"İçtihat Metni"Daire : ONUNCU DAİRE Karar Yılı : 1989 Karar No : 461 Esas Yılı : 1988 Esas No : 1508 Karar Tarihi : 02/03/989 2908 SAYILI DERNEKLER KANUNUNUN 5.MADDESİYLE YASAKLANMIŞ AMAÇLARLA KURULDUĞU BELİRLENMEYEN DERNEĞİN FAALİYETİNİN DOĞRUDAN VALİ TARAFINDAN DURDURULAMIYACAĞI, ÖTE YANDAN DERNEĞİN ADININ "… DERNEĞİ" OLMASINDAN DOLAYI ÜNVANI NEDENİYLE FAALİYETİNİN KAMU OYUNDA PANİK YARATACAĞI VE BAZI KAMU KURULUŞLARININ GÖREVLERİNİN AMAÇ OLARAK BELİRLENMİŞ OLMASININ YETKİ KARGAŞASI DOĞURACAĞI VARSAYIMINA DAYANILARAK DA DERNEK FAALİYETİNİN VALİ TARAFINDAN DURDURULAMIYACAĞI HK....
Bu istemin tebliğinden başlayarak otuz gün içinde belirtilen noksanlık tamamlanmaz ve kanuna aykırılık giderilmezse; en büyük mülkî amir, yetkili asliye hukuk mahkemesinde derneğin feshi konusunda dava açması için durumu Cumhuriyet savcılığına bildirir. Cumhuriyet savcısı mahkemeden derneğin faaliyetinin durdurulmasına karar verilmesini de isteyebilir. " aynı kanunun 87.maddesinde ise " Dernekler, aşağıdaki hâllerde kendiliğinden sona erer: 1. Amacın gerçekleşmesi, gerçekleşmesinin olanaksız hâle gelmesi veya sürenin sona ermesi, 2. İlk genel kurul toplantısının kanunda öngörülen sürede yapılmamış ve zorunlu organların oluşturulmamış olması, 3. Borç ödemede acze düşmüş olması, 4. Tüzük gereğince yönetim kurulunun oluşturulmasının olanaksız hâle gelmesi, 5. Olağan genel kurul toplantısının iki defa üst üste yapılamaması. Her ilgili, sulh hâkiminden, derneğin kendiliğinden sonra erdiğinin tespitini isteyebilir. " hükmüne yer verilmiştir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Gaziantep Cumhuriyet Başsavcılığının 25.09.2012 tarihli davanamesiyle, davalı derneğin amacı dışında faaliyette bulunduğunun tespiti dolayısıyla Türk Medeni Kanununun 89. maddesi gereğince derneğin feshine karar verilmesi istenilmiştir. Mahkemece davanın kabulüne karar verilmiş, hüküm davalı dernek temsilcisi tarafından temyiz edilmiştir. Y A R G I T A Y K A R A R I Mahkeme kararı davalı temsilcisi tarafından yasal süresi içerisinde temyiz edilmiş ise de, davalı temsilcisinin 24.04.2013 havale tarihli dilekçesi ile temyiz talebinden feragat ettiğini bildirdiği anlaşılmakla vaki feragat nedeniyle davalı temsilcisinin temyiz isteminin REDDİNE, temyiz peşin harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 23.09.2013 gününde oybirliğiyle karar verildi....
Hukuk Dairesinin 2016/1787 Esas, 2016/3537 Karar sayılı ilamında da belirtildiği üzere, derneklerle ilgili olan davalarda derneğin merkezinden başkaca bir şubesinin bulunduğu yerle ilgili olarak görülen davada yetkili mahkemenin derneğin merkezinin bulunduğu yer mahkemesinin yetkili olduğu hususu anlaşılmaktadır. Dolayısıyla derneklerle ilgili bu hüküm ve kararların yukarıda açıklanan maddelere istinaden siyasi partilere de uygulanacağı açıktır. ... ... İlçe Teşkilatının kendiliğinden sona erdiğine dair yapılan yargılamanın kesin yetki kuralı ve her siyasi partinin merkezinin Siyasi Partiler Kanununun 31. maddesi uyarınca ... olduğu gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir. ... 9. Sulh Hukuk Mahkemesince ise dava dernek ile üyeleri ya da üyelerinin birbirlerine karşı olan ihtilafından kaynaklanmamaktadır. Aksine; Hazineyi temsilen mülki makam olan Valilik (Kaymakamlık) tarafından dernek aleyhine açılmaktadır....
Bu istemin tebliğinden başlayarak otuz gün içinde belirtilen noksanlık tamamlanmaz ve kanuna aykırılık giderilmezse; en büyük mülkî amir, yetkili asliye hukuk mahkemesinde derneğin feshi konusunda dava açması için durumu Cumhuriyet savcılığına bildirir. Cumhuriyet savcısı mahkemeden derneğin faaliyetinin durdurulmasına karar verilmesini de isteyebilir." hükmü; aynı kanunun 87. maddesinde ise "Dernekler, aşağıdaki hâllerde kendiliğinden sona erer: 1. Amacın gerçekleşmesi, gerçekleşmesinin olanaksız hâle gelmesi veya sürenin sona ermesi, 2. İlk genel kurul toplantısının kanunda öngörülen sürede yapılmamış ve zorunlu organların oluşturulmamış olması, 3. Borç ödemede acze düşmüş olması, 4. Tüzük gereğince yönetim kurulunun oluşturulmasının olanaksız hâle gelmesi, 5. Olağan genel kurul toplantısının iki defa üst üste yapılamaması.” Her ilgili, sulh hâkiminden, derneğin kendiliğinden sonra erdiğinin tespitini isteyebilir." hükmüne yer verilmiştir....
Mahkemece; davanın kabulü ile davacının 10 yıldır kiracı sıfatı ile kullandığını, derneğin davacıya devrine zımnen muvafakat gösterdiklerini belirterek davacının büfede kiracı sıfatı ile bulunduğunun tesbitine karar verilmiş, hükmü davalı vekili temyiz etmiştir. Davalı ... ile dava dışı Ortobedik Özürlüleri Koruma ve Güçlendirme Derneği arasında düzenlenen 28.7.1998 tarihli kira sözleşmesinin 3.maddesine göre derneğin, "belediyenin yazılı izni olmadan devir edemez" koşuluna rağmen davacıya 1.4.2000 tarihli alt kira sözleşmesi gereğince devrettiği ve davacının en son aylık 94 TL kira ödediği anlaşılmaktadır. Dava dışı derneğin kendiliğinden ortadan kalkması sonucunda davalı ... ile yaptıkları kira sözleşmesi de fesh edilmiş, belediyenin davacıya gönderdiği 27.2.2008 tarihli ihtarname ile davacının tahliyesi talep edilmiştir....
Dosya kapsamından; davalı derneğin olağanüstü genel kurul toplantısının 19.03.2016 tarihinde yeterli çoğunluk sağlanarak toplantısının yapıldığının tutanağa bağlandığı, ancak hazirun cetveline göre derneğin 71 üyesinin bulunup, bu üyelerin 28 inin toplantıya katıldıkları, cetvele göre imzası bulunmayan üyelerin toplantıya katılmadıkları, davacılardan T3 hazirun cetvelinde imzasının bulunmadığı, diğer 4 üyenin toplantıya katılıp katılmaması ve imzaların sahte olarak atılıp atılmamasının toplantı yeter sayısı yönünden sonucu değiştirmediği, yapılan toplantıda dernek organlarının yönetim kurulu ve denetim kurulu asil ve yedek üyelerinin seçilmiş olduğu, dernek tüzüğünde toplantı yeter sayısının düzenlenmeyip, alınacak kararların düzenlenmiş olduğu görülmüştür....
Dava, Türk Medeni Kanunu'nun 87/5.maddesi gereği, davalı dernek olağan genel kurul toplantısının iki defa üst üste yapılamaması sebebiyle derneğin kendiliğinden sona erdiğinin tespiti istemine ilişkindir. Mahkemece uyulan bozma ilamında, davalı dernek temsilcisinin dernek tüzüğünün değiştirildiği ve yeni tüzüğe göre genel kurul toplantılarının üç yılda bir yapılması gerektiği ve buna göre genel kurullarının yapıldığı savunması doğrultusunda davanın reddine karar verilmesi nedeni ile tüzük değişikliği yapıldığı beyan edilen 27.11.2011 tarihli genel kurul toplantısının dernek tüzüğünde belirlenen yöntem ve usullere uygun yapılıp yapılmadığının denetlenmesi yönünden; davalı derneğin üye kayıt defterleri, yönetim kurulu karar defterleri, genel kurul tutanakları ve toplantıya katılanlara ait liste ile İl Dernekler Müdürlüğündeki davalı derneğin dosyası ve ilgili diğer belgelerle birlikte incelenerek oluşacak sonuç doğrultusunda karar verilmesine gereğine işaret edilmiştir....
CEVAP: Davalı taraf cevap dilekçesinde özetle; davacı T1 Dernek yönetim kurulunun 26/02/2021 tarihli ve 2021/6 sayılı kararı ile derneğin amaç ve ilkelerine uymamak, yönetim kurulu kararına uymamak ve derneğin maddi ve manevi şahsiyetini zedelediği gerekçesiyle dernek üyeliğinden ihraç edildiğini, 03/11/2019 tarihli dernek tüzüğünün 5....
Davalı vekili, müvekkilinin takibe konu senetler karşılığında davacıya borç para verdiğini, bu parayla derneğin 18.600,00 TL tutarındaki 3 adet borcunu ödediğini, bu parayı alan ve karşılığında bonoları veren yönetim kurulunun da yaptığı tüm işlemlerden dernek genel kurulu tarafından ibra edildiğini savunarak, davanın reddini istemiştir. Mahkemece toplanan delillere göre, bono düzenleme yetkisi bulunmayan dernek başkanı dava dışı ... tarafından imzalanan bonolardan dolayı derneğin sorumlu tutulamayacağı, ancak davaya konu bonolar karşılığında davacı derneğe ait bazı borçların ödendiğinin ileri sürülmesine karşın dernek tarafından bu borçların alacaklı şahıslara ayrıca ödendiğine dair herhangi bir belge ibraz edilmediği, dolayısıyla bu borçların bonolara karşılık alınan paralarla ödendiğinin kabul edilmesi ve bonolardan dolayı derneğin sorumlu tutulması gerektiği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, hüküm davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir....
