Somut olayda, tespit davası zımmında tedbir kararı alınmamış olduğu ve bu sırada davacı vekilinin 29.12.2015 tarihli celsede dosya borcu ödendiği için taleplerini istirdat olarak değiştirdiklerini beyan etmesine rağmen, mahkemece, davacı vekilince icra takibi sonucu icra dosyasına ödeme yapıldığından davanın istirdat istemine dönüştüğü beyan edilmiş ise de, davanın menfi tespit istemli olarak açıldığı, dava harcının bu dava niteliğine göre açıldığı, davacı tarafça davanın istirdat niteliğine yönelik ıslah dilekçesi verilmediği, son celse bu hususta beyanda bulunulduğu anlaşılmış; davacının harcı ödenerek açılmış dava dosyasındaki talebiyle bağlı kalınarak davanın kabulü ile ... 5. İcra Dairesi'nin 2011/6494 Esas sayılı icra takip dosyasından davacının borçlu olmadığının tespitine karar verildiği görülmüştür. Yargılama aşamasında, ... 5....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi - K A R A R - Davacı vekilince açılan, istirdat (tellallık sözleşmesinden kaynaklı) davası sonucunda mahkemece davanın kısmen kabulüne karar verilmiş olup, verilen kararın davalı ... vekilince temyiz edilmesi üzerine 15. Hukuk Dairesince 2020/331 Esas, 2020/2473 Karar sayılı ilamı ile yerel mahkeme kararının onanmasına karar verilmiştir. Bu kez Dairemiz kararına karşı davalı ... vekilince karar düzeltme talebinde bulunulmuştur. Dosyadaki yazılara, mahkeme kararında belirtilip Yargıtay ilamında benimsenen gerektirici sebeplere göre HUMK’nın 440. maddesinde sayılan nedenlerden hiçbirisine uymayan karar düzeltme isteğinin REDDİNE, davalı ... harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına ve takdiren 490,00 TL para cezasının karar düzeltme isteyenden alınarak Hazineye gelir kaydedilmesine, 16.09.2021 gününde oy birliğiyle karar verildi....
"İçtihat Metni" İNCELENEN KARARIN MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi SAYISI : 2019/298 Esas, 2019/603 Karar 2797 sayılı Yargıtay Kanunu’nun (2797 sayılı Kanun) 40 ıncı ve Yargıtay İç Yönetmeliği’nin 18 ... maddeleri uyarınca yapılan ön incelemede; dava konusu uyuşmazlığın niteliği ve temyizin kapsamının, hizmet alım sözleşmesinden kaynaklı, istirdat davası olduğu ve Yargıtay (Kapatılan) 23. Hukuk Dairesinin bozma ilamının bulunduğu anlaşılmıştır. Yargıtay Büyük Genel Kurulunun dairelerin iş bölümüne ilişkin 18.01.2024 tarihli ve 2024/1 sayılı kararı uyarınca dosyayı inceleme görevi Yargıtay 6. Hukuk Dairesine ait olduğundan, 2797 sayılı Kanun’un 60 ıncı maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca gerekli inceleme yapılmak üzere dosyanın ilgili daireye gönderilmesine karar vermek gerekir. KARAR Açıklanan sebeple; Dosyanın YARGITAY 6. HUKUK DAİRESİNE GÖNDERİLMESİNE, 18.03.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi....
Müdahale talebinde bulunan ... vekili dilekçesinde özetle: müvekkilinin çeki elinde bulunduran ve bankaya ibraz eden en son haklı hamili olduğunu, çekten kaynaklı alacağı bulunduğunu, müvekkili açısından telafisi mümkün olmayan zararların doğmaması için davaya müdahale taleplerinin kabulünü ve davanın reddini talep etmiştir. Mahkememiz ... tarihli ara kararı ile davacıya Müdahil ... aleyhine istirdat davası açmak üzere 2 hafta kesin süre verilmesine, tebliğden itibaren 2 hafta içerisinde istirdat davası açıp mahkememize bildirmediği taktirde, işbu zayi nedeni ile çek iptali davasının reddine karar verileceği hususunda ara karar kurulmuş ve verilen ara karar davacı vekiline usulüne uygun olarak tebliğ edilmiştir. Davacı vekilinin belirtilen kesin süre içerisinde mahkeme dosyasına herhangi bir beyan dilekçesi sunmadığı anlaşılmıştır. TTK 758. Madde ve 763....
Bu dava maddi hukuk ve usul hukuku bakımından genel hükümlere dayalıdır ve normal bir hukuk davası olarak açılır. Diğer bir deyişle kendisine karşı icra takibi yapılmış olan borçlu, ödeme emrine itiraz edilmemiş veya itiraz edilmiş olmakla birlikte yerinde görülmemiş olması sebebiyle icra takibi kesinleşse dahi maddi hukuk bakımından borçlu olmadığını ileri sürebilir. Bunun için, takip devam ederken alacaklıya karşı menfi tespit davası açabileceği gibi, böyle bir menfi tespit davası açmamış ve borcu cebri icra tehdidi altında ödemiş ise ödemiş olduğu paranın kendisine verilmesi için alacaklıya karşı istirdat davası açabilir (Kuru, Baki: İcra ve İflâs Hukukunda Menfi Tespit Davası ve İstirdat Davası, Ankara 2003, s. 233). Davacının dava dilekçesi değerlendirildiğinde ise; talebinin eser sözleşmesi kapsamında ödenen fazla iş bedelinin iadesi olduğu, davacının İİK 72. maddesinde düzenlenen istirdat davası ile ilgili bir talebinin bulunmadığı anlaşılmaktadır....
A.Ş. hakkında 11/03/2024 günü saat 14:34'de rüzgar enerjisi katkı payı anlaşmasına aykırı şekilde ödenen fatura tutarının istirdadı talebi ile istirdat davası açılmış olup davanın duruşması 28/05/2024 tarihine bırakılmıştır. DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE ; Davacının davalı hakkında 11/03/2024 günü saat 15:25'te açtığı işbu davadan önce aynı gün saat 14:34'de arasındaki aynı hukuki ilişkiye dayanarak ve aynı taleple mahkememizin .... Esas nolu dosyası ile istirdat davası açmış olması, her iki davanın taraflarının aynı olması ve uyuşmazlığın aynı sebeplerden doğması dolayısıyla davalar arasında Hukuk Muhakemeleri Kanununun 166. maddesinin 4. fıkrasında belirtildiği şekilde bağlantı bulunması nedenleri ile davanın Hukuk Muhakemeleri Kanununun 166. maddesinin 1. ve 4. fıkraları gereğince ilk davanın açıldığı dosya olan mahkememizin .... Esas nolu davası ile birleştirilmesine karar verilmesi gerektiği sonuç ve kanaatine varılmış, aşağıdaki karar verilmiştir....
Çeki elinde bulunduran ve ibraz eden ... vekili tarafından sunulan 09/12/2020 tarihli dilekçesi ile ibraz ettiği ve elinde bulunan talebe konu çeklere ilişkin talep eden tarafa istirdat davası açmak üzere süre verilmesini talep etmiştir. Mahkememizin 05/11/2020 ve 10/12/2020 tarihli ara kararları ile talebe konu çeklerin ibraz edilmiş olması nedeniyle talep eden vekiline talebe konu olan ve ibraz edilen çeklere ilişkin istirdat davası açmak üzere 1 aylık kesin süre verilmiş, talep eden vekilince verilen süre içerisinde Bakırköy ...Asliye Ticaret Mahkemesi'nin... Esas ve...Esas sayılı dosyaları ile çeki ibraz eden ...'e yönelik istirdat davası açtığı anlaşılmıştır....
Somut olayda, yargılama aşamasında davacı vekili 30.06.2017 tarihli dilekçesi ile davalarına istirdat davası olarak devam ettiğini belirtmiştir. Menfi tespit davasının istirdat davasına dönüşmesi ve davaya istirdat davası olarak devam edilmesi İİK'nın 72/VI. maddesinde düzenlenmiş olup, bu madde hükmüne göre borçlu, dava konusu borcu ödemek zorunda kalmış olursa menfi tespit davası yasa gereği kendiliğinden istirdat davasına dönüşür ve davaya istirdat davası olarak devam edilir. Buna göre menfi tespit davasının devamı sırasında borcun herhangi bir nedenle ödendiği iddiası üzerine mahkemece bu iddia araştırılıp ödemenin kanıtlanması halinde, talep olmasa dahi dava kendiliğinden istirdat davasına dönüşeceğinden açılan menfi tespit davasına istirdat davası olarak devam edilmelidir. Mahkemece bu yönde araştırma yapılmadan karar verilmesi doğru olmamıştır....
Eldeki davayı istirdat davası olarak değerlendirdiğimizde ise; İİK 72/7. maddesi uyarınca: "Borçlu, icra takibi sürecinde, borçlu olmadığı parayı cebri icra tehdidi altında ödemişse, ödemiş olduğu paranın kendisine geri verilmesi için alacaklıya karşı açacağı davaya istirdat davası denir." İstirdat davasında davacı şahıs; icra takibinin borçlusu, davalı ise; icra takibinin alacaklısıdır. Bu tür davalarda, davacı sıfatı takip borçlusuna aittir. Takip konusu borç, 3.kişi tarafından, yani davacı tarafından ödenmiş olsa bile; davacı sıfatı asıl borçluya aittir. Çünkü, burada borçtan kurtulan takip borçlusudur. İcra dosyasında borçlu sıfatı olmayan borcu ödemiş olan davacının üçüncü kişi olarak ödediği bu parayı İİK 72. maddesi hükümleri uyarınca icra dosyası alacaklısına karşı istirdat davası açamayacağı şüphesizdir....
A.Ş. aleyhine dava konusu çeklerden kaynaklı istirdat davası açmak üzere 2 haftalık kesin süre verildiği, Mahkememiz 16/03/2023 tarihli celsesinde davacı vekili tarafından dava konusu çeklere ilişkin İzmir 7.Asliye Ticaret Mahkemesinin ... E.sayılı dosyası üzerinden adı geçen şirkete karşı istirdat davasının açılığının beyanı üzerine Uyap üzerinden celp edilen İzmir 7.Asliye Ticaret Mahkemesinin ... Esas sayılı dosyasının incelenmesinde; Mahkememiz davacısı tarafından ... Turizm Tekstil San. Ve Tic. A.Ş. aleyhine bahse konu istirdat davanın açıldığı duruşmasının 13/04/2023 tarihine bırakıldığı anlaşılmıştır. Dosya kapsamındaki uyuşmazlığın; Yapı Kredi Bankası A.Ş. Manavkuyu Şubesine ait lehtarı ... Turizm Tekstil Sanayi ve Ticaret A.Ş., keşidecisi ... ... San. Tic. Ltd....
