"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Aile Mahkemesi DAVA TÜRÜ : Tapu iptali ve tescil Taraflar arasındaki uyuşmazlık, boşanma protokolüne dayalı tapu iptali ve tescil isteğine ilişkindir. Yargıtay Birinci Başkanlık Kurulu'nun 26.07.2016 tarih 2016/263 sayılı Kararı ile hazırlanıp, 05.08.2016 tarih ve 29792 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Hukuk Daireleri'ne ilişkin iş bölümü uyarınca, hükme yöneltilen temyiz itirazlarının incelenmesi Yargıtay (2.) Hukuk Dairesi'nin görevi cümlesinden bulunmakla, dosyanın anılan Daire Başkanlığı'na GÖNDERİLMESİNE, 03.01.2017 tarihinde oybirliğiyle karar verildi....
Türk Medeni Kanununun 794. maddesindeki tanıma göre intifa hakkı taşınırlar, taşınmazlar hatta haklar veya bir malvarlığı üzerinde tesisi mümkün olan ve hak sahibine konusu olan şeyden yararlanma hakkı veren bir şahsi irtifak türüdür. Taşınmaz mallar üzerinde intifa hakkı, resmi senedin düzenlenerek tapuya tescili ile, taşınırlar üzerinde ise taşınır eşya zilyetliğinin intifa hakkı sahibine geçirilmesiyle kurulur. Alacaklar üzerinde intifa hakkı ise; hakkın temliki, kıymetli evrakın teslimi suretiyle kurulabilir. (Türk Medeni Kanunu, madde 795) Öte yandan, hukuki yarar, mahkemeden hukuksal korunma istemi ile bir davanın açılabilmesi için davacının bu davayı açmakta (mahkemeden hukuksal korunma istemekte) bir yararının bulunmasıdır. Bu açıklamalar ışığında somut olaya gelince; davacı, dava konusu parsel üzerinde bulunan evin kendisine ait olduğunu belirterek evi kullanabilmek için tapu kayıt malikine karşı intifa hakkı tesisi talebiyle eldeki davayı açmıştır....
Taşınmaz mallar üzerinde intifa hakkı, resmi senedin düzenlenerek tapuya tescili ile, taşınırlar üzerinde ise taşınır eşya zilyetliğinin intifa hakkı sahibine geçirilmesiyle kurulur. Alacaklar üzerinde intifa hakkı ise; hakkın temliki, kıymetli evrakın teslimi suretiyle kurulabilir(TMK.m.795). İntifa hakkı; bir süreyle sınırlı olarak kurulmuşsa sürenin dolması veya bu süreden önce intifa hakkı sahibinin hakkından vazgeçmesi, intifa hakkı sahibinin ölümü veya tüzelkişi ise tüzel kişiliğin sona ermesi, konusu olan şeyin bütünüyle, harap olması sebebiyle artık ondan yararlanma olanağının kalmaması durumlarında sona erer(TMK.m.796-797). Ancak, terkini istenen intifa hakkında olduğu gibi uygulamada genellikle intifa hakkı akaryakıt bayilik sözleşmesi nedeniyle tesis edilmektedir....
Bu isteği ise intifa hakkı sahibinin hakkı üzerinde muaraza çıkartan yana dava açılarak yöneltmesi gerekir. Başka bir deyişle, davadaki hasım intifa hakkı sahibinin o eşyadan tam yararlanma hakkını engelleyen kişidir. Somut olayda; davacı intifa hakkı tesis ettiği taşınmaz üzerinde bu hakkını bayisi ... Petrol Ürünleri Kaynak Su ve Şişeleme İnş. Nakliye İth. İhr. San. Tic. aracılığı ile kullanmaktadır. Bayilik sözleşmesinin 4. maddesinde bayinin ürünleri bizzat Petrol Ofisi A.Ş.'den veya Petrol Ofisi A.Ş.'nin tespit ve tayin edeceği yerlerden alacağı kararlaştırılmıştır. Bu hükme rağmen davalı ... A.Ş. ile anlaşarak taşınmaz üzerine otogaz tesisleri inşa ederek otogaz satışı yapmaktadır. Diğer bir anlatımla bayi sözleşmeye aykırı hareket ederek ve intifa hakkına konu taşınmazda hak sahibinin onayı olmadan otogaz satışı yapmak suretiyle intifa hakkına elatmaktadır. Diğer davalı ... A.Ş.'...
Türk Medeni Kanununun 794. maddesindeki tanıma göre intifa hakkı taşınırlar, taşınmazlar hatta haklar veya bir malvarlığı üzerinde tesisi mümkün olan ve hak sahibine konusu olan şeyden yararlanma hakkı veren bir şahsi irtifak türüdür. Taşınmaz mallar üzerinde intifa hakkı, resmi senedin düzenlenerek tapuya tescili ile, taşınırlar üzerinde ise taşınır eşya zilyetliğinin intifa hakkı sahibine geçirilmesiyle kurulur. Alacaklar üzerinde intifa hakkı ise; hakkın temliki, kıymetli evrakın teslimi suretiyle kurulabilir. (TMK.m.795) İntifa hakkı; bir süreyle sınırlı olarak kurulmuşsa sürenin dolması veya bu süreden önce intifa hakkı sahibinin hakkından vazgeçmesi, intifa hakkı sahibinin ölümü veya tüzelkişi ise tüzel kişiliğin sona ermesi, konusu olan şeyin bütünüyle, harap olması sebebiyle artık ondan yararlanma olanağının kalmaması durumlarında sona erer. (TMK.m.796) Kanuni intifa hakları hariç (TMK.m.495 vd.) intifa hakkının tesisi daima bir sözleşmeye dayanır....
İNCELEME VE GEREKÇE Dava, hukuki niteliği itibariyle, Rekabet Kurulu kararı gereği hükümsüz hale gelen intifa hakkı bedelinin, sözleşme süresinin bakiye dönemine isabet eden kısımlarının ve istasyonun geç faaliyete başlaması nedeniyle geç açılma süresine isabet eden intifa bedelinin tahsili istemiyle açılmış bir alacak davasıdır. İlk derece mahkemesince yapılan yargılama sonucunda davanın kısmen kabulüne karar verilmiş; bu karara karşı, her iki taraf vekillerince, yasal süreler içinde istinaf başvurusunda bulunulmuştur. İstinaf incelemesi, HMK'nın 355. maddesi uyarınca, ileri sürülmüş olan istinaf nedenleriyle ve kamu düzeni yönüyle sınırlı olarak yapılmıştır. Dosya içerisindeki "İntifa Hakkı Tesisi Vaadi Ve Yatırım Hakkında Protokol" isimli belgenin incelenmesinde; satıcı ... Turizm ile ... A.Ş. arasında, protokolde belirtilen taşınmaz üzerinde ... Servis İstasyonu işletilmesiyle ilgili olarak intifa hakkı tesis edilmesi ve satıcı ...'...
ortaya koyduğunu, boşanma davasının boşanma kararı ile sonuçlandığını, anılan satışın hileli satış ve intifa hakkı tesisi işlemlerinin kötü niyetle, davalılar arasında el ve işbirliğiyle, müvekkili zarara sokmak için maddi menfaat elde etmek kastıyla yapıldığını, müvekkilinin adına kayıtlı olup da el konulan dava konusu kira bedeli talebine ilişkin taşınmazın satışına ilişkin işlemlerin ve tapu kayıtlarının iptaliyle buna bağlı intifa hakkının tapudan terkinine ve taşınmazın müvekkili adına tescili talebiyle dava açtıklarını, İstanbul 9....
Genel Müdürlüğü lehine 29 yıllık intifa hakkı tesis edildiği taşınmazın tahsisli olduğu ve amacına uygun kullanıldığı, intifa hakkı kapsamında kullanım bedeli tahsil edildiği, davacının fuzuli şagil olarak değerlendirilemeyeceği anlaşıldığından tesis edilen işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna verilmiştir." denilerek yürütmenin durdurulmasına karar verilmişk, Bölge İdare Mahkemesince de itiraz reddedilmiştir. Mahkemece; tarafların kabulünde olduğu gibi dava konusu taşınmazın davalı şirket ile davacının halefi olan ... tarafından 1965 ve 1974 tarihli ikili anlaşmalar gereği müşterek malik olarak ortaklaşa kullanıldığı, davalı tarafın gerek 22/05/2006 tarihli protokolü, gerekse 12/01/2007 tarihli kira sözleşmesini bu sözleşmelerden doğan talep, dava ve geri alma haklarını saklı tutarak imzaladığı, bu sözleşmelerde davacının kira öncesi döneme ilişkin ücret talep edebileceğine dair hüküm bulunmadığı, 1965 ve 1974 tarihli sözleşmelerin ......
İlçesi, ... nolu bağımsız bölümle ilgili olarak davalı ile müvekkili şirket arasında 22.12.2008 tarihli intifa hakkı tesisi ve yatırım hakkındaki protokolün akdedildiğini, protokol ile tapuda tesis edilecek olan 15 yıllık intifa hakkı bedeli karşılığında davalıya 2.300.000,00 USD + KDV ödeneceğinin kararlaştırıldığını, akabinde müvekkili şirket lehine 12.03.20109 tarihli ... yevmiye numaralı işlem ile intifa hakkının tapuya tescil edildiğini, intifa hakkının tapuya tesis edilmesinin ardından, sözleşmede kararlaştırılan intifa bedelinin davalıya peşinen ödendiğini, intifa protokolü uyarınca davacı şirketin intifa hakkı sahibi olduğu, bu akaryakıt istasyonu ile ilgili olarak, davalıyı akaryakıt istasyonuna bayi olarak atadığını, davalının bayilik sözleşmesi kapsamında ......
Kurucu intifa senetleri, anonim şirketin kurucu ortaklarına verilen intifa senetleridir. Sadece kuruluş ana sözleşmesinde öngörülmüş olmaları durumunda geçerlilik kazanırlar. Yani, sonradan anasözleşme değişikliğine gidilerek "kurucu intifa senedi" tesis edilmesi mümkün değildir. İntifa hakkı, şirketin kuruluş ana sözleşmesinin veya ana sözleşme değişikliğinin tescili ile kendiliğinden oluşur. Senede bağlanması, intifa hakkına sadece tedavül olanağı sağlar, yoksa intifa hakkının kullanılmasına herhangi bir etkisi olmaz. İntifa senedi, sahibine pay sahipliği sıfatı kazandırmaz ve anonim şirkette herhangi bir payı temsil etmez. İntifa senedi sahibinin, şirkete ortak olup olmaması, intifa senedinden doğan haklara etki etmez. Pay sahiplerine verilen intifa senetleri, paydan bağımsız haklar taşır. Hukuki işlem yoluyla payın devrinin şirkete karşı hüküm ifade etmesi, devrin pay defterine işlenmesiyle olur. Devrin pay defterine işlenmesi ise yönetim kurulunun kararına dayanmalıdır....
