Davadaki istemin dayanağı, davalı yüklenici ile dava dışı arsa sahipleri arasında düzenlenen arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi ve yüklenicinin davacıya şahsi hakkını devretmesine ilişkin “alacağın temliki” (alacağın devri) sözleşmesidir. Arsa sahibi ile aralarında arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi bulunan yükleniciden, sözleşmede ona bırakılması kararlaştırılan bağımsız bölümü temlik alan üçüncü kişinin (davacının) arsa sahibini (borçluyu) ifaya zorlayabilmesi için bazı koşulların varlığı gerekir. Türk Borçlar Kanununun 188. maddesi gereğince; “Borçlu, devri öğrendiği sırada devredene karşı sahip olduğu savunmaları, devralana karşı da ileri sürebilir. Buna göre temliki öğrenen arsa sahibi, temlik olmasaydı önceki alacaklıya (yükleniciye) karşı ne tür defiler ileri sürebilecekse, aynı defileri yeni alacaklıya (temlik alan davacıya) karşı da ileri sürebilir....
Yüklenicinin arsa payı karşılığı inşaat yapmakta olduğu veya arsa sahibinin aynı zamanda yüklenici sıfatıyla hareket ederek (yapsatçı konumunda) inşa etmekte olduğu binalardandan bağımsız bölüm satın alınması halinde Borçlar Kanununun 163. maddesi (TBK m. 184) gereğince üçüncü kişiye yapılacak temlikin yazılı olması yeterlidir. Bu tür davalarda mahkemece öncelikle yüklenicinin edimini (...i meydana getirme ve teslim borcunu) yerine getirip getirmediğinin, ardından sözleşme hükümlerindeki iskan koşulu (oturma izni) v.s. diğer borçlarını ifa edip etmediğinin açıklığa kavuşturulması zorunludur. Bunun için de davaya konu temlik işleminin geçerli olup olmadığı, arsa maliki ile yüklenici arasında düzenlenen arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi gereğince yüklenicinin borçlarının neler olduğunun sözleşme hükümleri çerçevesinde incelenip değerlendirilmesi gerekmektedir....
Eser sözleşmelerinin bir türü olan arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi, taraflara karşılıklı hak ve borçlar yüklemekte; yüklenici, finansı sağlayan arsa malikinin taşınmazı üzerine bina yapma işini üstlenmekte, arsa maliki ise inşa edilecek binadaki bir kısım bağımsız bölümlerin mülkiyetini yükleniciye devretmeyi vaat etmektedir....
Yukarıda tarih ve numarası yazılı bozmaya uyularak verilen hükmün temyizen tetkiki davacılar vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla dosyadaki kağıtlar okundu gereği konuşulup düşünüldü: - K A R A R - Dava, yanlar arasında yapılan arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinden kaynaklanmış olup; eksik ve kusurlu işler bedeli ile gecikme tazminatı kapsamında kira alacağı ve ceza koşulu alacağının davalılardan tahsili istemine ilişkindir....
Noterliği'nin 27.02.2014 tarih ve 02586 yevmiye nolu “Düzenleme Şeklinde Satış Vaadi ve Arsa Payı Karşılığı İnşaat Sözleşmesi” imzalandığı, bu sözleşmeyle davacı firmanın, Ankara ili, Çankaya İlçesi, Lodumu Mahallesi 28984 ada, 1 parselde kayıtlı taşınmaz üzerinde inşaat yapmayı taahhüt ettiğini ancak bu sözleşmenin standart bir kat karşılığı inşaat sözleşmesi olmayıp, inşaata başlanılmasından önce arsa sahiplerine bir kısım ek yükümlülükler getiren bir sözleşme olduğunu, bu anlamda sözleşmeye konu taşınmazda maliye hazinesi hissesinin de bulunduğunu, arsa sahipleri tarafından maliye hazinesi hissesinin satın alınması işlemlerinin tamamlanması gerektiğini, sözleşmeye konu taşınmazın bitişik parsellerinin de projeye dahil edilmesi ve bu suretle bütüncül bir proje çalışması yapılması, “arsa bütünlüğünün sağlanması” amacıyla arsa sahipleri tarafından gerekli girişimlerin yapılması ve çalışmaların tamamlanması gerektiğini, yine sözleşmenin 6. maddesinin “Arsa Sahiplerinin Yükümlülükleri” kısmının...
Burada öncelikle arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi ve bu sözleşmenin hüküm ve sonuçları üzerinde durulması gerekmektedir. Bir tanımlama yapmak gerekirse; arsa payı karşılığı inşaat sözleşmeleri, yüklenicinin finansını kendisi sağlayarak arsa maliklerine ait arsa üzerine bina yapımı işini yükümlendiği, arsa malikinin ise bedel olarak binadaki bir kısım bağımsız bölümlerin mülkiyetini yükleniciye geçirmeyi vaat ettiği sözleşmelerdir. Bu sözleşmelerde bina inşaatı sebebiyle yükleniciye ödenmesi gereken ücret (bedel), arsa sahibi tarafından ayın olanak ödenmektedir. Arsa payı karşılığı inşaat sözleşmelerinde ilk unsur “yüklenicinin bir inşaat (bina) meydana getirme borcu altına girmesidir.” Zira, bu tür sözleşmelerde yüklenici finansı sağlayarak sanat, beceri ve emek sarfıyla bir bina meydana getirmekle, buna karşılık arsa sahipleri de taşınmaz malda belli bir mülkiyet payını yükleniciye devretmekle yükümlüdür....
D......l arasında Aliağa 1.Noterliği’nce düzenlenen arsa payı devri karşılığı inşaat yapım sözleşmesi uyarınca, 3746 parsel sayılı taşınmazda yükleniciye bırakılan (A) blok 3.kat 8 numaralı bağımsız bölüm meskeni 25.08.2004 tarihli protokol ile satın aldığından adına tescilini veya taşınmazın rayiç bedelinin ödenmesini istemiştir. Davalı arsa maliki, yüklenici hakkında Aliağa Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 2005/353 esasında kayıtlı arsa payı devri karşılığı inşaat yapım sözleşmesinden kaynaklanan alacağa ilişkin dava bulunduğunu ve hükme bağlandığını ileri sürerek davanın reddini istemiştir. Mahkemece, davalılardan T..... Y......., Y.... Y...... ve Y..... Ltd. Şti. hakkında açılan davanın feragat nedeniyle reddine, 3746 parsel sayılı taşınmaz üzerindeki (A) blok 3. kat 8 numaralı bağımsız bölümün davacı adına tesciline karar verilmiştir. Hükmü, davalı arsa maliki temyiz etmiştir....
İnşaat Taah. San. Tic. Ltd. Şti. ve karşı davalı ... ile davalı-karşı davacı arsa sahibidir. Asıl dava, 03.11.2010 tarihli arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinden kaynaklı tapu iptâli ve tescil; birleşen dava, 21.11.2011 tarihli adi yazılı arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinden kaynaklı alacak; birleşen dava içerisindeki karşı dava ise, 21.11.2011 tarihli adi yazılı arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinden kaynaklı eksik iş bedeli istemlerine ilişkin olup, ilk derece mahkemesince yapılan yargılama neticesinde asıl davanın kabulü ile dava konusu bağımsız bölümün davalı ... adına olan tapu kaydının iptâline ve davacı adına tapuya tesciline, birleştirilen dosyada davacı ... İnşaat Taah. San. Tic. Ltd. Şti. tarafından açılan davanın reddine, birleştirilen dosyada karşı dava olarak davacı ... tarafından davalılar ... İnşaat Taah. San. Tic. Ltd. Şti. ve ...'...
Davadaki istemin dayanağı, davalı arsa sahipleri ile dava dışı yüklenici arasında düzenlenen (26.09.1989 tarihli) arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi ve yüklenicinin davacılara şahsi haklarını devretmesine ilişkin “alacağın devri” (temlik) sözleşmeleridir. Burada öncelikle arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi ve bu sözleşmenin hüküm ve sonuçları üzerinde durulması gerekmektedir. Bir tanımlama yapmak gerekirse; arsa payı karşılığı inşaat sözleşmeleri, yüklenicinin finansını kendisi sağlayarak arsa maliklerine ait arsa üzerine bina yapımı işini yükümlendiği, arsa malikinin ise bedel olarak binadaki bir kısım bağımsız bölümlerin mülkiyetini yükleniciye geçirmeyi vaat ettiği sözleşmelerdir. Bu sözleşmelerde bina inşaatı sebebiyle yükleniciye ödenmesi gereken ücret (bedel), arsa sahibi tarafından ayın olanak ödenmektedir. Arsa payı karşılığı inşaat sözleşmelerinde ilk unsur “yüklenicinin bir inşaat (bina) meydana getirme borcu altına girmesidir.”...
Yukarıda tarih ve numarası yazılı mahkeme kararının müddeti içinde temyizen tetkiki borçlu tarafından istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya mahallinden daireye gönderilmiş olup, dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve dosya içerisindeki tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp düşünüldü : Alacaklı tarafından başlatılan tapu kaydındaki şerhin terkini ile sözleşmeden kaynaklanan alacak konulu ilamlı takipte, borçlunun; alacaklı ile aralarında taşınmaz satış vaadi ve arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi düzenlendiğini, takip dayanağı ilam ile ifaya izin taleplerinin reddolunarak lehlerine tazminat ödenmesine karar verildiğini, fakat anılan ilamın konusunun karma sözleşme olduğunu ve arsa payının satışı vaadi ile sözleşmeye dayalı olarak açılan fesih davası yahut tescil davası sonucunda şikayet konusu taşınmaz üzerinde mülkiyet değişikliği meydana geleceği için takibe dayanak ilamın kesinleşmeden icraya konulamayacağını ileri sürerek...
