Mahkemece verilen 18/11/2020 tarih ve 2020/379 esas, 2020/755 karar sayılı karar ile; davanın verilen çeklerin bedelsiz kalması nedenine dayalı sebepsiz zenginleşme davası olduğu, sebepsiz zenginleşemeye dayanan alacak davasında, dava konusunun bir miktar paranın ödenmesine ilişkin olduğu ve davacı vekilinin dava açmadan önce arabulucuya başvurduğuna ilişkin herhangi bir belge sunmadığı anlaşıldığından davanın 7155 Sayılı yasa ile değişik 6102 Sayılı TTK'nun 5/A ve aynı sayılı yasa ile değişik 6325 Sayılı Kanunun 18/A maddesinin birinci fıkrası uyarınca arabuluculuğa başvurulmasına ilişkin dava şartı noksanlığı nedeniyle usulden reddine karar verilmiştir....
Sebepsiz zenginleşmeye dayalı alacak talep edilebilmesi için borçlunun mal varlığından bir başkasının aleyhine olarak bir zenginleşme meydana gelmeli, zenginleşme ve zenginleştirici olay arasında illiyet bağı bulunmalı ve zenginleşme haklı bir sebebe dayanmamalıdır. Sorumluluk Sigortası; motorlu bir aracın karayolunda işletilmesi sırasında, bir kimsenin ölümüne veya yaralanmasına veya bir şeyin zarara uğramasına neden olması halinde, o aracı işletenin zarara uğrayan 3. kişilere karşı olan sorumluluğunu belli limitler dahilinde karşılamayı amaçlayan ve yasaca yapılması zorunlu kılınan bir zarar sigortası türü olduğu anlaşılmaktadır....
Dava dışı Ferzi Ünal tarafından yapılan ödeme için davacının istirdat talebinde bulunması, aktif dava ehliyeti yokluğu nedeniyle mümkün değildir. Öte yandan Yargıtay 11. Hukuk Dairesi'nin 22/04/2021 tarih, 2019/4320 Esas, 2021/3961 Karar sayılı kararında; "...Her ne kadar davacı tarafça davanın istirdat davası niteliğinde olmadığı, sebepsiz zenginleşme hükümleri gereğince açıldığı ileri sürülmüş ise de, istirdat davasının koşullarının oluştuğu durumlarda davaların sebepsiz zenginleşme davası olarak nitelendirilmesinin doğru olmadığı ve davaya istirdat davası olarak bakılması gerektiği, davanın da 1 yıllık hak düşürücü süre içerisinde açılmadığı gerekçesiyle, davacı vekilinin istinaf isteminin esastan reddine karar verilmiştir.... Bölge Adliye Mahkemesince esastan reddine ilişkin kararın usul ve yasaya uygun olduğu kanısına varıldığından Bölge Adliye Mahkemesi kararının onanmasına..." biçiminde; Yargıtay 19....
Davalı vekili ıslaha cevap ve itiraz dilekçesinde ve özetle; davacı tarafından, cebri icra tehdidi altında ödenen paranın iadesi istemiyle açılan istirdat davasının, 1 yıllık hak düşürücü sürede açılmadığından süre yönünden reddedilmemesi amacıyla sebepsiz zenginleşme davası olarak ıslahının talep edildiğini, davacının HMK md.178 gereğince kesin sürede ıslaha ilişkin teminatı yatırmadığından ortada geçerli bir ıslahın bulunmadığını, bu durumda, davacının usulüne uygun bir ıslah dilekçesi ile talebini değiştirmediği kabul edilerek, dava dilekçesi doğrultusunda süresinde açılmayan istirdat davasının reddine karar verilmesi gerektiğini, huzurdaki davanın istirdat talebine ilişkin olup bir yıllık hak düşürücü sürede açılmadığından mahkemece süre yönünden davanın reddine karar verilmesinin amir yasa hükmü gereği olduğunu, dava konusu çekin, müvekkili şirkete faktoring sözleşmesine istinaden ve ciro yoluya geçtiğini, gerçek bir mal alım-satımını tevsik eden faturayla birlikte bu çekin müvekkili...
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi DAVA TÜRÜ : Alacak Uyuşmazlık, sebepsiz zenginleşme nedeniyle alacak istemine ilişkindir. Bu durumda temyiz incelemesi dairemizin görevi dışında bulunduğundan dosyanın görevli Yargıtay 3. Hukuk Dairesi Başkanlığı'na gönderilmesine, 07/10/2013 tarihinde oybirliğiyle karar verildi....
Zararın mevcudiyeti, sebepsiz zenginleşme talebinin kabul şartıdır. Zararın varlığının kabulü için, hamile ait ve tahsili mümkün olan bir alacak hakkının düşmesi veya zamanaşımına uğraması sonucu borçlu nezdinde oluşan zenginleşmenin, bundan başka bir sebebinin bulunmaması, yani sebepsiz olması yeterlidir -------Davacı tarafça sebepsiz zenginleşme hukuksal nedenine dayanarak keşideci hakkında alacak talebinde bulunması durumunda ispat külfeti keşidecinin olup keşideci sebepsiz zenginleşmediğini kanıtlamakla yükümlüdür. Davalı keşideci keşide ettiği çekin ödendiğini veya bedelsiz olarak düzenlendiğini usule uygun delillerle kanıtlamalıdır (------- sayılı kararları)....
Davacılar vekilinin sebepsiz zenginleşme nedeniyle alacak istemine gelince; mahkemece davacıların bu istemleri yönünden hak düşürücü sürenin sona ermesi ile birlikte tapu kaydı hukuki kıymet kazanacağı gibi davalıların zamanaşımı def'inde bulunduğu gerekçe gösterilerek karar verilmiştir. Kural olarak sebepsiz zenginleşmeden söz edilebilmesi için; bir taraf zenginleşirken diğerinin fakirleşmesi, zenginleşme ve fakirleşme arasında uygun nedensellik bağının bulunması ve zenginleşmenin hukuken geçerli bir nedene dayalı olmaması gerekir. Borçlar Kanunu'nun konuya ilişkin 61 ve ardından gelen maddelerindeki (TBK'nun 77 ve ardından gelen maddelerindeki) düzenlemelere göre, sebepsiz zenginleşme; geçerli olmayan veya tahakkuk etmemiş yahut varlığı sona ermiş bir nedene ya da borçlu olunmayan şeyin hataen verilmesine dayalı olarak gerçekleşebilir....
Asliye Hukuk Mahkemesinin 2005/110 esas sayılı dosyası ile ödemenin ne suretle yapıldığı yönünde bir beyanın mevcut olmadığını belirterek açılan davanın zamanaşımı nedeniyle reddine karar verilmesini dilemiştir. Mahkemece; davanın zamanaşımı nedeniyle reddine karar verilmiş hüküm süresi içinde davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir. Dava; sebepsiz zenginleşmeye dayalı alacak istemine ilişkindir. Temyize konu uyuşmazlık; davacının talebinin zamanaşımına uğrayıp uğramadığı noktasında toplanmaktadır. Sebepsiz zenginleşmeden söz edilebilmesi için, bir taraf zenginleşirken diğerinin fakirleşmesi, zenginleşme ve fakirleşme arasında uygun nedensellik bağının bulunması ve zenginleşmenin hukuken geçerli bir nedeni dayalı olması gerekir. Sebepsiz zenginleşme; geçerli olmayan veye tahakkuk etmemiş yahut varlığı sona ermiş bir nedene ya da borçlu olunmayan şeyin hataen verilmesine dayalı olarak gerçekleşebilir....
Delillerin değerlendirilmesi ve gerekçe: Derdest dava yanılgıya dayalı/hatalı bir para havalesi yüzünden sebepsiz zenginleşen müflis şirkete karşı açılan alacak/istirdat davasıdır. Kural olarak ispat külfeti davacı taraf üzerindedir. Ancak davalı şirket iflas etmiştir ve iflas masasına bu güne kadar davacının bir alacağı bildirilmemiştir. O halde davacının beyanının esas alınması ve ispat külfetinin davalıya yüklenmesi gerekir. Zira muflisin böyle bir alacağı olsaydı iflas masasına bildirilmesi veya tacir olduğuna göre ticari kayıtlarında mevcut olması beklenirdi. Nitekim iflas masası da ikinci alacaklılar toplantısında paranın iadesine karar vermişse de mahkeme kararı olmadan işlem başlatmayacağını bildirmiştir. Bu konuda Bursa 7. İcra Dairesinin 12.02.2020 tarihli cevabı yazısı dosya arasında yer almaktadır....
Sebepsiz zenginleşmeye dayalı alacak talep edilebilmesi için borçlunun mal varlığında, bir başkasının aleyhine bir zenginleşme meydana gelmeli, zenginleşme ve zenginleştirici olay arasında illiyet bağı bulunmalı ve zenginleşme haklı bir sebebe dayanmamalıdır.Sebepsiz zenginleşme; geçerli olmayan ve tahakkuk etmemiş yahut varlığı sona ermiş bir nedene ya da borçlu olunmayan şeyin hataen verilmesine dayalı olarak gerçekleşebilir. Sebepsiz zenginleşme bunlardan hangisi yoluyla gerçekleşmiş olursa olsun, sebepsiz zenginleşen, aleyhine zenginleştiği tarafa karşı geri verme borcu altındadır....
