.-2006/285 K.sayılı dosyasında ÜÇÜNCÜ ŞAHIS : Uyuşmazlık kira alacağının tahsili amacıyla başlatılan icra takibine itirazın iptaline ve kiralananın tahliyesine ilişkindir. Kiralanan tahliye edildiğinden tahliye istemi konusuz kalmış, hüküm davalı ve davacı vekili tarafından kira alacağına ilişkin temyiz edilmiştir.Bu durumda temyiz incelemesi dairemizin görevi dışında bulunduğundan dosyanın görevli Yargıtay 3.Hukuk Dairesine gönderilmesine, 1.7.2010 tarihinde oybirliğiyle karar verildi....
Menfi tespit davalarının ticari bir dava olduğu için TTK’nun 5/A maddesi kapsamına alınması ve böyle bir davayı açmak isteyen kişinin önce arabulucuya başvurmaya zorlanması, kanuna aykırı olduğu gibi sayısız hukuki sakıncalara da neden olacaktır. Bu itibarla kanun hükmünde öngörülen açık ifadelere rağmen dava şartı arabuluculuğun uygulama alanının genişletilmesi doğru değildir. HMK’nın 106. maddesinde düzenlenen tespit davasının özel bir şekli olan menfi tespit davası, konusu bir miktar paranın ödenmesi olan alacak ve tazminat davası olarak nitelendirilemez. Bu dava sonucunda, borçlunun borçlu olmadığının anlaşılması halinde borçlu olunmayan kısım belirtilmek suretiyle olumsuz tespit hükmü kurulmaktadır. Menfi tespit davasının istirdat davasına dönüştüğü hâllerde dahi olumsuz tespit hükmü kurulması gerekmektedir....
Seri Nolu Çek üzerinden başlatılan takip üzerinden müvekkile İİK.89/1 ve 89/2 maddeleri gereğince gönderilen ihbarnameler müvekkilimin özel nedenlerden dolayı geç görmesi sebebiyle süresinde itiraz edilememiş ve kesinleşmiş olduğunu, müvekkilinin adresine İİK 89/3.maddeye göre yapılan tebligat 12/02/2024 tarihinde muhtara bırakılmış ve tarafınca bu işlem öğrenildikten sonra süresi içerisinde iş bu Menfi Tespit davasını açma zorunluluğu hasıl olduğunu, bu yüzden dava açtığı anlaşılmıştır. Davacı yan uyap sorgusunda potansiyel mükellef olduğu tacir olmadığı anlaşılmıştır. Dava, İİK'nun 89/3. maddesi gereğince üçüncü şahıs tarafından açılan menfi tespit istemine ilişkindir. Üçüncü şahıs tarafından açılan menfi tespit davasının yasal dayanağını oluşturan 2004 sayılı İİK'nun 89/3....
Bu maddeye göre, borçlu, icra takibinden önce veya takip sırasında ya da icra takibinden sonra borçlu bulunmadığını ispat için menfi tespit davası açabilir. Bu dava maddi hukuk ve usul hukuku bakımından genel hükümlere dayalıdır ve normal bir hukuk davası olarak açılır. Başka bir şekilde ifade etmek gerekirse, menfi tespit davası icra takibinden önce sonuçlanmaz ve ihtiyati tedbir kararı verilmemiş olması (veya ihtiyati tedbir kararının kaldırılması) nedeniyle, (menfi tespit davası görülmekte iken) borç alacaklıya (davalıya) ödenmiş olursa, menfi tespit davasına istirdat davası olarak devam edilir (m.72/6); yani menfi tespit davası (kendiliğinden) istirdat davasına dönüşür; bu hâlde mahkeme menfi tespit davasına istirdat davası olarak devam eder (Kuru, B: İstinaf Sistemine Göre Yazılmış İcra ve İflâs Hukuku Ders Kitabı, Ankara, 2017, s. 146). Bu durumda İİK’nın 72/6 maddesi gereğince bedele dönüşen isteminin temeli menfi tespit davasıdır....
İLK DERECE MAHKEMESİNİN 09/06/2023 TARİHLİ ARA KARARI : İlk derece mahkemesince; "6- İİK 72/3 maddesi gereği takip sonrası açılan menfi tespit davalarında takibin durdurulmasına karar verilemeyeceğinden tedbir talebinin reddine" karar verildiği anlaşılmıştır....
Menfi tespit davalarının ticari bir dava olduğu için TTK’nun 5/A maddesi kapsamına alınması ve böyle bir davayı açmak isteyen kişinin önce arabulucuya başvurmaya zorlanması, kanuna aykırı olduğu gibi sayısız hukuki sakıncalara da neden olacaktır. Bu itibarla kanun hükmünde öngörülen açık ifadelere rağmen dava şartı arabuluculuğun uygulama alanının genişletilmesi doğru değildir. HMK’nın 106. maddesinde düzenlenen tespit davasının özel bir şekli olan menfi tespit davası, konusu bir miktar paranın ödenmesi olan alacak ve tazminat davası olarak nitelendirilemez. Bu dava sonucunda, borçlunun borçlu olmadığının anlaşılması halinde borçlu olunmayan kısım belirtilmek suretiyle olumsuz tespit hükmü kurulmaktadır. Menfi tespit davasının istirdat davasına dönüştüğü hâllerde dahi olumsuz tespit hükmü kurulması gerekmektedir....
Menfi tespit davalarının ticari bir dava olduğu için TTK’nun 5/A maddesi kapsamına alınması ve böyle bir davayı açmak isteyen kişinin önce arabulucuya başvurmaya zorlanması, kanuna aykırı olduğu gibi sayısız hukuki sakıncalara da neden olacaktır. Bu itibarla kanun hükmünde öngörülen açık ifadelere rağmen dava şartı arabuluculuğun uygulama alanının genişletilmesi doğru değildir. HMK’nın 106. maddesinde düzenlenen tespit davasının özel bir şekli olan menfi tespit davası, konusu bir miktar paranın ödenmesi olan alacak ve tazminat davası olarak nitelendirilemez. Bu dava sonucunda, borçlunun borçlu olmadığının anlaşılması halinde borçlu olunmayan kısım belirtilmek suretiyle olumsuz tespit hükmü kurulmaktadır. Menfi tespit davasının istirdat davasına dönüştüğü hâllerde dahi olumsuz tespit hükmü kurulması gerekmektedir....
HUKUK DAİRESİ T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A B Ö L G E A D L İ Y E M A H K E M E S İ K A R A R I İNCELENEN KARARIN MAHKEMESİ : ANTALYA 3. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ ARA KARAR TARİHİ: 02/11/2021 DAVA: Menfi Tespit (Kambiyo Senetlerinden Kaynaklanan) GEREKÇELİ KARAR YAZIM TARİHİ: 31/01/2022 İlk Derece Mahkemesinin kararı süresi içerisinde istinaf edilmiş olduğundan dosya içerisinde bulunan belgeler okunup incelendi. Başkanın inceleme değerlendirildi. GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: İLK DERECE MAHKEMESİNE AÇILAN DAVADA A-)Açılan dava ve iddia : Davacı vekili dava dilekçesinde özetle "...Müvekkili şirket ile dava dışı ... Şti arasında gerçekleşen ticari ilişkiden kaynaklı olarak müvekkili şirket tarafından Türkiye Halk Bankası A.Ş. ...Şubesinin 200.000,00.-TL bedelli 31.08.2021 keşide tarihli ve ... seri numaralı çekin keşide edilerek ... Şirketine teslim edildiğini, söz konusu çekin ......
DAVALI VEKİLİ TARAFINDAN İLERİ SÜRÜLEN İSTİNAF SEBEPLERİ : Sözleşme hükümleri davacı müşterek borçlu müteselsil kefil T1 tarafından kabul edilmiş olmasına rağmen, kötü niyetli olarak 8 yıl sonra menfi tespit davası açılmasının hakkaniyete açıkça aykırılık teşkil etmekte olduğunu bu nedenlerle davanın reddine karar verilmesi gerektiğinden ilk derece mahkemesinden verilen kararın ortadan kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir. İstinaf dilekçesine cevap veren davacı vekili dilekçesinde özetle; Karşı tarafın yapmış olduğu istinaf talebinin reddine karar verilmesini talep etmiştir. DELİLLER : Yazılı beyanlar ve tüm dosya kapsamı. DEĞERLENDİRME VE GEREKÇE: Dava, tüketici kredisinden kaynaklanan alacağın tahsili istemi ile davalı banka tarafından dava dışı asıl borçlu ile birlikte davacı kefil hakkında başlatılan icra takibinden dolayı menfi tespit istemine ilişkindir. İstinaf incelemesi HMK 355....
İLK DERECE MAHKEMESİ'NİN ARA KARAR ÖZETİ : İlk Derece Mahkemesi'nin 25/07/2022 tarihli tensip ara kararında özetle; davacı vekili tarafından icra takibinden sonra talepte bulunulduğu, İİK'nin 72/3. maddesine göre icra takibinden sonra açılan menfi tespit davasında ihtiyati tedbir yoluyla icra takibinin durdurulmasına karar verilemeyeceğinden davacı vekilinin icra takibinin durdurulmasına ilişkin ihtiyati tedbir talebinin reddine karar verildiği anlaşılmıştır....
