"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Taraflar arasındaki taşınmazların tapu kaydı üzerinde bulunan irtifak hakkının terkini ile pilon yeri olarak belirlenen taşınmazların davacıya satışı karşılığında, davalıya fazla ödenen bedelin tahsili davasından dolayı yapılan yargılama sonunda: Davanın kabulüne dair verilen yukarıda gün ve sayıları yazılı hükmün Yargıtay'ca incelenmesi davalı idare vekili yönünden verilen dilekçe ile istenilmiş olmakla, dosyadaki belgeler okunup iş anlaşıldıktan sonra gereği görüşülüp düşünüldü: - K A R A R – Dava, taşınmazların tapu kaydı üzerinde bulunan irtifak hakkının terkini ile pilon yeri olarak belirlenen taşınmazların davacıya satışı karşılığında, davalıya fazla ödenen bedelin tahsili istemine ilişkindir. Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiş; hüküm, davalı idare vekilince temyiz edilmiştir. Bilirkişi incelemesi yaptırılmıştır....
Asliye Hukuk Mahkemesinin 22/11/2016 gün ve 2015/418 Esas, 2016/438 sayılı Kararının, HMK'nın 355/(1)-b-2 maddeleri uyarınca kaldırılmasına, davanın kabulü ile ... ili, ... ilçesi, Sakarya Mahallesi, 283 ada, 15 No'lu parsel üzerinde davalı lehine görünen irtifak hakkı şerhinin bedelsiz olarak terkinine karar verilmiştir. Hükmü, davalı vekili temyiz etmiştir. Dava, 283 ada 15 parsel sayılı taşınmazdan geçen enerji nakil hattının deplase edilmesi nedeniyle söz konusu irtifak hakkının terkini istemine ilişkindir. Somut olayda, mahkemece yapılan 30.09.2016 tarihli keşif sonucu alınan 03.10.2016 tarihli harita mühendisi raporunda dava konusu irtifak hakkının konusu olan enerji nakil hattının fiili zeminde bulunmadığı tespit edilmiştir. Dosya içerisinde bulunan 22.03.1968 tarihli resmi belge içeriğinden dava konusu taşınmazın geldisi olan 283 ada 14 parsel sayılı taşınmazda dava konusu irtifak hakkının bedeli ödenmek suretiyle tesis edildiği anlaşılmıştır....
GEREKÇE VE DEĞERLENDİRME : Dosya kapsamı, mevcut delil durumu ve ileri sürülen istinaf sebepleri ve kamu düzeni ilkeleri dikkate alındığında; Dava konusu taşınmaz üzerinde kamulaştırma nedeniyle irtifak hakkı kurulduğu, enerji nakil hattının 13.08.2015 tarihinde T3 Yönetim Kurulu Kararı ile deplase edilmesine karar verildiği, tarafların irtifak hakkının terkini konusunda anlaştıkları ancak bedelde uzlaşamadıkları, her ne kadar tesis edilen irtifak nedeniyle ödenen kamulaştırma bedelinin ödendiği tarihteki alım gücü de dikkate alınarak, adil ve hakkaniyete uygun bir bedel tespit edilmek suretiyle taşınmazlar üzerindeki irtifak hakkının terkinine karar verilmesi gerekiyor ise de; dosya kapsamından davacıya irtifak nedeni ile her hangi bir kamulaştırma bedeli ödenmediğinden irtifak hakkının da bedelsiz terkin edilmesi gerektiği anlaşıldığından, davalı idare vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine dair aşağıdaki şekilde karar vermek gerekmiştir....
davalı idareyi müvekkilin taşınmazına adeta ortak etmek ve müvekkilin anayasal hakkı olan mülkiyet hakkının ihlal edilmesi anlamına geldiğini, dosyaya sunulu 04.02.2021 tarihli heyet raporunda demonte edildiği tespit edilen havai hat ile ilgili irtifak hakkının terkini amacıyla dava konusu edilen 281,25 TL tutarındaki irtifak bedeli için Yargıtay ve Bölge Adliye Mahkeme kararları ışığında 3 alternatifli hesaplama yapıldığını, bilirkişiler tarafından üçüncü alternatif olarak irtifak hakkının terkini için Yargıtay kararına atıfta bulunarak ödenen bedelin yasal faiz ile güncellenmesi ile hesap yapılmış olup, hak ve nesafet kurallarına da uygun bir hesaplama olduğunu, istinaf talebinin kabulü ile İstanbul Anadolu 9....
Şöyle ki; Davacı tarafça davalı idareye 29.12.2015 tarihli dilekçe ile başvurulduğu, davalı idarenin 14.01.2016 tarihli cevabıyla irtifak hakkının terkini için 1.622.500- TL 4 nolu parseldeki pilon yerinin kaldırılması için 10.000- TL bedel talep ettiği, tarafların irtifak hakkının terkini konusunda anlaştıkları ancak bedelde uzlaşamadıkları, dosyada mevcut yazı cevabından anlaşılmıştır. Dava konusu uyuşmazlık Kamulaştırma Kanununun 22. maddesi uyarınca tarafların anlaşmasıyla vazgeçme ve devir değil, dava konusu taşınmazdan geçen enerji nakil hattının deplase edilmesi nedeniyle söz konusu irtifak hakkının bedeli karşılığı terkini, yani Borçlar Hukuku anlamında bir icap ve kabul ilişkisi temeline dayanmaktadır. Bu durumda ise irtifak hakkı bedeli, Kamulaştırma Kanunu'nun değer biçmeye ilişkin 11. maddesinin hükümleri kıyasen uygulanarak belirlenmelidir. (Yargıtay 5....
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARININ ÖZETİ : Mahkemece, davanın, davalı BEDAŞ Genel Müdürlüğü yönünden pasif husumet noksanlığı sebebiyle reddine, dava konusu 780 ada 9 parsel, 785 ada 1 parsel ve 780 ada 1 parseller yönünden davanın reddine, diğer bir kısım parseller yönünden davanın kabulü ile; davacıya ait tapu kayıtlarındaki davalı BEDAŞ Genel Müdürlüğü ve TEK lehine kayıtlı olan kamulaştırma şerhlerinin ve 4684 ve 4686 yevmiye numaralı irtifak şerhlerinin terkinine karar verilmiştir. İLERİ SÜRÜLEN İSTİNAF SEBEPLERİ : Davalı TEDAŞ Genel Müdürlüğü vekili istinaf dilekçesinde özetle; davanın kabulünün hatalı olduğunu, 2942 sayılı yasanın 22. Maddesi uyarınca hak düşürücü süre nedeni ile davacının geri alım hakkının olmadığını, davanın kabulü halinde ise irtifak bedelinin hesaplanması gerektiğini ileri sürmüştür....
UYUŞMAZLIK KONUSU OLAN HUSUSLAR: Davacının irtifak hakkının terkini için davalıya ödediği bedeli isteyip isteyemeyeceği, isteyebilmesi halinde ödenecek miktar ve ödenen miktara göre iade edilecek miktar hususları taraflar arasında ihtilaf konusudur. GEREKÇE VE DEĞERLENDİRME: 1- Davacı, dava konusu taşınmaza ilişkin irtifak hakkının terkini bedelini "dava açacağına" ilişkin ihtirazi kayıtla ödemiş olmakla, terkin için ödenen bedele ilişkin dava açma hakkının bulunduğu açıktır. 2- İlk Derece Mahkemesince mahallinde keşif yapılarak, üç ayrı heyetten bilirkişi raporları alınmış ve bu raporlar esas alınarak yukarıda belirtilen şekilde karar verilmiştir. Dava konusu uyuşmazlık Kamulaştırma Kanununun 22. maddesi uyarınca tarafların anlaşmasıyla vazgeçme ve devir değil dava konusu taşınmazdan geçen enerji nakil hattının deplase edilmesi nedeniyle söz konusu irtifak hakkının bedeli karşılığı terkini, yani Borçlar Hukuku anlamında bir icap ve kabul ilişkisi temeline dayanmaktadır....
Mahkemece davanın kabulü ile; dava konusu taşınmazdaki davacı hisssesi üzerindeki 13/08/2001 tarih 8300 yevmiye ile Türkiye Elektrik Kurumu lehine kurulu irtifak şerhinin kaldırılmasına, davalı idare adına depo edilen bedelin nemalarıyla birlikte karar kesinleştiğinde ve talep halinde davalı idareye ödenmesine karar verilmiştir. Davalı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; irtifak hakkının bedeli ödenmek sureti ile tesis edildiğini, irtifak hakkının deplase edilmesi hesaplanan bedelin düşük belirlendiğini ileri sürmüştür....
Bu durumda irtifak hakkı ancak bir mahkeme kararı ile ve hak sahibine ödenecek bir tazminat karşılığında ortadan kaldırılabilir. Ancak, irtifak hakkının sahibine sağladığı yararın kısmen ortadan kalkmış olması bu hakkın da ortadan kalkması için yeterli bir sebep değildir. Dava konusu taşınmazdan geçen enerji nakil hattının deplase edilmesi nedeniyle söz konusu irtifak hakkının bedeli karşılığı terkini, Borçlar Hukuku anlamında bir icap ve kabul ilişkisi temeline dayanmaktadır....
Maddesine göre kamulaştırma yoluyla tesis edilen enerji iletim hatlarının sökülmesi veya deplase edilmesi durumunda söz konusu irtifak hakkının bedeli karşılığı terkini yani borçlar hukuku anlamında bir icap kabul ilişkisinin söz konusu olacağından bu durumda ise irtifak hakkı bedeli, kamulaştırma yasasının değer biçmeye ilişkin 11.Maddesi hükümlerinin kıyasen uygulanarak belirlendiğini, demonte edilen 154 Kv Ambarlı Davutpaşa ve 154 Kv Ambarlı - Yıldıztepe II enerji iletim hattı nedeniyle 1521 ada, 1, 5 ve 6 parsel sayılı taşınmazlar üzerinde yer alan irtifak haklarının terkini için kıymet takdiri komisyonu marifetiyle 26.02.2020 tarihinde güncel değerleri hesapladığını, TEİAŞ yönetim kurulunun 15.04.2020 tarih ve 9- 159 kararı ile onaylandığını ve Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Bağlı İlgili ve İlişikli Kuruluşlar taşınmaz komisyonu tarafından 21.04.2020 tarih ve 4- 23 karar sayısı ile uygun olduğuna karar verildiğini, 27.04.2020 tarih ve 150032 sayılı yazıları ile T1 vekaleten...
