Asliye Mahkemesinin 2012/271 Esas sayılı dosyasında dava dilekçesinde özetle; müvekkili adına kayıtlı Beşiktaş İlçesi, Bebek Mahallesinde kain 1655 ada (eski 632 ada) 385 parselin okuldan başka bir inşaat yapılmamak suretiyle İstanbul Belediyesi lehine 1 lira üzerinden irtifak hakkı tesis edildiğini akabinde irtifak hakkının tapu sicil müdürlüğünce 20/11/1969 tarihli ve 12156 yevmiye numarası ile tapuya tescil edildiğini, taşınmazın imar planında da okul sahası olarak ayrıldığını, bahsi geçen irtifak hakkının T3 09/05/2006 tarihli ve 724- 705 sayılı kararı ile davalı idareye devredildiği, irtifak hakkının tesisinden itibaren davanın açıldığı tarihe yaklaşık 42 senedir irtifak hakkının gereğinin yerine getirilmediğini, bu çerçevede 4721 Sayılı Kanunun 785 ve devamı maddeleri uyarınca şerhin terkininin gerektiğini, terkinin mümkün olmaması durumunda ise aynı kanunun 831.maddesi uyarınca ve bedelsiz olarak malike devrini, irtifakın kurulması aşamasında bedel ödenmiş olduğunun kanıtlanması...
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Taraflar arasındaki enerji nakil hattı nedeniyle kamulaştırılarak üzerinde irtifak hakkı tesis edilen taşınmaz üzerindeki hattın sökülerek iptal edilmesi nedeniyle taşınmazın tapu kaydındaki irtifak hakkının terkini davasından dolayı yapılan yargılama sonunda: Davanın kabulüne dair verilen yukarıda gün ve sayıları yazılı hükmün duruşmalı olarak Yargıtay'ca incelenmesi davalı idare vekili yönünden verilen dilekçe ile istenilmiş ise de dava değeri 18.560,00-TL'yi aşmadığından duruşma isteminin reddi ile incelemenin evrak üzerinde yapılmasına karar verilerek dosyadaki belgeler okunup iş anlaşıldıktan sonra gereği görüşülüp düşünüldü: - K A R A R – Dava, enerji nakil hattı nedeniyle kamulaştırılarak üzerinde irtifak hakkı tesis edilen taşınmaz üzerindeki hattın sökülerek iptal edilmesi nedeniyle taşınmazın tapu kaydındaki irtifak hakkının terkini istemine ilişkindir....
terkini ile, 22/09/2020 tarihli fen bilirkişisi raporuna ekli krokide sarı renkle gösterilen 232,36 m²’lik kısımda davacılar hissesi oranında daimi irtifak hakkının davalı T4 adına ait olduğunun tapuya kayıt ve tesciline, Giresun ili Merkez ilçesi Gaziler mahallesi 1711 ada 6 parsel sayılı taşınmazda tapu kaydında davalı lehine tescilli bulunan irtifak hakkının terkini ile, 22/09/2020 tarihli fen bilirkişisi raporuna ekli krokide sarı renkle gösterilen 144,52 m²’lik kısımda davacılar hissesi oranında daimi irtifak hakkının davalı T4 adına ait olduğunun tapuya kayıt ve tesciline, Giresun ili Merkez ilçesi Gaziler mahallesi 1711 ada 9 parsel sayılı taşınmazda tapu kaydında davalı lehine tescilli bulunan irtifak hakkının terkini ile, 22/09/2020 tarihli fen bilirkişisi raporuna ekli krokide sarı renkle gösterilen 302,57 m²’lik kısımda davacılar hissesi oranında daimi irtifak hakkının davalı T4 adına ait olduğunun tapuya kayıt ve tesciline, Giresun ili Merkez ilçesi...
Mahkemece, geçit hakkı tesis edildiği tarihte her iki taşınmazın malikinin de davalı ... olduğu, davacının daha sonra geçit irtifakını görerek aleyhine geçit hakkı tesis edilen taşınmazı tapuda devraldığı, bu sebeple ayni hakkına dayanarak daha önceki malik tarafından kurulan geçit hakkının kaldırılamayacağı, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin kişisel bir hak olduğu ve sadece taraflarını bağladığı ve tesis edilen geçit hakkının en uygun güzergahta olduğu gerekçesi ile davanın reddine karar verilmiştir. Hükmü davacı vekili temyiz etmiştir. İrtifak hakkı, tescilin terkini veya yüklü ya da yararlanan taşınmazın yok olmasıyla sona erer (TMK m.783). Lehine irtifak kurulan taşınmaz için bu hakkın sağladığı hiç bir yarar kalmamışsa, yüklü taşınmazın maliki bu hakkın terkinini isteyebilir. Yüküne oranla çok az yarar sağlayan bir irtifak hakkının, bedel karşılığında kısmen veya tamamen terkini istenebilir (TMK m.785)....
İddia, savunma, bilirkişi raporu ve tüm dosya içeriğine göre dava, irtifak hakkının terkini, sözleşmenin feshinden kaynaklanan 38.823,42 TL tazminatın tahsili isteğine ilişkindir. İrtifak hakkı sahibine başkasına ait eşya üzerinde kullanma ve faydalanma hakkı veren sınırlı bir ayni haktır. 4721 sayılı TMK’nin 779-838 maddelerinde düzenlenmiştir. TMK’nin 783. maddesine göre irtifak hakkı, tescilin terkini veya yüklü ya da yararlanan taşınmazın yok olmasıyla sona erer. TMK’nin 785. maddesine göre lehine irtifak hakkı kurulan taşınmaz için bu hakkın sağladığı hiçbir yarar kalmamışsa, yüklü taşınmazın maliki, bu hakkın terkinini isteyebilir. TMK 831 ve 833. maddelerinde ise üst hakkı sahibi, bu haktan doğan yetkilerinin sınırını ağır şekilde aşar veya sözleşmeden doğan yükümlülüklerine önemli ölçüde aykırı davranmışsa; malik, üst hakkının ona bağlı bütün hak veya yükümlülükleri ile birlikte süresinden önce kendisine devrini isteyebilir....
Mahkemesi DAVA TÜRÜ : Tapu iptali ve tescil Uyuşmazlık, irtifak hakkının terkini ve irtifak bedelinin tahsili istemine ilişkindir. Bu durumda temyiz incelemesi dairemizin görevi dışında bulunduğundan dosyanın görevli ... ....... Dairesi Başkanlığı'na gönderilmesine, 30.04.2014 tarihinde oybirliğiyle karar verildi....
Türk Medeni Kanununun 726.maddesinde yapılan tanımlamaya göre üst hakkı; bir üst irtifakına dayalı olarak başkasına ait bir arazinin altında veya üstünde sürekli kalmak üzere inşa edilen yapıların mülkiyetinin irtifak hakkı sahibine ait olmasını ifade eder. Bu şekilde yasa koyucu zeminin mülkiyeti malike ait iken, üst hakkına konu yapıların mülkiyetini hak sahibine bırakmıştır. Türk Medeni Kanununun 780.maddesine göre irtifak hakkının kurulması için, tapu kütüğüne tescil şarttır. Aynı yasanın 781.maddesi uyarınca da irtifak hakkı, bir sözleşmeyle kurulur. Üst hakkı irtifakı sözleşmeyle kurulduğundan, taraflar sözleşmede kararlaştırılan hükümlerle bağlıdır. Her ne kadar Türk Medeni Kanununun 783.maddesinde irtifak hakkının, tescilin terkini veya yüklü ya da yararlanan taşınmazın yok olmasıyla sona ereceği belirtilmiş ise de, uygulamada ve doktrinde üst hakkı sözleşmesine aykırı davranışların da üst hakkı irtifakının terkini sebebi olacağı kabul edilmektedir....
Ancak; 1-)Dava konusu taşınmazın tapu kaydında mevcut irtifak hakkının taşınmazın değerine olan olumsuz etkisine dair hesaplamada, dava konusu taşınmazdan geçen irtifak hakkının tamamında neden olacağı değer düşüklüğünün zemin değerinden indirilmesi yerine, yasal olmayan şekilde kamulaştırılan kısım üzerinden geçen irtifak hakkının neden olacağı değer düşüklüğünün hesaplanması ve kamulaştırma bedeline ilave edilmesi suretiyle karar verilmesi, 2-)Davacı idarenin harçtan muaf olduğu gözetilmeden harca hükmedilmesi, Doğru olmadığı gibi; 3-)7139 sayılı Kanunla değişik Kamulaştırma Kanununun 10/8 fıkrası gereğince bankaya hak sahibi adına yatırılacak bedel bakımından; 7139 sayılı Kanun ile yapılan değişiklik hükümlerine göre işlem yapılması gerektiğinden, Hükmün yukarıda açıklanan gerekçelerle davacı idare vekilinin temyiz isteminin kabulü ile BOZULMASINA, 12/12/2018 gününde oybirliğiyle karar verildi....
Davalı, irtifak bedelini ödediklerini, tahsisin uzatılması için başvurduklarını beyan etmiştir. Mahkemece, davanın kabulüne dair verilen ilk kararın, davacı Hazine vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, Dairemizin 05.10.2016 tarihli ve 2015/1085 Esas, 2016/7856 Karar sayılı ilamı ile "Dava, üst hakkının terkini ve üst hakkı bedelinin tahsili ve taşınmaz üzerindeki muhdesatın teslimi istemine ilişkindir. Mahkemece üst hakkının terkinine, bedel ödenmiş olduğundan karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiş, ancak muhdesatların teslimi istemi hakkında bir karar verilmemiştir. Davacının bu yöndeki temyiz isteminin kabulü ile bu istem hakkında olumlu veya olumsuz bir karar verilmek üzere kararın bozulması gerekmiştir. Diğer taraftan, davacı vekili temyiz dilekçesinde üst hakkının ......
"İçtihat Metni" MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Davacılar vekili tarafından, davalılar aleyhine 10.11.2011 gününde verilen dilekçe ile irtifak hakkının kaldırılması talebi üzerine bozmaya uyularak yapılan duruşma sonunda; davanın kabulüne dair verilen 24.11.2016 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davalılar vekilleri tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü: K A R A R Dava, irtifak hakkının kaldırılması istemine ilişkindir....
