"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi Taraflar arasındaki asıl ve karşı davada alacak, birleşen davada menfi tespit davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı asıl ve karşı davanın kısmen kabulüne, birleşen davanın reddine yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde taraf vekillerince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü. - K A R A R - Asıl davada davacı vekili, davacı arsa sahibi ile davalı yüklenici arasında ....04.2007 tarihli arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi ve ........2008 tarihli ek sözleşme imzalandığını, davalının sözleşme uyarınca üzerine düşen yükümlülükleri tam olarak yerine getirmediğini ve binayı geç teslim ettiğini ileri sürerek, eksik ve ayıplı işler bedeli ile kira kaybı alacakları için şimdilik 47.500,00 TL'nin davalıdan faiziyle tahsilini talep ve dava etmiştir....

Mahkemece, 29.08.2003 tarihli sözleşmenin davacının kusuru olmaksızın feshedildiğini, davacının haksız feshe dayalı olarak kira sözleşmesinde düzenlenen cezai tazminat hakkının doğduğu, ayrıca sözleşmede ödendiği belirtilen 20.000 TL'nin, faydalı ve zorunlu imalat bedellerinin davacıya ödenmesi gerektiği belirtilerek 446.340 TL cezai şart alacağı, 20.000 TL kira bedeli ve 126.614 TL imalat bedellerinin davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmiştir. 1- Davaya dayanak yapılan ve hükme esas alınan 30.12.2003 başlangıç tarihli, 8 yıl süreli kira sözleşmesi ile bu sözleşmenin hususi şartlarını düzenleyen 29.08.2003 tarihli kira sözleşmesi konusunda taraflar arasında uyuşmazlık bulunmamaktadır. Söz konusu sözleşmelerde, kiraya veren H.. T.. ve Y.. T.. olup, davacı kiracıdır. Davalı F.. Ç.. sözleşmeye taraf olmadığından, sözleşmeye dayalı olarak talep edilen alacaklar nedeniyle davalı F.....

Köyü 3047 parselde kayıtlı Blok giriş A/2 1/1 bağımsız bölümdeki daireyi satın aldığını, dairenin eksikliklerinin tamamlanmaması nedeniyle teslim alıp kullanamadığını, Sulh Hukuk Mahkemesi tarafından eksikliklerin tespitinin yapıldığını, eksiklikler nedeniyle kira gelirinden mahrum kaldığını, aile ve sosyal düzeninin zarar gördüğünü ileri sürerek, fazlaya ilişkin talepleri saklı kalmak kaydıyla, eksik imalat bedeli olarak 5.000,00 TL, tapuya tescil tarihinden itibaren mahrum kalınan kira bedeli olarak 5.000,00 TL ve manevi tazminat olarak 5.000,00 TL'nin reeskont faiziyle birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini istemiştir. Davalı; davanın reddini dilemiştir....

-K A R A R- Davacılar vekili, taraflar arasında 27.04.2007 tarihinde yapılan arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinde yer alan teslim tarihinde daire ve dükkanların teslim edilmemesi nedeni ile Çorlu 1. Asliye Hukuk Mahkemesi'nde 2010/98 Esas sayısı ile açılan davanın kısmen kabul ile sona erdiğini, Çorlu 2. Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 2010/3 değişik iş dosyasında teslimi geç yapılan dükkan ve dairelerde yaptırılan tespitte, bilirkişilerin daire ve dükkanlarda kira kaybının 136.000,00 TL, sözleşmeye göre yapılmayan imalat bedellerini ise 7.000,00 TL olarak tespit ettiklerinden Çorlu 1. Asliye Hukuk Mahkemesi'nde açtıkları davada 136.000,00 TL+7000,00 TL=143.000,00 TL talep ettiklerini, bu dosyada bilirkişilerin imalat bedelini rapora yazmayı unuttuklarını, söz konusu davada vazgeçtiği imalat bedeli olan 7.000,00 TL'yi talep ettiklerini, daire ve dükkanların kışın su altında kalması nedeniyle Çorlu 1....

Davacı kiracı tarafından, kira sözleşmesi, alışveriş merkezinin doluluk oranının %80'nin altına düşmesi nedeniyle feshedilmiş olup bu kapsamda kiracı tarafından kiralanana yapılan faydalı ve zorunlu imalat bedellerinin talep edilmesinde bir usulsüzlük bulunmamaktadır. Kural olarak bu gibi zorunlu ve faydalı masrafların kira sözleşmesinin başlangıcında yapılmış olduğu kabul edilmektedir. Bu nedenle kiracı kiralananda kalan ve kiraya veren tarafından benimsenen imalat için sebepsiz zenginleşilen oranında ve yapıldıkları tarih itibarıyla rayiç bedeller üzerinden bedelin tazminini talep edebilir. Kiraya verenin sorumluluğu faydalı imalatların imal tarihindeki değerinden yıpranma payı düşülmek suretiyle bulunacak değer kadardır. Mahkemece hükme esas alınan bilirkişi raporunda, imalat ve tadilatların, imal tarihindeki değeri hesaplanmadığı gibi belirlenen imalat bedelinden kiracının kullanım süresi ile orantılı yıpranma payının da düşülmediği görülmüştür....

Bölgesi 6783 ada 2 parsel üzerine yapılacak inşaattaki 10 nolu bağımsız bölümü tamamlayıp 1998 yılı ekim ayında teslim etmesi ... ile tapuda satın aldığını ancak davalının sürekli uyarılarına rağmen daireyi süresinde tamamlamadığı gibi yapılan imalatlarıyla sözleşmeyi ve taşınmazın bulunduğu yer emsallerine uygun yapılmadığını ileri sürerek, eksik ve hatalı imalat bedeli 4.230.000.000 Tl. ile kira kaybı tazminatı bedeli 6.400.000.000 Tl. olmak üzere toplam 10.630.000.000 Tl.nın faizi ile ödetilmesini istemiştir Davalı, davanın reddini dilemiştir....

"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi DAVA TÜRÜ : İstirdat ve alacak Mahalli mahkemesinden verilmiş bulunan yukarıda tarih ve numarası yazılı istirdat ve alacak davasına dair karar davacı tarafından süresi içinde temyiz edilmiş olmakla dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği görüşülüp düşünüldü. Dava, kiracı tarafından açılan kiralanana yapılan zorunlu ve faydalı imalat bedelinin tahsili ile sözleşmenin feshi nedeniyle ödenmiş olan kira bedellerinin istirdatı istemlerine ilişkindir. Mahkemece istemin reddine karar verilmiş, hüküm davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir....

Köyü 3047 parselde kayıtlı Blok giriş A/2 1/1 bağımsız bölümdeki daireyi satın aldığını, dairenin eksikliklerinin tamamlanmaması nedeniyle teslim alıp kullanamadığını, Sulh Hukuk Mahkemesi tarafından eksikliklerin tespitinin yapıldığını, eksiklikler nedeniyle kira gelirinden mahrum kaldığını, aile ve sosyal düzeninin zarar gördüğünü ileri sürerek , fazlaya ilişkin talepleri saklı kalmak kaydıyla, eksik imalat bedeli olarak 5.000,00 TL, tapuya tescil tarihinden itibaren mahrum kalınan kira bedeli olarak 5.000,00 TL ve manevi tazminat olarak 5.000,00TL.'nin reeskont faiziyle birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini istemiştir....

Buna göre mahkemece davaya konu ve eski hale getirilmesi talep edilen imalat ve değişikliklerin hali hazırda kiraya veren tarafından kabul edilerek kullanılıp kullanılmadığı hususunun gerekirse mahallinde keşif yapılarak tespit edilmesi, benimsenen ve yerinde bırakılan imalat ve değişiklikler bakımından eski hale getirme talebinde bulunulamayacağı gözetilerek bu kalemler bakımından talebin reddine karar verilmesi, ayrıca eski hale getirme bedeli hesaplanırken kullanım süresine göre yıpranma payı düşülerek hesaplama yapılması gerekirken bu yönler gözetilmeksizin yargılama giderlerinden olan tespit dosyası giderleri de asıl alacak kalemine eklenerek hüküm kurulması doğru görülmemiş ve bozmayı gerektirmiştir....

Yine kalan kira süresinin toplam kira süresine oranı esas alınarak tespit edilen faydalı zorunlu masraf bedelinin bu orandaki tutarına hükmedilmesi gerekirken, bu husus da gözetilmemiştir. Bu durumda bölge adliye mahkemesince; uyulmasına karar verilen bozma kararları doğrutusunda, alanında uzman bilirkişilerden; davacının talebine konu imalat kalemleri bakımından, sökülüp götürülemeyen ve faydalı yahut zorunlu nitelikte olan imalatların imalat tarihi itibariyle (bu tarih tespit edilemediği takdirde imalat tarihi sözleşme tarihi kabul edilerek) değerlerinden yıpranma payı düşüldükten sonra tespit edilecek bedelin, kalan kira süresinin toplam kira süresine oranı esas alınarak hesaplanması, sonuç itibariyle kiralanana yapılan faydalı ve zorunlu nitelikteki imalatların bedeline kalan kira süresi ile orantılı şekilde hükmedilmesi gerekirken, eksik bilirkişi raporuna dayalı olarak hüküm kurulması, usul ve kanuna aykırı olup bozmayı gerektirmiştir....