Sözleşmede, “sözleşmenin süresi” başlıklı 6.maddesinde ise, müşterinin sözleşmeye aykırı davranması halinde satış bedelinin %6’sı oranında hizmet bedeli ve cezai şartın davalıya ödeneceği kararlaştırılmıştır. Sözleşme hükümlerinin bir bütün halinde değerlendirilmesi halinde, davalının taşınmazı satmaktan vazgeçmiş olması halinde, davalı tarafından ödenmesi öngörülen, satış bedelinin %6’sı oranındaki bedelin, %3’ü nün tellaliye bedeli, geri kalan %3’ün ise cezai şart olarak kararlaştırıldığının kabulü gerekmektedir. Bu durumda, davalı tacir de olmadığından, BK.nun 161/son maddesi gereğince cezai şartın fahiş olması halinde ise tenkisi gereklidir....
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davalı kurumun 40815654/030.03- E.2522442 sayı ve 05/05/2017 tarihli verdiği uyarı cezası ile reçete bedeli ve cezai şart toplamı olan (3.807,07 + 19.035,35 =) 22.842,42TL'nin tahsilinin ertelenmesi için dava sonuna kadar tedbiren durdurulması için HMK 389 ve devamı maddeleri uyarınca (teminatlı veya teminatsız) ihtiyati tedbir kararı verilmesini, davalı kurumun 40815654/030.03- E.2522442 sayı ve 05/05/2017 tarihli işleminin iptal edilerek tüm sonuçlarıyla ortadan kaldırılarak borcun bulunmadığının tespiti ile muarazanın giderilmesini, davalı kurum tarafından verilen uyarı cezası ile reçete bedeli ve cezai şart toplamı olan 22.842,42TL'nin faizi ile tahsilinin iptali ve paranın kurum tarafından faizi ile tahsili halinde tahsil tarihinden itibaren faizi ile müvekkile iade edilmesini talep ve dava etmiştir. İstanbul Anadolu 4....
Kural olarak TTK'nun 24. maddesi uyarınca tacir sıfatını haiz borçlu fahiş olduğu iddiası ile cezai şartın indirilmesini isteyemez. Ancak borçlunun cezai şartın kabul edildiği tarihteki ekonomik durumu, taahhüt olunan işin değeri ve sözleşme hükümleri de göz önünde bulundurularak uzman bilirkişiler aracılığı ile istenen cezai şartın borçlunun ekonomik yönden yıkımına sebebiyet verecek şekilde yüksek olduğunun ve bu halin ahlak ve adaba aykırı bulunduğunun tesbiti halinde Yargıtay'ın yerleşmiş içtihatları gereğince cezai şarttan uygun miktarda indirim yapılabilir. Ne varki hükme esas alınan bilirkişi raporu bu yönlerden yeterli kanaat oluşturacak açıklıkta değildir. Bu itibarla açıklanan ilkeler doğrultusunda yeniden araştırma ve bilirkişi incelemesi yapılarak sonucuna göre bir karar verilmek üzere hükmün bozulması gerekmiştir....
Maddenin birinci bendinde seçimlik cezai şart düzenlenmiştir. Buna göre sözleşmenin hiç veya gereği gibi ifa edilmemesi hâlinde ödenmek üzere cezai şart vaad edilmiş ve aksi de sözleşmede öngörülmemiş ise alacaklı ya sözleşmenin ifasını ya da cezai şartın ödenmesini isteyebilir. Seçimlik cezai şartta alacaklı seçimlik bir yetkiye sahiptir. Buna göre o şartın gerçekleşmesi yani borçlunun asıl edimi hiç veya gereği gibi ifa etmemesi durumunda ya asıl edimin ifasını ister ya da bundan vazgeçerek cezai şartın ödenmesini talep eder. Seçimlik cezai şartta alacaklı hem asıl edimin ifasını hem de cezai şartın ödenmesini isteyemeyecektir. Örneğin, satıcının sattığı malı teslim etmemesi hâlinde alıcının mal yerine 100.000TL ceza koşulu isteyebileceği kararlaştırılmışsa, alıcı ister malın teslimini, isterse ceza koşulunu isteyebilir....
BK.nun 161/son maddesinde hakimin gerekli gördüğü takdirde cezai şartı tenkis edebileceği hükme bağlanmış olup, cezai şartın tamamen kaldırılabileceğine dair bir hüküm bulunmamaktadır. Öte yandan davalının davacıyla yaptığı bir sözleşme var iken dava dışı komisyoncuylada anlaşması ve ona komisyon ücreti ... olmasıda davacının kusuru olmadan gerçekleşmiş olduğundan bu hususta cezai şartın tamamen kaldırılmasına gerekçe olamaz. Ayrıca belirtmek gerekirki taraflar arasındaki sözleşmede KDV'ninde ödeneceği kararlaştırılmış olduğundan davalı KDV’sinide ödemekle yükümlüdür. Kaldıki, davacının ifa halinde yapacağı giderlerinde alması gereken ücretten mahsubuda olanaklı değildir....
Bu davada, davacının talebi % 6 + KDV cezai şartın istemi olup, sözleşmede kararlaştırılan cezai şartın geçerli olduğunun kabulü gereklidir ve mahkemenin de kabulü bu yöndedir. Ancak davalı tacir olmadığından, TBK'nun 182/son (eski BK 161/son) maddesine göre hakim fahiş gördüğü cezai şartları tenkis ile mükelleftir. Bu hükmü hakimin resen gözetmesi gerekir. Ceza koşulunun fahiş olup olmadığı, tarafların iktisadi durumu, özel olarak borçlunun ödeme kabiliyeti ile beraber, borçlunun borcunu yerine getirmemiş olması nedeniyle sağladığı menfaat, kusur derecesi ve borca aykırı davranışın ağırlığı ölçü alınarak tayin edilmeli ve hüküm altına alınan ceza miktarı, hak, adalet ve nesafet kurallarına uygun olarak tespit edilmelidir. Dava konusu olayda, tüm bu olgular dikkate alındığında, cezai şartın fahiş olduğunun kabulü gerekir....
Bu itibarla hizmet sözleşmelerine işçi aleyhine konulan cezai şartlar geçersiz, işçi lehine konulan cezai şartlar ise geçerli kabul edilmelidir. Cezai şartın işçi ve işveren hakkında ve iki taraflı olarak düzenlenmesi gereği, işçi aleyhine kararlaştırılan cezai şartın işveren aleyhine kararlaştırılandan daha fazla olmaması sonucunu da ortaya koymaktadır. Başka bir anlatımla işçi aleyhine olarak belirlenen cezai şartın, koşulları ve ceza miktarı bakımından işverenin sorumluluğunu aşması düşünülemez. İki taraflı cezai şartta işçi aleyhine bir eşitsizlik durumunda, cezai şart hükmü tümden geçersiz olmamakla birlikte, işçinin yükümlülüğü işverenin sorumlu olduğu miktarı ve halleri aşamaz. İşçiye verilen eğitim karşılığı belli bir süre çalışması koşuluna bağlı olarak kararlaştırılan cezai şart tek taraflı olarak değerlendirilemez. İşçiye verilen eğitim bedeli kadar cezai şartın karşılığı bulunmakla eğitim karşılığı cezai şart hükmü belirtilen ölçüler içinde geçerlidir....
Bu itibarla hizmet sözleşmelerine işçi aleyhine konulan cezai şartlar geçersiz, işçi lehine konulan cezai şartlar ise geçerli kabul edilmelidir. Cezai şartın işçi ve işveren hakkında ve iki taraflı olarak düzenlenmesi gereği, işçi aleyhine kararlaştırılan cezai şartın işveren aleyhine kararlaştırılandan daha fazla olmaması sonucunu da ortaya koymaktadır. Başka bir anlatımla işçi aleyhine olarak belirlenen cezai şartın, koşulları ve ceza miktarı bakımından işverenin sorumluluğunu aşması düşünülemez. İki taraflı cezai şartta işçi aleyhine bir eşitsizlik durumunda, cezai şart hükmü tümden geçersiz olmamakla birlikte, işçinin yükümlülüğü işverenin sorumlu olduğu miktarı ve halleri aşamaz. İşçiye verilen eğitim karşılığı belli bir süre çalışması koşuluna bağlı olarak kararlaştırılan cezai şart tek taraflı olarak değerlendirilemez....
Sosyal Güvenlik Kurumunun 18.09.2015 tarihli yazısı ile uygulanan yazılı uyarılma ve 109.639,23-TL tutarlı cezai işlemin iptaline karar verilmesini istemiştir. Davalı, davanın reddini dilemiştir. İlk derece Mahkemesince, davanın kısmen kabul kısmen reddi ile ... ... İl Müdürlüğünün 18.09.2015 tarih ve 19966705/9340117010904/4801190 sayılı uyarılma cezai işleminin iptali isteğinin reddine, 21 adet reçete nedeniyle 2.100,00-TL cezai işlemin uygulanması gerektiğinden 109.639,23-TL tutarlı cezai işlemin 2.100,00-TL haricindeki kısmının iptaline, uygulanması gereken 2.100,00-TL cezai işlemin 20.01.2017 tarihli yazının eczacı ...'ya tebliğ tarihinden itibaren yasal faiz yürütülmesine karar verilmiş; karara karşı, davalı istinaf başvurusunda bulunmuştur. ... Bölge Adliye Mahkemesi 13....
KARAR Davacı, davalıdan üç yıllığına iki tane tarla kiraladığını, ancak daha sonra kendisinin ektiğini, sözleşmenin 5. maddesi gereğince 2.500.000.000 Tl. cezai şart ödemesi gerektiğini öne sürerek, tarlalar üzerindeki davalı tecavüzünün önlenmesi ve 2.500.000.000 Tl. cezai şart ile 100.000.000 TL. tazminatın tahsilini talep etmiştir. Davalı, davanın reddini savunmuştur. Mahkemece, tecavüzün önlenmesi talebi hakkında karar verilmesine yer olmadığına, tazminat talebinin feragat nedeniyle reddine,2.500.000.000 TL. cezai şartın tahsiline karar verilmiş; hüküm davalı tarafından temyiz edilmiştir. 1-Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle yasaya uygun gerektirici nedenlere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre davalının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan diğer temyiz itirazlarının reddi gerekir. 2-Hakimin aşırı gördüğü cezaları indirmekle ödevli olduğu, BK.nun 161/son maddesinde belirtilmiştir....
