"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Davacı vekili tarafından, davalılar aleyhine 19.04.2014 gününde verilen dilekçe ile asıl davada ön alım hakkına dayalı tapu iptali ve tescil, birleştirilen davada satış vaadi sözleşmesine dayalı tapu iptali ve tescil talebi üzerine Yargıtay (kapatılan) 14. Hukuk Dairesinin bozma ilamına uyularak yapılan duruşma sonunda; asıl davanın reddine, birleştirilen davanın kabulüne dair verilen 30.11.2020 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davacı vekili ve davalılar ... ile ... vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü: KARAR Asıl dava, ön alım hakkından kaynaklanan tapu iptali ve tescil, bozma sonrası birleştirilen dava satış vaadi sözleşmesinden kaynaklanan tapu iptali ve tescil isteğine ilişkindir....
Dairemizce HMK'nın 355. maddesi kapsamında istinaf dilekçelerinde belirtilen sebeplerle ve kamu düzenine ilişkin hükümlerle sınırlı olmak üzere yapılan inceleme neticesinde; İlk derece mahkemesince yapılan yargılama neticesinde davanın kabulüne karar verilmiştir. Dava konusu taşınmaza ait tapu kayıt ve satış senedinin incelenmesinde; tarafların tapuda paydaş oldukları görülmüştür. Dava, ön alım hakkından kaynaklı tapu iptal ve tescil davasıdır. Önalım hakkı; paylı mülkiyete tabi taşınmazlarda payın 3. kişiye satılması halinde diğer paydaşlara o payı öncelikle satın alma yetkisi veren bir haktır. Bu hak, paylı mülkiyet ilişkisi kurulduğu anda doğar ve payın 3. kişiye satılması ile kullanılabilir hale gelir. Türk Medeni Kanunun 734. maddesi uyarınca önalım hakkı sahibi adına payın tesciline karar verilmeden önce satış bedeli ile alıcıya düşen tapu giderlerini hakim tarafından belirlenen süre içinde hakimin belirleyeceği yere nakden yatırmakla yükümlüdür....
Kararı, davacı vekili istinaf etmiş, istinaf dilekçesinde özetle; Akçakale Asliye Hukuk Mahkemesinin 2020/37 esas 2021/367 karar sayılı karar ilamının kaldırılmasını ve talepleri doğrultusunda karar verilmesini istemiştir. Dava ön alım hakkına dayalı tapu iptal ve tescil isteğinden ibarettir. HMK'nun 355.maddesi gereğince istinaf incelemesi; belirtilen istinaf sebepleri ve kamu düzeni ile ilgili konularla sınırlı olarak yapılmıştır. Önalım hakkı paylı mülkiyet hükümlerine tabi taşınmazlarda bir paydaşın taşınmaz üzerindeki payını kısmen veya tamamen üçüncü bir kişiye satması halinde diğer paydaşlara bu satılan payı öncelikle satın alma yetkisi veren bir haktır. Bu hak paylı mülkiyet ilişkisi kurulduğu anda doğar ve satışın yapılmasıyla kullanılabilir hale gelir....
HUKUKİ SEBEPLER ve GEREKÇE: Taraflar arasındaki dava, Ön alım hakkından kaynaklı tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir. Hakimler ve Savcılar Kurulu Birinci Dairesi'nin 01/09/2021 tarihinden itibaren geçerli 431 sayılı İş Bölümü Kararı gereği, 4. Hukuk Dairesi iş bölümünün 9. maddesinde; "Taşınmaz mülkiyetini devir hakkının kısıtlamalarından (TMK m.732- 736: Önalım hakkı, sözleşmeden doğan önalım hakkı ve alım-geri alım hakları) kaynaklanan davalar sonucu verilen hüküm ve kararlar," şeklindeki düzenleme yer almıştır. Bu düzenleme karşısında istinaf talebini inceleme görevi Adana Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi'ne aittir. HMK 352/1 maddesinde ''Bölge Adliye Mahkemesi Hukuk Dairesince dosya üzerinde yapılacak ön inceleme sonunda incelemenin başka bir dairece yapılması gerektiği tespit edilen dosyalar hakkında öncelikle gerekli karar verilir.'' hükmü öngörülmüştür....
Maddesi uyarınca önalım hakkı nedeniyle tapu iptal ve tescile karar verilmiş, aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur. HÜKÜM: Davanın KABULÜ ile, 1- Erzurum ili, Karayazı ilçesi, Alikülek Mahallesi, 101 ada 29 ve 46 parsel sayılı tarla vasıflı taşınmazlardaki davalı T3 adına kayıtlı bulunan 1/2 hissesinin tapu kaydının iptali ile davacı adına kayıt ve tesciline, 2- Ziraat Bankası Karayazı Şubesine davalı adına depo edilen 1207,9 TL ön alım bedelinin kararın kesinleşmesine müteakip davalıya ödenmesine," şeklinde karar verilmiştir. İLERİ SÜRÜLEN İSTİNAF NEDENLERİ: Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle, kararın usul ve yasaya aykırı olduğunu belirterek kararın kaldırılmasını talep etmiştir. DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE; Dava yasal ön alım hakkından kaynaklanan tapu iptali ve tescil talebine ilişkindir. Mahkemece davanın kabulüne karar verilmiş, kararı davalı vekili istinaf etmiştir....
Dava ön alım hakkına dayalı tapu iptal ve tescil isteğinden ibarettir. Önalım hakkı paylı mülkiyet hükümlerine tabi taşınmazlarda bir paydaşın taşınmaz üzerindeki payını kısmen veya tamamen üçüncü bir kişiye satması halinde diğer paydaşlara bu satılan payı öncelikle satın alma yetkisi veren bir haktır. Bu hak paylı mülkiyet ilişkisi kurulduğu anda doğar ve satışın yapılmasıyla kullanılabilir hale gelir. Ancak önalım hakkına dayalı tapu iptal ve tescil davası açılabilmesinin ön koşulu gerçek bir satış sözleşmesinin varlığıdır. Önalım davasına konu payın ilişkin bulunduğu taşınmaz paydaşlarca özel olarak kendi aralarında taksim edilip her bir paydaş belirli bir kısmı kullanırken bunlardan biri kendisinin kullandığı yeri ve bu yere tekabül eden payı bir üçüncü şahsa satarsa, satıcı zamanında bu yerde hak iddia etmeyen davacının tapuda yapılan satış nedeniyle önalım hakkını kullanması TMK'nın 2. maddesinde yer alan dürüst davranma kuralı ile bağdaşmaz....
Hukuk Dairesi DAVA TÜRÜ : Alım Hakkından Kaynaklanan K A R A R Taraflar arasındaki uyuşmazlık, inançlı işlem hukuksal nedenine dayalı tapu iptal tescil, ecrimisil ve muhdesat aidiyetinin tespiti isteklerine ilişkindir. Yargıtay Başkanlar Kurulunun 11.01.2019 tarihli ve 1 sayılı kararı ile hazırlanan, 30.01.2019 tarihli ve 2019/1 sayılı Yargıtay Büyük Genel Kurulunca kabul edilip, 31.01.2019 tarihli ve 30672 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak 01.02.2019 tarihinde yürürlüğe giren Hukuk Dairelerine ilişkin iş bölümü uyarınca, hükme yöneltilen temyiz itirazlarının incelenmesi Yargıtay (14.) Hukuk Dairesinin görevi cümlesinden bulunmakla, dosyanın anılan Daire Başkanlığına GÖNDERİLMESİNE, 27.01.2020 tarihinde oy birliğiyle karar verildi....
Asliye Hukuk Mahkemesinin 2017/816 Esas 2020/32 Karar Sayılı 17.01.2020 Tarihli ilamına dayalı mahkeme vekalet ücretinin, davanın yasal ön alım hakkından kaynaklı tapu iptal ve tescil davası olması sebebiyle kesinleşmeden ilama bağlı alacakların icra ve infaz kabiliyeti olmamasına rağmen ilamın kesinleşme şerhi olmadan takibe konulması sebebiyle Amasya İcra Müdürlüğünün 2020/7125 Esas sayılı takip dosyasının açıkça usule ve hukuka aykırı olduğunun tespiti ile icra takibinin iptaline, icra dosyası kapsamında müvekkilinin daha fazla mağdur olmaması ve telafisiz sonuçlar doğmaması adına müvekkilinin mal varlığına konulan hacizlerin fekkine, yargılama gideri ve vekalet ücretinin davalıya yükletilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir. SAVUNMA: Dava dilekçesi usulüne uygun bir şekilde davalıya tebliğ edilmiş, davalı davaya karşı cevap dilekçesi sunmamış ancak duruşmaya katılarak mahkeme huzurunda alınan beyanında; Amasya 1....
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARININ ÖZETİ: İlk derece mahkemesi 10.07.2018 tarih ve 2016/731 Esas, 2018/360 Karar sayılı kararında özetle; "...Tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde, davacı tarafça maliki bulunduğu Aydın ili Kuşadası İlçesi Çınar Köyü Köy civarı mevki 776 parsele komşu olan Kuşadası İlçesi Çınar Köyü Köy civarı mevki 777 parsel sayılı taşınmazın maliki Emine Şımır'dan harici senetle satın aldığını, Emine Şımır'ın vefatından sonra mirasçıları tarafından aynı taşınmazın davalıya satıldığını ve bu hususta kendisine bir ihtarname gönderilmediği belirtilerek ön alım hakkından kaynaklı tapu iptali ve tescil talepli işbu dava açılmıştır. Yasal ön alım hakkı Türk Medeni Kanununun 732 ve devamı maddelerinde düzenlenmiş olup buna göre ön alım hakkı satışın hak sahibine bildirildiği tarihin üzerinden üç ay ve her hâlde satışın üzerinden iki yıl geçmekle düşer....
Asliye Hukuk Mahkemesinin 21.06.2022 tarih, 2022/229 Esas ve 2022/410 Karar sayılı ilamının istinaf incelemesi neticesinde kaldırılmasına ve yeniden yargılama yapılarak davanın reddine, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin karşı yana yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir. DELİLLER: Tüm dosya kapsamı. DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE: Dava, önalım hakkından kaynaklanan tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir....
