Taraflar arasındaki uyuşmazlık 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun 357. maddesi ve devamında düzenlenen hasılat kirasının bir türü olarak kabul edilen rödovans sözleşmesine ilişkindir. HMK.’nun 4/1-a maddesinde; kira sözleşmesinden kaynaklanan alacak davaları da dahil olmak üzere tüm uyuşmazlıkların Sulh Hukuk Mahkemesinde görülüp çözüme kavuşturulacağı hükme bağlanmıştır. Eldeki dava 6100 sayılı HMK’nun yürürlüğe girmesinden sonra 20.03.2014 tarihinde açılmış olup görevli mahkeme sulh hukuk mahkemesidir. Mahkemece işin esası incelenerek karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde görevsizlik kararı verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozmayı gerektirmiştir....
Rödovans olarak adlandırılan bu yöntemle ruhsat sahipleri, taşeron olarak üretim yapan üçüncü kişilere süreli sözleşmeler ile maden çıkarma ve satış haklarını kiralamaktadırlar. Günümüz literatüründe rödovans, “maden ruhsat alanlarının, hukuki hak ve sorumlulukları kendisinde kalması koşuluyla hak sahibi tarafından sözleşme ile özel veya tüzel bir kişiye, bir süre tahsis edilmesi durumunda, maden ocağının işletilmesini üstlenen özel veya tüzel kişinin, esas ruhsat sahibine, ürettiği her bir ton maden için ödemeyi taahhüt ettiği meblağ” olarak tanımlanmaktadır. Rödovans sözleşmesine Maden Kanununda özel bir düzenleme olmadığı için Borçlar Kanununun 270 ve devamı maddelerinde düzenlenen "hasılat kirasına" ait hükümler uygulanır. Türk Borçlar Hukukunda sözleşmelerde şekil serbestisi geçerlidir. Yasada özel olarak bir şekle bağlanmayan sözleşmeleri taraflar istedikleri şekilde yapabilirler....
Ek beyan dilekçesi; davacı vekili istinaf süresi geçtikten sonra dosyaya ibraz ettiği 21/01/2021 havale tarihli ek beyan dilekçesinde özetle; Rödovans sözleşmelerinin, kendine özgü (sui-generis), her iki tarafa da borç yükleyen (sinallagmatik), ivazlı, rızai, istisnaları olmak kaydıyla nispi bir hak doğuran sözleşmeler olduğunu, ayrıca, rödovans verene işletme ve kullanma hakkı verdiğini, rödovans sözleşmeleri rızai sözleşmeler olduklarından, tarafların karşılıklı ve birbirlerine uygun irade beyanları ile sözleşme kurulmakta dolayısıyla, karşılıklı hak ve borçlar da sözleşme konusunun teslimine gerek kalmaksızın kurulduğunu, rödovans sözleşmesi, Maden Kanunu Ek-7.maddede anıldığını lakin hakkında herhangi bir tanım yapılmadığını ve hükümleri de belirtilmediğini, Maden Kanunu'nda rödovans sözleşmelerine ilişkin hüküm bulunmaması halinde konunun niteliğine uygun düştüğü ölçüde TBK'nun madde 357 ile madde 378 arasında düzenlenen ürün kirasına ilişkin hükümlerin uygulanacağı hususunun Yargıtay...
DAVA KONUSU : Alacak (İşçi İle İşveren İlişkisinden Kaynaklanan) KARAR : Davalı T4 vekili cevap dilekçesinde özetle, zamanaşımı definde bulunarak, diğer davalı ile kurum arasında kamu ihale kanunu uyarınca sözleşme imzalandığını, kurumun işveren sıfatının bulunmadığını, diğer davalı şirket ile aralarındaki asıl işveren alt işveren ilişkisinin olmadığını, bu sebeple işçilere karşı sorumluluğunun bulunmadığını, mükerrer ödemeye sebep olacağını beyan ederek davanın reddine karar verilmesi gerektiğini savunmuştur. Davalı Balçınlar Mad. Akar. Nak. Orm. Ürün. T3 Ltd. Şti. vekili cevap dilekçesinde özetle, ihbar önellerine uyulmuş olduğunu, yıllık izinlerini kullandığını, davacıya 2.350,00 TL ücret ödemesi yapıldığını, fazla çalışma ücreti alacağı bulunmadığını beyan ederek davanın reddine karar verilmesi gerektiğini savunmuştur....
DAVA KONUSU : Alacak (İşçi İle İşveren İlişkisinden Kaynaklanan) KARAR : Davalı T4 vekili cevap dilekçesinde özetle, zamanaşımı definde bulunarak, diğer davalı ile kurum arasında kamu ihale kanunu uyarınca sözleşme imzalandığını, kurumun işveren sıfatının bulunmadığını, diğer davalı şirket ile aralarındaki asıl işveren alt işveren ilişkisinin olmadığını, bu sebeple işçilere karşı sorumluluğunun bulunmadığını, mükerrer ödemeye sebep olacağını beyan ederek davanın reddine karar verilmesi gerektiğini savunmuştur. Davalı Balçınlar Mad. Akar. Nak. Orm. Ürün. İnş. Tur. San. ve Tic. Ltd. Şti. vekili cevap dilekçesinde özetle, ihbar önellerine uyulmuş olduğunu, yıllık izinlerini kullandığını, davacıya 2.100,00 TL ücret ödemesi yapıldığını, fazla çalışma ücreti alacağı bulunmadığını beyan ederek davanın reddine karar verilmesi gerektiğini savunmuştur....
Dava, rödovans sözleşmesinin yürürlükte olduğunun tespiti istemine ilişkindir.Mahkemece davanın kabulüne karar verilmiş, hüküm davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir. 01/10/2011 tarihinde yürürlüğe giren 6100 sayılı HMK.'nun 4/1-a maddesine göre "Kiralananın taşınmazların, 09/06/1932 tarihli ve 2001 sayılı İcra ve İflas Kanununa göre ilamsız icra yoluyla tahliyesine ilişkin hükümler ayrık olmak üzere, kira ilişkisinden doğan alacak davaları da dahil olmak üzere tüm uyuşmazlıklar konu alan davalar ile bu davalara karşı açılan davalarda" Sulh Hukuk Mahkemesi görevlidir. Mahkemelerin görevi kamu düzenine ilişkin kurallardan olup, yargılamanın her aşamasında istek üzerine ya da re'sen gözetilmesi gerekir. Somut olayda, davacı taraflar arasında düzenlenen rödovans sözleşmesinin yürürlükte olduğunun tespiti isteminde bulunmuştur.Taraflar arasındaki uyuşmazlık,kira ilişkisinden kaynaklandığına göre, görevli mahkeme Sulh Hukuk Mahkemesidir....
İŞ MAHKEMESİ TARİHİ : 26/02/2019 NUMARASI : 2016/784 Esas - 2019/187 Karar DAVA KONUSU : Alacak (İşçi İle İşveren İlişkisinden Kaynaklanan) KARAR : İddia ve Savunmanın Özeti: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davacının, davalı kurumun dava dışı şirketlerle yaptığı rödovans sözleşmesi gereği işletmekte olduğu sahada 15/02/2005 tarihinden itibaren çalışmakta iken iş aktinin 31/12/2015 tarihinde işverence tek taraflı haksız ve ihbarsız olarak feshedildiğini, davalı TTK ile şirketler arasında imzalanan sözleşmelerin muvazaalı olduğunu, kurulan ilişkinin rödovans olmayıp asıl işveren alt işveren ilişkisi ve muvazaalı olduğunu, davalı kurumun ruhsat sahibi sıfatıyla davacının alacaklarından sorumlu olduğunu ileri sürerek, HMK 107 maddesi uyarınca belirsiz alacak davası olarak açılan davada, fazlaya ilişkin haklar saklı kalmamak üzere; - 1,00- TL kıdem tazminatı, 1,00- TLihbar tazminatı, 1,00- TL ücretli izin alacağı, 1,00- TL ücret, 1,00- TL fark ücret, 1,00- TL ulusal bayram...
Buna göre ruhsat sahibinin Maden Kanunu'ndan doğan sorumlulukları nedeniyle sözleşmede denetim yetkisine ilişkin bir takım hükümlere yer verilmesi rödovans sözleşmesinin geçerliliğine halel getirmez. Daha önce maden sahasının işletmeye açmış olan ruhsat sahibi sonradan işletme ruhsatını üçüncü kişiye rödovans sözleşmesi ile devredebilir. İşletme hakkını devrederken işletmede bulunan alet ve makineleri de sözleşmenin diğer tarafında kullanması için verebilir. Bu durumda ruhsat sahibi, sadece karşılığında rödovans bedeli aldığı ürünü denetlemek, teslim almak ve maden kanununun ruhsat sahibine yüklediği yükümlülükler nedeniyle üretime yönelik olmayan işçi bulundurmak yetkilerine sahiptir. Rödovans sözleşmesinin tarafları arasında çıkan uyuşmazlıklar açısından, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 357. maddesinde düzenlenen ürün kirasına ilişkin hükümleri kıyasen uygulanmaktadır....
Sözleşmenin içeriğine ve uygulamasına bakılarak açıklamalar karşısında davalılar arasında ve rödovans sözleşmesi olduğunu kabulü ile sonuca gidilmesi gerekmektedir ." Yine 21....
nun %25 kusurlu olduğu anlaşılmakla, davacının davalıdan bağlanan gelirden kaynaklı isteyebileceği alacağının 32.433,24 TL, ödenen geçici iş göremezlik ödemesinden kaynaklı alacağının 9.694,18 TL ve yapılan masraflardan kaynaklı isteyebileceği alacağının 6.346,98 TL olduğu anlaşılmakla birlikte taleple bağlı kalınarak; Hak sahibine bağlanan gelirin ilk peşin sermaye değerinden kaynaklı alacak olarak 2.000,00 TL'nin gelirin onay tarihinden itibaren, Hak sahibine ödenen geçici iş göremezlik ödemesinden kaynaklı alacak olarak 1.000,00 TL'nin ödeme tarihinden itibaren, Kurum tarafından yapılan masraflardan kaynaklı alacak olarak 500,00 TL'nin sarf tarihinden itibaren yasal faiziyle davalıdan alınarak davacıya verilmesine,” karar verilmiştir. B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI Davacının istinaf başvurusunun 6100 Sayılı HMK'nın 353/1-b-1 maddesi uyarınca esastan reddine karar verilmiştir....
