Mahkemece, iddia, savunma ve dosya kapsamına göre, davacılar ile dava dışı yüklenici arasında düzenlenen arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin ... 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2007/582 esas-2009/326 karar sayılı ilamı ile feshine ve yüklenici adına kayıtlı 2,3,4,5,7,8,9,11,21,22,23 no’lu bağımsız bölümlerin tapusunun iptali ile davacılar adına tesciline karar verildiği, dava dışı yüklenicinin edimlerinin yerine getirmediğinin sabit olduğu ve akdin geriye etkili feshi nedeniyle davalı 3. kişilere yüklenicinin yaptığı devirlerin de geçerli olmadığı gerekçesiyle davanın kabulü ile davalılar üzerindeki bağımsız bölüm tapularının iptaliyle davacılar adına tesciline karar verilmiştir. Kararı, davalı asil ... ve diğer davalılar vekili temyiz etmiştir. Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle gerektirici sebeplere, delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre, davalı asil ... ve diğer davalılar vekilinin temyiz itirazları yerinde görülmemiştir....

Bu sözleşmelerde yüklenicinin asli edimi, arsa sahibinin arsası üzerinde sözleşme ve imara uygun olmak üzere finansmanı kendisi tarafından sağlanarak inşaat yapıp teslim etmek, arsa sahibinin borcu ise, bedel olarak kararlaştırılan bağımsız bölüm ya da arsa payının mülkiyetini yükleniciye devretmektir.Arsa payı karşılığı inşaat yapım sözleşmesi uyarınca yüklenicinin sözleşmede kararlaştırılan tapu kaydı ya da bağımsız bölümlere hak kazanabilmesi inşaatı kusursuz ve eksiksiz tamamlayıp teslim etmesine bağlıdır. Sözleşmeden sonra ve inşaat süresince yükleniciye bir kısım payların devri avans niteliğindedir. Sözleşmenin geriye etkili feshi halinde bu arsa payları talep halinde arsa sahibine geri döner. Yüklenici edimini ifa ettiği oranda şahsi hak elde edebilir ve elde ettiği hakkını üçüncü kişilere devredebilir. Bütün sözleşmelerde olduğu gibi kat karşılığı inşaat sözleşmelerinde de taraflar sözleşmenin kendilerine yüklediği borçları belirlenen zaman ve biçimde ifa etmek zorundadır....

Değerlendirme 1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanunun 371 nci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür. 2.Arsa payı karşılığı inşaat sözleşmelerinde arsa sahipleri tarafından tapuda yükleniciye devredilen arsa payları, sözleşme konusu inşaatın yapılabilmesi için yüklenicinin inşaata finans sağlaması amacıyla verilen avans niteliğindedir. Söz konusu arsa payları inşaatın tamamlanmasından sonra devredilebileceği gibi, inşaat sırasında veya inşaata başlanmadan önce de devredilmiş olabilir. Yüklenicinin sözleşmeye, imar mevzuatına ve projesine uygun olarak inşaatı tam ve eksiksiz biçimde tamamlayıp arsa sahiplerine teslim etmesi halinde üçüncü kişilerin satın aldıkları arsa payı ve dairelerin tapu devirleri geçerlilik kazanacaktır. Aksi halde, yüklenici ve ondan pay alan üçüncü kişi üzerine yazılan tapu kaydı illiyetten yoksun hale gelir ve yapılan işlem yolsuz tescil durumuna düşer....

Dava açılmakla yüklenicinin inşaata devam zorunluluğu yok ise de yüklenicinin inşaata devam etmesi halinde taraflar arasındaki arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi feshin kesinleşmesine kadar ayakta olduğundan dava tarihindeki değil keşif sırasındaki mevcut inşaat seviye ve olgusu nazara alınarak sözleşmenin ileriye veya geriye etkili feshine karar verilmelidir. Sözleşme feshi kesinleşmeden mevcut inşaat seviyesinin % 90 üzerinde olması halinde sözleşmenin geriye etkili feshinin dürüstlük kuralına aykırılık oluşturacağı düşünülmelidir. (Yargıtay 15 HD. 2008/6195 E - 2009/397 K). İnşaat seviyesinin % 90 altında olduğu takdirde sözleşmenin geriye etkili feshine, davalılar adına kayıtlı tapu kayıtlarının iptallerine, eğer inşaat seviyesi % 90 üzerinde olması halinde ileri etkili feshine karar verilmelidir....

Borçlar Kanunu’nun 108. maddesi gereğince, sözleşmenin geriye etkili feshi halinde; taraflar, kendilerine düşen borcu ödemekten kaçınabilir ve aynı Kanunun 61 ve izleyen maddeleri gereğince ve haksız iktisap kuralları uyarınca da verdiklerini geri isteyebilir ve bu kapsamda yüklenici de yasa ve sözleşme hükümlerine uygun şekilde yapmış olduğu inşaatın arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin feshinin kesinleştiği tarihteki serbest piyasa rayiçlerine göre belirlenecek bedelini arsa sahibi ya da sahiplerinden talep edebilir....

Arsa payı karşılığı inşaat sözleşmeleri bedel olarak taşınmaz mal mülkiyetinin geçirimi borcunu içerdiğinden, TMK'nın 706, Borçlar Kanunu'nun 213, Noterlik Kanunu'nun 60 ve Tapu Kanunu'nun 26. maddeleri uyarınca resmi şekle bağlı tutulmuştur. Başka bir anlatımla, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmelerinin geçerliliği, bu sözleşmelerin noterde "düzenleme" şeklinde yapılmasına bağlıdır. Öte yandan, arsa payı karşılığı inşaat yapım sözleşmeleri eser ve satış vaadi sözleşmelerinden oluşan karma nitelikli akitlerden olup, satış vaadini (arsa payının devrini) de içerdiğinden, tek taraflı irade beyanı ile feshi mümkün değildir. Dairemizin kararlılık gösteren içtihatlarında bu tip sözleşmelerin tarafların iradelerinin birleşmesi halinde ya da haklı sebeplerin bulunması durumunda mahkemenin vereceği fesih kararı ile sona ereceği kabul edilmektedir....

Mahkemece, iddia, savunma, toplanan deliller, bilirkişi kurulu raporu, ek raporu ve tüm dosya içeriğine göre, davacı arsa sahipleri ile davalı taraf arasında düzenleme şeklinde arsa payı karşlığı inşaat sözleşmesi imzalandığı, daha sonra 11.12.2007 tarihli noter sözleşmesi ile paylaşım planının değiştirildiğini, inşaat süresinin 32 ay olduğu inşaat ruhsatının 01.11.2006 tarihinde alınmış olmasına rağmen 11 bloktan oluşan inşaatın süresi içinde tamamlanıp teslim edilmediği, arsa sahiplerine ait bölümlerin inşaatına hiç başlanamadığı, yükleniciye ait kısımda bir takım çalışmalar olduğu ancak bununda yeterli olmadığı, davacı tarafın sözleşmenin geriye etkili olarak feshi talebinde haklı oldukları gerekçesiyle, davanın kabulü ile, dava konusu 251 Ada 1 parsel üzerinde bulunan A-5 Bloktaki davalı şirket ve üçüncü şahıslar adına kayıtlı 16 bağımsız bölümün tapu kayıtlarının iptali ile davacılar adına tesciline karar verilmiştir....

İLERİ SÜRÜLEN İSTİNAF NEDENLERİ: Davacılar vekili, taraflar arasındaki sözleşmenin arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi olduğunu, müvekkillerinin tüketici konumunda olmadığından davaya tüketici mahkemesi sıfatıyla bakılmasının ve dava şartı yokluğu nedeniyle reddine karar verilmesinin hatalı olduğu gerekçesiyle hükmün kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir. DELİLLER: Taraflar arasında yapılan sözleşme, tapu kayıtları, iddia, savunma ve tüm dosya kapsamı, GEREKÇE: HMK'nun 355. maddesi uyarınca istinaf dilekçesinde belirtilen sebepler ve kamu düzeni ile sınırlı olarak yapılan istinaf incelemesinde; Dava, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin geriye etkili feshi ve tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir. 28.05.2014 tarihinde yürürlüğe giren 6502 sayılı Kanunun 3. maddesi (I) bendinde "gerçek veya tüzel kişilerle tüketiciler arasında kurulan eser sözleşmelerini tüketici işlemi kapsamına almıştır....

Mahkemece, iddia, savunma, bilirkişi kurulu raporu ek raporu ve tüm dosya içeriğine göre; davacı arsa sahibi ile davalı yüklenici ..... arasında düzenleme şeklinde arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi ve ek sözleşme imzalandığı, teslim tarihinin temel üstü ruhsatından itibaren 14 ay olduğu, buna göre teslimin .. tarihinde yapılması gerektiği ancak davalı yüklenicinin, edimini yerine getirmediği, inşaatın %80 seviyesinde kaldığı, bu durumda davacı yüklenicinin BK'nın 106/III maddesi uyarınca aktin geriye etkili olarak feshi talebinde bulunabileceği gerekçesiyle davanın kabulüne, davacı ve davalı yüklenici arasında imzalanan .. tarihli asıl sözleşme ile 28.08.2009 tarihli ek sözleşmenin geriye etkili olarak feshine, diğer davalılar adına kayıtlı 2, 3 ve 5 no'lu bağımsız bölümlerin tapu kayıtların iptali ile davacı adına tesciline karar verilmiştir. Kararı, davalılar.... ve ... ile ... vekillerinin ayrı ayrı temyiz etmiştir....

Davacı arsa sahibi vekilinin temyiz itirazının incelenmesinde; Davada, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmelerinin geriye etkili feshi (dönme) ile yüklenici dışındaki davalılara devredilen bağımsız bölümlerin tapu iptâli ve davacı adına tescili ile uğranılan zararın tazmini istenmiş, Bölge Adliye Mahkemesince davanın kabulü ile sözleşmelerin geçmişe dönük olarak feshine ve yüklenici dışındaki davalılar adına kayıtlı bağımsız bölümlerin tapu kayıtlarının iptali ile davacı adına tesciline, 20.100,00 TL kira kaybı ve evin yıkım bedelinin davalı ... Grup Nakliyat İnşaat Gıda Sanayi Ve Ticaret Limited Şirketinden alınarak davacıya verilmesine karar verilmiştir. Davada ileri sürülen birden fazla talepten her biri hakkında yargılama ve değerlendirme yapılarak mahkemece bir sonuç ve kanaate varıldığı gibi her bir talebe ilişkin yargılama gideri ve vekalet ücretine de açıkça hükmedilmesi gerekmektedir....