Öncelikle çözümlenmesi gereken uyuşmazlık davanın nitelendirilmesi, başka bir anlatımla davanın 2004 sayılı İİK m. 72 hükmü kapsamında genel menfî tespit davası mı yoksa m. 89/3 kapsamında bir menfi tespit davası mı olduğu ve bu nitelendirmeye bağlı olarak davaya bakma görevinin hangi mahkemeye ait olduğu hususlarının açıklığa kavuşturulması gereklidir. Maddi vakaları anlatmak taraflara, hukuki nitelendirme ise hakime aittir. İİK 72. madde düzenlemesinin maddi anlamda takip borçlularını kapsadığı, davacının maddi hukuk bakımından takip borçlusu sıfatına sahip olmadığı, davanın 2004 Sayılı İcra ve İflas Kanununun 72. maddesine göre açılmış bir menfi tespit olamayacağı, zira ortada davacı aleyhine başlatılan bir icra takibi olmadığı, davacının İİK 72'e göre dava açma hakkı bulunmadığı, İİK 72'inci maddesinde tanımlanan menfi tespit davasının bu nedenle şartlarının oluşmadığı, İİK 72. maddenin takipteki tüm şahıslar yönünden düzenlendiğinin kabul edilmesi halinde, 3....
İİK'nın 89/3 maddesine dayalı olarak açılan bu menfi tespit davasında davacı üçüncü kişi İİK'nın 72/2. maddesi hükmüne göre, icra takibinin durdurulması için ihtiyati tedbir kararı verilmesini talep edemez. Buna karşılık, üçüncü kişi zimmetinde sayılan borcu icra veznesine ödedikten sonra, icra veznesindeki bu paranın alacaklıya ödenmemesi için ihtiyati tedbir kararı verilmesini isteyebilir. (İİK m. 72/3) Böyle bir ihtiyati tedbir kararı verilmemiş olması nedeniyle, üçüncü kişinin icra dairesine ödediği para, menfi tespit davası devam ederken alacaklıya ödenirse, menfi tespit davası, geri alma davasına (İİK m. 89/5.c.2) dönüşür. (Prof. Dr....
nın 89/3. maddesine istinaden gönderilen haciz ihbarnamesi nedeniyle ihbarnameye muhatap olan üçüncü kişi tarafından açılan menfi tespit davasıdır. İstinaf incelemesi HMK 355. madde gereğince istinaf dilekçesinde ileri sürülen sebeplerle ve resen kamu düzenine aykırılık yönünden sınırlı olarak yapılmıştır. Mahkemece davaya bakmaya Asliye Hukuk Mahkemesinin görevli olduğu gerekçesiyle görevsizlik karar verilmiş, karara karşı Davalı ... vekili tarafından istinaf kanun yoluna başvurulmuştur. Dava İİK.’nın 89/3. maddesine istinaden gönderilen haciz ihbarnamesi nedeniyle ihbarnameye muhatap olan üçüncü kişi tarafından açılan menfi tespit davasıdır. İhbarnamenin gönderildiği Konya ...İcra Müdürlüğü'nün ... Esas sayılı takip, davalı alacaklı ... tarafından davalı borçlu ...' ye karşı kambiyo senedine istinaden yapılmış kambiyo senetlerine özgü haciz yolu ile yapılan takiptir....
İİK'nun 89/3. maddesinde "...İkinci ihbarnameye süresi içinde itiraz etmeyen ve zimmetinde sayılan borcu icra dairesine ödemeyen veya yedinde sayılan malı icra dairesine teslim etmeyen üçüncü şahsa onbeş gün içinde parayı icra dairesine ödemesi veya yedinde sayılan malı teslime zorlanacağı bildirilir. Bu bildirimi alan üçüncü şahıs icra takibinin yapıldığı veya yerleşim yerinin bulunduğu yer mahkemesinde süresi içinde menfi tespit davası açtığına dair belgeyi bildirimin yapıldığı tarihten itibaren yirmi gün içinde ilgili icra dairesine teslim ettiği takdirde, hakında yürütülen cebri icra işlemleri menfi tespit davası sonunda verilen kararın kesinleşmesine kadar durur." düzenlemesine yer verilmiştir. Dava İ.İ.K.’nun 89/III maddesine istinaden gönderilen haciz ihbarnamesi nedeniyle ihbarnameye muhatap olan üçüncü kişi tarafından açılan menfi tespit davasıdır....
Borçlunun icra takibinden önce veya sonra menfi tespit davası açabilmesi için borçlu olmadığının tespitinde hukuki yararının bulunması şarttır. Borçlu belirtilen şekilde takipten önce veya sonra alacaklıya karşı bir menfi tespit davası açar; bu davayı kazanırsa, hakkındaki icra takibi dayanaksız kalır ve borcu ödemekten kurtulur. Ancak borçlu borcunu icra dairesine ödedikten sonra, artık menfi tespit davası açamaz. Bu halde borçlunun sırf borçlu olmadığının tespitinde hukuki bir yararı yoktur. Bundan sonra ödediği paranın geri alınması için bir dava açması söz konusu olur ki, bu da istirdat davasıdır. (Yargıtay 3.Hukuk Dairesinin 02/05/2019 tarih 2017/7853 Esas- 2019/4067 Karar sayılı ilamı)....
Davacıya 89/3 haciz ihbarnamesi 21.12.2022 tarihinde tebliğ edildiğini, İİK m89/3'e göre menfi tespit davasının açılması için yasada öngörülen zamanaşımı süresi 15 gün olmakla birlikte davacının işbu davayı 15 gün içinde açması gerektiğini, ancak davacı tarafa tebliğ edilmesine rağmen davacı işbu davayı 25.04.2022 tarihinde açmış olup yaklaşık 4 ay gibi bir süre sonra açmış olduğundan işbu davanın zamanaşımı yönünden reddine karar verilmesini talep etmiştir. GEREKÇE: Dava; İcra takibinin tarafı olmayan 3. kişi davacı tarafından İİK.’nun 89. maddesi gereğince açılmış menfi tespit davasıdır. ... İcra hukuk mahkemesi 2022/ ... E., 2022/ ... K....
Esas sırası üzerinden menfi tespit davası açıldığı, açılan davanın halen derdest olduğu anlaşılmıştır. Konya . Asliye Ticaret Mahkemesi'nin ... E. sayılı dosyasının getirtilerek incelenmesi sonucu; davacının taraflar arasındaki aynı sözleşmeye dayandığı ve sözleşme gereğince satın alınan malların hiçbirisinin kendilerine teslim edilmediğini beyan ettiği görülmüştür. Her iki davadaki sözleşmenin, dava sebeplerinin ve tarafların aynı olması, sadece sözleşme gereğince verilen çeklere ilişkin olarak farklı çeklerden dolayı, farklı mahkemelerde menfi tespit davası açılması karşısında, Mahkemeler arasında söz konusu çeklerin avans çeki olup olmadığı, sözleşme konusu malların teslim edilip edilmediği ve çeklerden dolayı menfi tespit talebinin yerinde olup olmadığı konularında çelişkili kararların çıkmasının önlenmesi için davaların birleştirilmesinde fayda bulunduğu ve her iki dava arasında hukuki ve fiili irtibat bulunduğu görülmüştür. Konya ....
İcra müdürlüğünün 2022/4055 E. sayılı dosyasındaki alacaklı konumunda olan T3 tarafından kendisine İİK.89 maddesi kapsamında 1,2,3 nolu haciz ihbarnameleri haksız, usulsüz gönderilen ve takip borçlusu Aygün İnşaat Ltd Şti'ye karşı da herhangi bir borcu olmaması nedeniyle iş bu borçlu olmadığının tespiti içerikli menfi tespit davası açan davacı konumunda olduğunu, takip borçlusu Aygün İnşaat Ltd. Şti.'nin ise İİK 89/3 kapsamında açılan iş bu menfi tespit davasında doğrudan taraf konumunda olmadığını, ama İİK.72 kapsamında takip borçlusu aleyhinde menfi tespit davası açılmasının önünde herhangi bir engel bulunmadığını, Konya 9....
İcra müdürlüğünün 2022/4055 E. sayılı dosyasındaki alacaklı konumunda olan T3 tarafından kendisine İİK.89 maddesi kapsamında 1,2,3 nolu haciz ihbarnameleri haksız, usulsüz gönderilen ve takip borçlusu Aygün İnşaat Ltd Şti'ye karşı da herhangi bir borcu olmaması nedeniyle iş bu borçlu olmadığının tespiti içerikli menfi tespit davası açan davacı konumunda olduğunu, takip borçlusu Aygün İnşaat Ltd. Şti.'nin ise İİK 89/3 kapsamında açılan iş bu menfi tespit davasında doğrudan taraf konumunda olmadığını, ama İİK.72 kapsamında takip borçlusu aleyhinde menfi tespit davası açılmasının önünde herhangi bir engel bulunmadığını, Konya 9....
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE; Davanın keşideci tarafından açılan çek nedeniyle menfi tespit istemine ilişkin olup, davacı keşidecinin imzalayarak davalı lehdar .....’a ve lehdarın işyerinden hırsızlık suretiyle çalındığı iddiasıyla hamile karşı menfi tespit davası açmakta hukuki yararının bulunup bulunmadığı, davacının çek nedeniyle borçlu olup olmadığı hususlarına ilişkin olduğu anlaşılmıştır. 6100 sayılı HMK'nın 166/1 inci maddesi "aynı yargı çevresinde yer alan aynı düzey ve sıfattaki hukuk mahkemelerinde açılmış davalar, aralarında bağlantı bulunması durumunda, davanın her aşamasında, talep üzerine veya kendiliğinden ilk davanın açıldığı mahkemede birleştirilebilir. Birleştirme kararı, ikinci davanın açıldığı mahkemece verilir ve bu karar, diğer mahkemeyi bağlar." şeklindedir....
