"İçtihat Metni"Mahkemesi :Asliye Hukuk Mahkemesi Yukarıda tarih ve numarası yazılı hükmün temyizen tetkiki davacı ... vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla dosyadaki kağıtlar okundu gereği konuşulup düşünüldü: - K A R A R - Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle yasaya uygun gerektirici nedenlere ve özellikle davalı yüklenici tarafından fesih talebi kabul edilmediğinden arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin tek taraflı irade beyanı ile feshi mümkün olmadığı, davada davacı arsa sahiplerince arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin feshi isteminin bulunmadığı, eda davası açılması mümkün olan hallerde tespit davası açılmasında hukuki yarar bulunmadığından, sözleşmenin haklı nedenle fesih edildiğinin tesbiti talebinin reddinde de isabetsizlik bulunmamasına göre sonucu itibari ile doğru olan hükmün ONANMASINA, fazla alınan temyiz peşin harcının istek halinde temyiz eden davacı ...'...

Somut olaya gelince; Kaldırılması dava konusu yapılan 21.07.1995 günlü ipotek akit tablosunda 5.000.000.000 TL. için tesis edilen ipoteğin davalı (arsa sahibi) ile dava dışı yüklenici Ö… …. İnşaat Ltd. Şti.nin davalının maliki olduğu arsa üzerine yaptığı arsa payı devri karşılığı inşaat sözleşmesi uyarınca konulduğu yazılıdır. Dolayasıyla, resmi akit tablosunda gönderme yapılan davalı ile dava dışı yüklenici şirket arasındaki arsa payı devri karşılığı inşaat yapım sözleşmesini de resmi senedin ayrılmaz bir parçası olarak kabul etmek gerekir. 20.07.1995 günlü arsa payı devri karşılığı inşaat yapım sözleşmesinde ise, ipoteğin binanın iskanının alınması, çevre tanziminin yapılması, elektrik mukavelelerinin A… …. Elektrik A.Ş. ile yapılması halinde kaldırılacağı hükme bağlanmıştır. Türk Medeni Kanununun 888. maddesine göre ipotekli bir taşınmazın devri aksi kararlaştırılmış olmadıkça borçlunun sorumluluğunda ve güvencede bir değişiklik meydana getirmez....

- K A R A R - Davacı vekili, davacı yüklenici ile davalı arsa sahibi arasında imzalanan arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin mahkeme kararıyla feshedildiğini, ancak iyi niyetli dava dışı alt yükleniciyle sözleşme yaparak inşaatın tamamlanmasını sağladığını, alt yükleniciyle aralarında anlaşmazlık yaşandığını, alt yüklenicinin kendisine düşen bağımsız bölümleri haksız olarak iktisap ettiğini öne sürerek sözleşmeye göre kendisine verilmesi gereken 14 adet bağımsız bölümün tapularının iptali ile kendi adına tescilini talep etmiştir. Davalı vekili, davaya konu arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin mahkeme kararıyla feshedildiğini ve kesinleştiğini, ayrıca kendisi adına tapu kaydı olmadığından husumet tevcih edilemeyeceğini öne sürerek davanın reddini dilemiştir....

Böyle bir durumda da bir taraf edimini yerine getirmiş kabul edilemez. 1-Yapılan yargılamaya toplanan deliller dosya kapsamına göre davalıların aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde görülmemiş ve reddi gerekmiştir. 2-Yukarıda belirtilen ilkeler ve yapılan açıklamaların ışığında somut olayın arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi hükümleri çerçevesinde incelenip değerlendirilmesine gelince; Arsa payı karşılığı inşaat sözleşmeleri de, Borçlar Kanununun 355. maddesinde tanımlanan "eser sözleşmesinin bir türü olup, karşılıklı haklar sağlayan ve borçlar yükleyen iki taraflı sözleşmelerdendir....

Kısaca arsa sahibi ile yapılan 08.04.1993 günlü arsa payı devri karşılığı inşaat yapım sözleşmesinde kendilerine sağlanan hakların varlığı yükleniciden temlik alan üçüncü kişilere karşı da savunulabilir. Bu bakımdan 08.04.1993 günlü sözleşmenin 9. maddesiyle son bağımsız bölüm üzerindeki ipoteğin kaldırılması yapıya iskan alma koşuluna bağlandığından yapıya iskan alınıp alınmadığı hususu aranmalıdır. Bu durumda mahkemece yapılması gereken ...; yetkili merciden üzerine inşaat yapılması kararlaştırılan 361 parseldeki yapıya iskan alınıp alınmadığı sorulmalı, alınmamışsa alınması sağlanmak üzere davacılara uygun süre ve yetki verilmeli, son bağımsız bölüm kaydı üzerindeki ipoteğin terkin edilip edilmeyeceği bundan sonra hükme bağlanmalıdır. Değinilen yön üzerinde durulmaksızın istek yazılı olduğu şekilde kabul edildiğinden, karar bozulmalıdır....

- K A R A R - Davacılar vekili, davalılarla (arsa sahibi sıfatıyla) müvekkilleri arasında 09.11.2013 tarihli arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi yapılmak üzere ön protokol imzalandığını, ilgili sözleşmeye göre arsa sahipleri ile eski müteahhit arasında var olan kat karşılığı inşaat sözleşmesinin feshine dair yasal başvuruların yapılacağının kararlaştırıldığını, sözleşmenin fesh edildiğini, davalıların ön protokol ile kararlaştırılan sözleşmeyi imzalamadıklarını müvekkillerinin üzerlerine düşen edimlerini yerine getirdiklerini, davalıların temerrüt nedeni ile arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin yapılmaması halinde sözleşme gereği yediemin ...'...

BK., m. 355) maddesinde tanımlanan eser sözleşmesinin bir türü olan arsa payı devri karşılığı inşaat yapım sözleşmeleri, karşılıklı edimleri içeren iki tarafa borç yükleyen sözleşmelerdir. Sözleşmenin taraflarından arsa sahibi, sözleşmeye uygun koşullarda arsasını yükleniciye teslim etmek, yüklenici kendisine karşı edimini yerine getirdiğinde de edimi karşılığı yükleniciye bırakılan bağımsız bölümlerin tapusunu ona devretmekle yükümlüdür. Sözleşmenin diğer tarafı olan yüklenicinin edimi ise, sözleşmede kararlaştırılan koşullarda binayı yapıp arsa sahibine teslim etmektir. İşte böyle bir sözleşme imzalayan yüklenici, inşaat sözleşmesinden doğan edimlerini yerine getirdiğinde arsa sahibine karşı kişisel hak kazanır ve sözleşme uyarınca kendisine bırakılan bağımsız bölümlerin tapusunun adına nakledilmesini arsa sahibinden isteyebilir....

Noterliğince doğrudan düzenlenen 27.10.1998 gün ve 18241 yevmiye numaralı, “Kat Karşılığı İnşaat Sözleşmesi” dayanak alınarak açılmış olup; bu sözleşme gereğince, davacılara teslimi gereken (1) daire ile (1) dükkanın aynen teslimi; olmadığı takdirde rayiç piyasa değerinin ve ayrıca 30.10.2000 tarihinden, dava tarihine kadar süre içinde hakedilen kira bedeli dahil olmak üzere; 5.000,00 YTL’nin davalıdan tahsili ile davacılara verilmesi istemlerine ilişkindir Mahkemece, yapılan inşaatın onaylı projesinin ve inşaat ruhsatının bulunmaması sebebiyle “kaçak” olarak yapılmış olduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş; verilen karar davacı vekilince temyiz edilmiştir Az yukarıda sayısı belirtilen sözleşme, Borçlar Kanununun 355. maddesi hükmünde tanımlanan “eser” sözleşmesinin bir türü olan, karşılıklı hak ve borçları içeren, tam iki yanlı arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesidir....

-K A R A R- Davacılar vekili, müvekkilleri ile davalı arasında düzenleme şeklinde arsa payı karşılığı inşaat yapım sözleşmesi düzenlendiğini, 5 yıl önce sözleşme yapılmasına rağmen davalı yüklenici tarafından yapı ruhsatının alınmadığını ileri sürerek, taraflar arasında düzenlenen sözleşmenin feshine karar verilmesini talep ve dava etmiştir. Davalı vekili, davanın bütün arsa malikleri tarafından açılması gerektiğini, arsanın müvekkiline boş olarak teslim edilmediğini, arsa sahiplerinden dava dışı ... ile aralarında imzalanan arsa payı karşılığı inşaat yapım sözleşmesinin ....'un talebi ile feshedildiğini, inşaata başlanmasının mümkün olmadığını, müvekkilinin inşaatı yapabilmesi için öncelikle davacıların arsasının tapu kayıtları üzerindeki engelleri kaldırmaları gerektiğini savunarak, davanın reddini istemiştir....

Dava, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmeden kaynaklanan tapu iptal ve tescil istemlerine ilişkindir. Arsa payı karşılığı inşaat yapım sözleşmeleri; yüklenicinin finansı kendisi tarafından sağlanarak arsa malikinin arsası üzerine bina yapım işini üstlendiği, arsa malikinin ise, bedel olarak binadaki bir kısım bağımsız bölüm mülkiyetini yükleniciye geçirmeyi vaat ettiği sözleşmelerdir. Burada iki sözleşme iç içedir. Biri, hiçbir şekle bağlı olmayan “inşaat sözleşmesi”; diğeri ise, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu(TMK)’nun 634, 818 sayılı Borçlar Kanunu(BK)’nun 213, Tapu Kanunu’nun 26. ve Noterlik Kanunu’nun 60.maddeleri uyarınca, resmi biçimde yapılması gereken “mülkiyeti nakil borcu doğuran sözleşme”dir. Bu nedenle, “arsa payı karşılığı inşaat sözleşmeleri”nin noterde ‘düzenleme’ biçiminde yapılması gerekmektedir. Burada şekil geçerlik şartıdır. Emredici kural gereği, resmi şekle uyulmadan yapılan sözleşmeler ise geçersizdir....