Mahkemece, irtifak hakkının tesisi amacının zaman içerisinde ortadan kalktığı ve lehine irtifak kurulan taşınmaz için irtifak hakkının sağladığı hiçbir yararın kalmadığı gerekçesiyle davanın kabulüne, bilirkişi raporu ve krokisinde 32 rakamı ile gösterilen 86 m2'lik kısım üzerindeki irtifak hakkının terkinine, depo edilen 63.699,00 TL'nin davalıya ödenmesine karar verilmiştir. Hükmü, davalı vekili temyiz etmiştir. Dava, 4721 sayılı Türk Medeni Kanununun 785. maddesi gereğince irtifak hakkının tapudan terkini isteğine ilişkindir. İrtifak hakkı, tescilin terkini veya yüklü ya da yararlanan taşınmazın yok olmasıyla sona erer (TMK m.783). Lehine irtifak kurulan taşınmaz için bu hakkın sağladığı hiç bir yarar kalmamışsa, yüklü taşınmazın maliki bu hakkın terkinini isteyebilir. Yüküne oranla çok az yarar sağlayan bir irtifak hakkının, bedel karşılığında kısmen veya tamamen terkini istenebilir (TMK m.785)....
in hissesi üzerindeki irtifak hakkının diğer maliklere karşı ileri sürülemeyeceği, irtifak hakkının geçersiz olduğu gerekçeleriyle terkin isteminde bulunmuşlardır. Davalı, taşınmazı davacı ... Gayrimenkul San. ve Tic. A.Ş.ye satan davacıların aktif dava ehliyetlerinin bulunmadığını, irtifak hakkının tapuda kayıtlı olduğunu, terkininin istenemeyeceğini savunmuştur. Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiştir. Hükmü, davalı temyiz etmiştir. Dava, irtifak hakkının terkini istemine ilişkindir. İrtifak hakları da bir eşya üzerinde hak sahibine o eşyadan yararlanma yetkisi sağlayan sınırlı bir ayni haktır. Ayni hak olarak herkese karşı ileri sürülebilen mutlak bir etkiye sahiptir. Fakat hak sahibine eşya üzerinde sınırlı bir hakimiyet sağlar. Bu sınırlı hakimiyet Türk Medeni Kanununun 718. maddesindeki mülkiyet hakkının sınırlandırılması sonucunu da doğurur. İrtifak hakkı Türk Medeni Kanununun 783. maddesi uyarınca sicildeki kaydın terkini ile sona erer....
Davalı idare, irtifak hakkının gerçekten de 564 parsel sayılı taşınmaz üzerinde bulunduğunu, davacılara ait taşınmazın kaydındaki irtifak hakkının terkini gerektiğini, ancak hatalı da olsa tesis edilen irtifak hakkı nedeniyle davacılara kamulaştırma bedelinin ödendiğini, bu nedenle bedelin iadesine karar verilmek suretiyle irtifak hakkının terkin edilebileceğini savunmuştur. Mahkemece, idarenin bedel talebinin ayrı bir dava konusu olacağı gerekçesiyle irtifak hakkının bedelsiz terkinine karar verilmiştir. Hükmü, davalı vekili temyiz etmiştir. İrtifak hakları da bir eşya üzerinde hak sahibine o eşyadan yararlanma yetkisi sağlayan sınırlı bir ayni haktır. Ayni hak olarak herkese karşı ileri sürülebilen mutlak bir etkiye sahiptir. Fakat hak sahibine eşya üzerinden sınırlı bir hakimiyet sağlar. Bu sınırlı hakimiyet Türk Medeni Kanununun 718. maddesindeki mülkiyet hakkının sınırlandırılması sonucunu da doğurur....
Davacı, geçit hakkının yola değil dereye bağlandığını, sulamanın da kanallar vasıtası ile yapıldığını beyan ederek irtifak hakkının sağladığı yararın artık ortadan kalktığını ileri sürmektedir. Taraflara ait taşınmazlar öncesinde bir bütün iken üç parçaya ifraz edilerek şimdiki malikleri tarafından kullanıldığı anlaşılmaktadır. İfraz sırasında 1281 ve 1282 sayılı parsellerin dereden yararlanmaları amaçlanarak irtifak hakları tesis edilmiştir. Böylece yüklü taşınmaz maliki katlanma ve kaçınma yükümlülüğü altına girmiştir. Şimdi bu hakkın sağladığı yararın taraflar açısından ortadan kalktığı ileri sürülmektedir. Burada da irtifak hakkının terkini koşulları önem arz etmektedir. İrtifak ..., Türk Medeni Kanunun 783. maddesi uyarınca sicildeki kaydın terkini ile sona erer. Terkin talebi yararlanan taşınmaz maliki tarafından yazılı olarak yapılır (TMK’nın 1014. maddesi)....
Mahkemece davanın kabulüne karar verilmiş; hüküm, davalı idare vekilince temyiz edilmiştir. 1)Dosyada bulunan bilgi ve belgelere göre; dava konusu taşınmazın geldisi olan tamamı 27.384 m2 yüzölçümlü 65 ada 2 parselin 2.394,36 m2'lik kısmından .........Müdürlüğü lehine olmak üzere ...... ......since tesis edilen ...... ...... ...... nakil hattı sebebiyle kamulaştırma kararı alındığı, 1969 senesinde tapu malikinin rızaen ferağ vermesi sonucu irtifak hakkının ...... ......si adına tapuya tescil edildiği, 1982 yılında 2705 sayılı yasa ile irtifak hakkının ...... devredildiği, 65 ada 2 parselde yapılan imar uygulaması sonucu oluşan dava konusu 1482 ada 41 parselin 3.778,85 m2 yüzölçümü ile 24.01.1990 tarihinde tapuya tescil edildiği, söz konusu irtifak hakkının 292,305 m2'lik kısmının dava konusu taşınmazda kaldığı, iş bu taşınmaz üzerindeki enerji nakil hattının deplase edilmesi üzerine, davacıların taşınmazın tapu kaydındaki irtifak hakkının terkini istemiyle davalı idareye başvurduğu, .....
"İçtihat Metni" MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Davacılar vekili tarafından, davalılar aleyhine 12.5.2006 gününde verilen dilekçe ile irtifak hakkı terkini istenmesi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın kısmen kabulüne dair verilen 27.2.2007 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davacılar vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü: K A R A R Dava, irtifak hakkının terkini isteğine ilişkindir....
A-Dosyada bulunan bilgi ve belgelere göre dava konusu taşınmazın geldisi olan ve tamamı 5000 m²yüzölçümlü 1132 parselin 1276m²'lik kısmı için ...... hattı sebebiyle kamulaştırma kararı alındığı ve tapuya irtifak hakkının tescil edildiği, ifrazlar sonucu dava konusu taşınmazın 2021 ada 4 parsel olarak 261 m² yüzölçümü ile 15.05.1989 tarihinde tapuya tescil edildiği, söz konusu irtifakın 261m²'lik bölümünün dava konusu taşınmazda kaldığı, bu taşınmaz üzerindeki enerji nakil hattının deplase edilmesi üzerine davacının taşınmazının tapu kaydındaki irtifak hakkının terkini istemiyle davalı idareye başvurduğu 13.03.2008 tarihli ...... Yönetim Kurul kararı ile irtifak hakkının terkini karşılığı olarak 103.278,00 TL bedel belirlendiği, davacı tarafça bu bedel ödenerek tapu kaydında ...... lehine olan irtifak hakkının terkin edildiği anlaşılmıştır....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Taraflar arasındaki irtifak hakkının terkini davasından dolayı mahal mahkemesinden verilen yukarıda gün ve sayısı yazılı hükmün; Dairemizin 12.06.2012 günlü ve 2012/3950-8314 sayılı ilamı ile onanmasına karar verilmişti. Süresi içinde davalı ... vekili tarafından kararın düzeltilmesi istenilmiş olmakla, dosya içerisindeki bütün evrak incelenerek gereği düşünüldü: K A R A R Dava, irtifak hakkının terkini isteğine ilişkindir....
Davacılar vekili, müvekkillerinin maliki olduğu ... ili, ... ilçesi 283 ada 15 parsel sayılı taşınmazın 1262,25 metrekarelik kısmında davalı Tedaş lehine 1968 yılında irtifak hakkı tesis edildiğini, daha sonra enerji nakil hattının başka bir güzergahta yer altına alındığını, bu aşamadan sonra davacıların parselinden geçen enerji nakil hattının fiilen ve hukuken devre dışı kaldığını, davacıların irtifak hakkının terkini talebi ile davalı kuruma başvurduğunda kendilerinden 401.946,60TL bedel istendiğini belirterek dava konusu taşınmazdaki irtifak hakkının bedelsiz olarak terkinini, bedelsiz terkin uygun görülmez ise mahkemece tayin edilecek uygun bir bedel karşılığında 4721 sayılı Türk Medeni Kanununun 785/1. maddesi gereğince davalı lehine olan irtifak şerhinin terkinine karar verilmesini talep etmiştir....
Burada da irtifak hakkının terkini koşulları önem arzetmektedir. İrtifak hakkı Türk Medeni Kanunun 783.maddesi uyarınca sicildeki kaydın terkini ile sona erer. Terkin talebi yararlanan taşınmaz maliki tarafından yazılı olarak yapılır(TMK.1014). Terkin dışında, yüklü yada yararlanan taşınmazın yok olması yüklü taşınmazın kamulaştırılması, sürenin sona ermesi halinde de irtifak hakkı son bulur. Ne varki; Yukarıda açıklanan haller dışında, Türk Medeni Kanunun 785.maddesi uyarınca irtifakın sağladığı yararın yok olması veya olağan üstü azalarak çok az yarar sağlaması halinde yüklü taşınmaz maliki yararlanan taşınmaz malikinden irtifakın terkini için onay isteyebilir. Bu onayın verilmediği hallerde mahkemeye başvurarak irtifak hakkının terkini istenir. Böylece, eşya hukukundan kaynaklanan bu kısıtlamanın mülkiyet hakkının başlangıçta mevcut olan yararın ortadan kalkması veya azalması nedeniyle kısıtlanmasının önüne geçilmek istenmektedir....
