"İçtihat Metni"İNCELENEN KARAR İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi Başkanlar Kurulunun 26.06.2020 tarihli ve 2020/9 Esas- 2020/9 Karar sayılı başvurusunda; İstanbul BAM 35., İstanbul BAM 36., İzmir BAM 6. ve Gaziantep BAM 3. Hukuk Dairelerinin kesin kararları arasında, 2886 Sayılı Kanun gereğince kiralanan taşınmazlara ilişkin kiracılık sıfatının tespiti, muarazanın önlenmesi ve tahliye davalarında; taraflarca yapılan yenileme sözleşmeleri ile ilgili sözleşmenin yenilenmesi durumunda 2886 Sayılı Kanun'un 75. Maddesinin uygulanıp uygulanmayacağı yönündeki görüş farklılıkları nedeniyle uyuşmazlık bulunduğu bildirilip, 5235 sayılı Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun'un "Başkanlar Kurulunun Görevleri" başlıklı 35/1-3 maddesi kapsamında uyuşmazlıkların giderilmesi talep edilmiştir. İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 36....

Hazine, Özel Bütçeli İdareler, Vakıflar Genel Müdürlüğü, İl Özel İdareleri ve Belediyeler, 2886 Sayılı Yasa uyarınca kiraya verdikleri taşınmazlarını, kira süresi sonunda, işgal ne kadar süre devam ederse etsin kiralananın 6570 Sayılı Kanuna ya da Borçlar Kanunu'na tabi olup olmadığına bakılmaksızın her zaman gerek mahkemeden gerekse mülki amirden tahliyesini isteyebilirler. Ecrimisil olarak alınması gereken paranın “kira parası” adı altında alınmış veya ödenmiş olması, taraflar arasındaki kira sözleşmesinin yenilendiği anlamına gelmez. Somut olayda; dava konusu taşınmaz ilk olarak 01/04/1999 başlangıç tarihli, bir yıl süreli kira sözleşmesi ile 2886 sayılı Kanun kapsamında ihale ile kiraya verilmiş olup davacı ile yapılan diğer sözleşme, 01/04/1999 tarihli sözleşmenin devamı niteliğinde olduğundan 2886 sayılı Kanun'un 75. maddesi gereğince, kira sözleşmesinin süre bitiminde sona ereceği ve kiracının fuzuli şagil durumuna düşeceğini kabul etmek gerekir....

Somut olayda; Dava konusu taşınmaza ilişkin ilk kira sözleşmesinin davalı ile dava dışı... arasında 01/01/2005- 31/12/2005 tarihleri arasında gerçekleştiği, 25/05/2005 tarihli devir talebi üzerine davalı ile dava dışı ... arasında 16/06/2005- 31/12/2005 tarihli kira sözleşmesi imzalandığı, adı geçenin devir talebi üzerine davacı ile davalı arasında 21/09/2010- 31/12/2010 tarihleri arasına ilişkin kira sözleşmesi düzenlendiği ve feshedilmeyerek devam ettiği anlaşılmaktadır. Yukarıda açıklanan ilkelere göre, 2886 Sayılı Yasanın uygulanabilmesi için kiralananın ihale yoluyla kiraya verilmesi gerekir. Dairemizin 19/03/2019 tarihli ve 19/06/2019 tarihli eksiklik talebi yazıları doğrultusunda kira sözleşmesinin 2886 sayılı yasa kapsamında kiraya verildiğine ilişkin ibraz edilen bilgi ve belgeden, ilgili sözleşmenin 2886 Sayılı Kanun gereğince ihale ile kiraya verilip verilmediği hususu açıklıkla tespit edilememiştir....

HUKUKİ DEĞERLENDİRME: 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun “Ecrimisil ve Tahliye” başlıklı 75. maddesinin 3. ve 4. fıkralarında; “kira sözleşmesinin bitim tarihinden itibaren işgalin devam etmesi halinde, sözleşmede hüküm var ise ona göre hareket edilir. Aksi halde ecrimisil alınır. İşgal edilen taşınmaz mal, idarenin talebi üzerine bulunduğu yer mülkiye amirince en geç on beş gün içinde tahliye ettirilerek, idareye teslim edilir.” hükümleri bulunmaktadır. Bu madde başlangıçta sadece Hazine tarafından bu kanun hükümlerine göre kiraya verilen taşınmazlar hakkında uygulanırken; 13/07/2005 tarihinde yürürlüğe giren 5393 sayılı Belediye Kanunu'nun 15. maddesi ile belediyelere, 5302 sayılı Kanun'un 7. maddesi ile İl Özel İdarelerine ve son olarak 5737 sayılı Kanun'un 79/c maddesi ile 2886 sayılı Kanun'da yapılan değişiklik ile Vakıflar Genel Müdürlüğüne ait taşınmazlar hakkında da uygulanması öngörülmüştür....

Davacı cezai şart istemini sözleşmenin feshini müteakip sözleşmenin 13. maddesi gereğince ödenmesi gereken cezai şart istemine dayandırmıştır. Ne var ki, davacının gönderdiği kira bedelinin ödenmesine ilişkin 04.12.2012 tarihli ihtarnamede, 10 günlük süre içerisinde kira bedelinin ödenmesinin talep edildiği, bu ihtar kiracının temerrüdünü düzenleyen ve az yukarıda açıklanan yasanın emredici hükmüne aykırı olduğundan, hukuki sonuç doğurmaz. Davacı idarenin feshi hukuki sonuç doğurmadığına ve taraflar arasındaki kira sözleşmesi gereği davalı kiracı kiralananı kullanmaya devam ettiğine göre davalı kiracı kiralananda bulunduğu süre kadar kira bedelinden sorumludur. Bu nedenle mahkemece, kiracının kiralananda bulunduğu süre için kira bedelinin talep edilip edilmediği ve taleple bağlılık ilkesi dikkate alınıp sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde davanın kabulüne karar verilmesi doğru değildir. Hüküm bu nedenle bozulmalıdır....

Öte yandan kiraya veren Belediye Başkanlığı olsa dahi, taraflar arasındaki kira sözleşmesi 2886 Sayılı Devlet İhale Kanunu kapsamında yapılmamış ise veya ilk sözleşme 2886 Sayılı yasa kapsamında olsa dahi sonraki sözleşmeler, bu yasa kapsamında yapılmamış ise, taraflar arasındaki ilişkide TBK'nun konut ve çatılı iş yerlerine ilişkin hükümlerin uygulanması ve kira sözleşmesinin TBK.nun 347/1 maddesine göre aynı şartlarla birer yıl uzamış sayılması gerekir. Bu durumda kiraya verenin konut ve çatılı iş yeri kiralarının tahliyesi için 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu 339 vd. maddelerinde belirtilen nedenlere dayanılarak dava açarak kiralananı tahliye etmesi gerekir. Bu genel bilgiler ışığında somut olay incelendiğinde; belediye ile yapılan 17.02.1997 başlangıç tarihli ilk kira sözleşmesinin 10 yıllık olduğu ve bu kira sözleşmesinin ihale ile yapıldığına ilişkin her hangi bir belge öne sürülmediği görülmektedir....

Davalı vekili,cevap dilekçesinde davacı belediyenin tahliye talebini dayandırdığı 15/04/2009 tarih ve ... sayılı meclis kararının iptaline yönelik ....Mahkemesinde açılan davanın sonucunun beklenmesi gerektiğini,taşınmazın 6570 sayılı yasa kapsamında olup 6570 sayılı yasaya göre tahliye talebinin yasal şartları taşımadığı gibi,davalının düzenli olarak kira bedellerini ödemesi nedeniyle ecrimisil istenemeyeceğini belirterek davanın reddini savunmuştur. Mahkemece,kiralananın 2886 sayılı yasanın 75.maddesi gereğince tahliyesine karar verilmiştir. 2886 Sayılı Devlet İhale Kanununun 5737 Sayılı Kanunun 79/c maddesi ile değişik “Ecrimisil ve Tahliye” başlıklı 75.maddesinin 3 ve 4.fıkrasında; “kira sözleşmesinin bitim tarihinden itibaren işgalin devam etmesi halinde, sözleşmede hüküm var ise ona göre hareket edilir. Aksi halde ecrimisil alınır....

Davalı, kira sözleşmesinde kararlaştırılan cezai şartın ifaya ekli cezai şart niteliğinde olduğunu, davacının kiralananı teslim borcunu ihtirazı kayıt ileri sürmeksizin kabul ettiğinden cezai şart alacağını talep edemeyeceğini ileri sürerek davanın reddini dilemiştir. Mahkemece, davalının taşınmazı teslim borcunun davacı tarafından ihtirazı kayıt ileri sürülmeksizin kabul edildiği, kira sözleşmesinin 17.maddesinde düzenlenen alacağın cezai tazminat alacak niteliğinde olmadığı, davacının geciken süre için 2886 sayılı yasanın 75.maddesi uyarınca ecrimisil talep etme hakkının bulunduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, hüküm davacı tarafından temyiz edilmiştir. Anılan karar 6.Hukuk Dairesinin 2015/4735 Esas- 2016/1050 Karar sayılı ve 17.02.2016 tarihli kararı ile “ Dava konusu olayda ise sözleşmenin 17. maddesindeki hüküm ifaya ekli cezai şart niteliğinde değildir....

Buna karşın, Mahkeme tarafından, ecrimisil alacağının kamu alacağı olduğundan bahisle 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 104. maddesindeki tarh zamanaşımına ait 5 yıllık sürenin evleviyetle ve kıyas yoluyla uygulanması gerektiği gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş ise de, 213 sayılı Vergi Usul Kanun'un 1. maddesinde; "bu kanun hükümleri ikinci maddede yazılı olanlar dışında genel bütçeye giren vergi, resim ve harçlar ile il özel idareleri ve belediyelere ait vergi, resim ve harçlar hakkında uygulanır. Yukarıda yazılı vergi, resim ve harçlarla bağlı olan vergi, resim ve zamlar da bu kanuna tabidir." kuralına yer verilmiş olup, ecrimisil alacağı, anılan Kanun kapsamında yer alan vergi, resim ve harç niteliğinde bir alacak olmadığından, anılan Kanundaki alacaklar için öngörülmüş tarh zamanaşımının kıyas yoluyla ecrimisil alacaklarınında uygulanabilmesinin hukuki dayanağı bulunmamaktadır....

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; 2886 sayılı Kanun'un 75. maddesi uyarınca, taşınmaz malların işgali nedeniyle ecrimisil alınabileceğinden, denizler, Devletin hüküm ve tasarrufu altında olmakla birlikte, yararı kamuya ait mallardan olup, taşınmaz mal kapsamında bulunmadığından, Tekirdağ ili, Marmaraereğlisi ilçesi, Sultanköy'de bulunan denizden soğutma amaçlı alınan 415837200,00 m³ deniz suyu için 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun 75. maddesi uyarınca, 30/12/2009-29/12/2014 dönemi için 563.833,17 TL ecrimisil istenilmesine ilişkin Marmaraereğlisi Mal Müdürlüğünün 15/01/2015 tarihli ecrimisil ihbarnamesine davacının yaptığı itirazın reddine ilişkin 09/02/2015 tarihli ecrimisil düzeltme ihbarnamesi ve dayanağı komisyon kararında hukuka uyarlık görülmediği gerekçesiyle dava konusu işlemlerin iptaline karar verilmiştir....