Yasal düzenlemelerden de anlaşıldığı üzere, derneğin yerleşim yerleri ile dernek merkezinin aynı olmadığı, yerleşim yerinin kuruluş belgesinde başka bir hüküm bulunmadıkça işlerin yönetildiği yer, dernek merkezinin ise derneğin yerleşim yerinin bulunduğu il ve ilçeyi ifade ettiği açıktır. Dernekler ile ilgili mevzuatta düzenlenen dernek ile üyeler arasındaki davanın, dernek merkezinin bulunduğu yerdeki mahkemede bakılacağına dair yetki kuralı kesin nitelikte olup, kamu düzenine ilişkin olduğundan, mahkemelerce re'sen gözetilmesi gerekir. (Yargıtay 20.Hukuk Dairesi 2018/4202 Esas 2018/5667 Karar - Yargıtay 8.Hukuk Dairesi 2017/9083 Esas 2017/5845 Karar) Davalı derneğin dosyada mevcut tüzüğüne göre, derneğin merkezi Konak/İzmir'dir. İlk derece mahkemesince dernek merkezinin Konak/İZMİR olduğu gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir....
Yasal düzenlemelerden de anlaşıldığı üzere, derneğin yerleşim yerleri ile dernek merkezinin aynı olmadığı, yerleşim yerinin kuruluş belgesinde başka bir hüküm bulunmadıkça işlerin yönetildiği yer, dernek merkezinin ise derneğin yerleşim yerinin bulunduğu il ve ilçeyi ifade ettiği açıktır. Dernekler ile ilgili mevzuatta düzenlenen dernek ile üyeler arasındaki davanın, dernek merkezinin bulunduğu yerdeki mahkemede bakılacağına dair yetki kuralı kesin nitelikte olup, kamu düzenine ilişkin olduğundan, mahkemelerce re'sen gözetilmesi gerekir. (Yargıtay 20.Hukuk Dairesi 2018/4202 Esas 2018/5667 Karar - Yargıtay 8.Hukuk Dairesi 2017/9083 Esas 2017/5845 Karar) Davalı derneğin dosyada mevcut tüzüğüne göre, derneğin merkezi Konak/İzmir'dir. İlk derece mahkemesince dernek merkezinin Konak/İZMİR olduğu gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir....
Dernek Denetleme Komisyonu tarafından...adresinde faaliyet gösteren "... Derneği"nin yapılan genel denetimi sonucunda düzenlenen denetim raporunda, dernek yönetim kurulu başkanı ...'nın ikametgâh olarak kullandığı evini, dernek adresi olarak göstererek bu adrese ait kira, elektrik, su, doğalgaz, telefon ve internet hattı gibi mutat ve zorunlu giderlerin kasadan karşılanmasını sağlayıp, dernek gelirlerini kendi şahsi menfaatine kullandığının iddia edildiği olayda; dosya kapsamından derneğin yıllar itibarıyla giderlerinin gelirlerinden fazla olması nedeniyle sanığın bu açığı kapatmak için ikametgâhını dernek merkezi olarak göstermek zorunda kaldığı ve masrafların dernek adına yapıldığının anlaşılması karşısında, suç işleme kastı bulunmayan sanık hakkında verilen beraat hükmünde bir isabetsizlik görülmemiştir....
Buna göre; dernek ile üyeler arasındaki davaların dernek merkezinin bulunduğu yerdeki mahkemede bakılacağı; 4721 sayılı Türk Medeni Kanununun 51. maddesinde de; tüzel kişinin yerleşim yerinin kuruluş belgesinde başka bir hüküm bulunmadıkça işlerinin yönetildiği yer olduğu; 5253 sayılı Dernekler Kanununun 2. maddesinde ise; bu Kanunun uygulanmasında, derneğin yerleşim yerinin, derneğin yönetim faaliyetlerinin yürütüldüğü yeri, dernek merkezinin ise derneğin yerleşim yerinin bulunduğu il veya ilçeyi ifade ettiği, şubelerin tüzel kişiliğe sahip olmayan alt birim olduğu hükme bağlanmıştır. Derneklerle ilgili mevzuatta düzenlenen dernek ile üyeler arasındaki davaların dernek merkezinin bulunduğu yerdeki mahkemede bakılacağına dair yetki kuralı kesin nitelikte olup kamu düzenine ilişkin olduğundan mahkemece re'sen gözönüne alınması gerekir. Bu durumda davanın kesin yetki kuralı gereği derneğin merkezinin bulunduğu yer Mahkemesinde görülerek çözümlenmesi gerekmektedir. (Yargıtay 20....
"İçtihat Metni" MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Taraflar arasındaki dernek genel kurul kararının iptaline ilişkin davada Şişli 4. Asliye Hukuk ve Beyoğlu 2. Asliye Hukuk Mahkemelerince ayrı ayrı yetkisizlik kararı verilmesi nedeni ile yargı yerinin belirlenmesi için gönderilen dosya içindeki tüm belgeler incelendi, gereği düşünüldü: - K A R A R – Dava, dernek genel kurul kararının iptali isteğine ilişkindir. Şişli 4. Asliye Hukuk Mahkemesince, davalı derneğin merkezinin Beyoğlu İlçesi sınırları içerisinde kaldığı gerekçesi ile yetkisizlik kararı verilmiştir. Beyoğlu 2. Asliye Hukuk Mahkemesi ise, Şişli ve Beyoğlu Kaymakamlıkları ile İlçe Belediye Başkanlıklarının yazılarında dernek adresinin Şişli İlçesi sınırlarında kaldığının bildirilmesi nedeniyle yetkisizlik yönünde hüküm kurmuştur....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi DAVA TÜRÜ : Derneğin Kendiliğinden Sona Erdiğinin Tespiti Taraflar arasında görülen ve yukarıda açıklanan davada yapılan yargılama sonunda Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiş olup, hükmün davalı Dernek temsilcisi tarafından temyiz edilmesi üzerine, Dairece dosya incelendi, gereği düşünüldü. KARAR Dava dilekçesinde, davalı derneğin son genel kurul toplantısını 20.09.2006 tarihinde yaptığı bu tarihten sonraki iki genel kurul toplantısını ise yapmadığı gerekçesi ile derneğin 4721 sayılı Kanunun 87/5. maddesi gereğince kendiliğinden sona erdiğinin tespitine karar verilmesi istenmiş; Mahkemece, iki genel kurul toplantısının üst üste yapılmadığı gerekçesi ile davanın kabulü ile davalı derneğin kendiliğinden sona erdiğinin tespitine karar verilmiş, hüküm davalı Dernek temsilcisi tarafından temyiz edilmiştir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Dava dilekçesinde, derneğin mallarının tasfiyesi istenilmiştir. Mahkemece davanın kabulüne karar verilmiş, hüküm davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir. Y A R G I T A Y K A R A R I Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü: Dava, dernek mallarının tasfiyesine ilişkindir....
Somut olayda; davalı derneğin ... Şubesinin üst üste iki defa genel kurul toplantısı yapmaması nedeniyle Türk Medeni Kanunu'nun 87/5. maddesi uyarınca şubenin kendiliğinden sona erdiğinin tespiti istenilmiş; dava dilekçesinde davalı olarak dernek şubesi gösterilmiş ve dava dilekçesi dernek genel merkezi yerine dernek merkezini temsile yetkisi olmayan dernek şube başkanına tebliğ edilerek yargılama yapılmış ve karar verilmiştir....
Asliye Hukuk Mahkemelerince ayrı ayrı görevsizlik kararı verilmesi nedeni ile yargı yerinin belirlenmesi için gönderilen dosya içindeki tüm belgeler incelendi gereği düşünüldü: - K A R A R - Dava, derneğin kendiliğinden sona erdiğinin tespiti ile tasfiyesi istemine ilişkindir. Sulh Hukuk Mahkemesi'nce, derneğin kendiliğinden sona erdiğinin tespitine, tasfiye işlemleri ise asliye hukuk mahkemesinin görev alanına girdiğinden tasfiye ile ilgili talep yönünden mahkemenin görevsizliğine karar verilmiştir. Asliye Hukuk Mahkemesi ise, TMK'nin 87/3 maddesinde derneğin kendiliğinden sona erdiğinin tespitinin Sulh Hakimliğince yapılacağının belirlendiği, derneğin tasfiyesi de çekişmesiz yargı işi olarak sulh hukuk mahkemesi görevli olduğu gerekçesiyle görevsizlik yönünde hüküm kurmuştur. 5253 sayılı Dernekler Kanunu'nun 15....
Maddesinde ve 66.maddesinde derneklere üyeliğin ne şekilde olacağı ve dernek üyeliğinden çıkmanın ne şekilde olacağının belirtildiğini, dernek üyeliğine giriş ve çıkış işlemlerine karar vermeye yetkili makamın mülki idare amirliklerinin olduğunun belirtilmediğini bu sebeple davacı ile dava dışı dernek arasındaki işlem için müvekkilinin hasım gösterilemeyeceğini, söz konusu Afrika Ülkeleri İşbirliği Derneğinin 667 sayılı KHK....
