ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ ESAS NO : 2022/625 KARAR NO : 2022/937 İŞ : Kıymetli Evrak İptali (Zayi Nedeniyle) İŞ TARİHİ : 01/09/2022 KARAR TARİHİ : 14/12/2022 Mahkememizde görülmekte olan Kıymetli Evrak İptali (Zayi Nedeniyle) İŞİNİN yapılan açık yargılaması sonunda, GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: Talep eden vekili, talep dilekçesinde özetle; müvekkilinin ileride telafisi imkansız zararlara uğramasının önlenmesi bakımından elinden rızası ve bilgisi dışında çıkan senet borçlusu ..., alacaklısı müvekkil ... olan, tarihleri ve bedelleri: ... ödeme tarihli ...TL bedelli, ... ödeme tarihli ...TL bedelli, ... ödeme tarihli ...TL bedelli, ... ödeme tarihli ...TL bedelli, ... ödeme tarihli ...TL bedelli olan senetlerin zayi nedeniyle iptaline karar verilmesini talep etmiştir. Mahkememizce yasal ilanlar yapılmıştır....
Bu nedenle haricen yaptığı ödeme nedeniyle verdiği çeki geri alan ve bu sırada çeki zayii eden keşideci kaybettiği çekin iptali için zayii nedeniyle iptal davası açamaz. Keşidecinin ödeme nedeniyle çeki geri alması durumunda alacaklı ve borçlu sıfatı birleşir ve çekten kaynaklanan hak sona erer. Yargıtay yerleşik uygulaması da bu yöndedir (11 H.D.23/06/2014, 2014/6252 E, 2014/11909 K; 11 H.D.14/01/2015, 2014/14490 E, 2015/283 K.). Aynı şekilde, boş çek yapraklarının veya çek koçanının kaybedilmesi ya da hırsızlık vb olaylar nedeni ile zayii edilmesi halinde boş çek yaprakları kıymetli evrak vasfında olmadığından zayii nedeniyle iptali istenemez (11 H.D. 01/06/2016, 2015/11491 E, 2016/6040 K; 11 H.D. 20/04/2016, 2016/9918 E, 2016/4430 K)....
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ ESAS NO : 2021/594 KARAR NO : 2021/1111 DAVA : Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) DAVA TARİHİ : 09/07/2021 KARAR TARİHİ : 24/11/2021 KARAR YAZIM TARİHİ : 06/12/2021 Mahkememizde görülmekte olan Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız))Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) davasının yapılan açık yargılaması sonunda, TALEP:Davacı vekili dava dilekçesinde; ...... bankası ..... Şubesi’ne ait, ..... çek seri numaralı, 25 Ağustos 2020 basım tarihli, 10 Kasım 2021 vade tarihli, keşide yeri Bursa, keşidecisi ..... Pazarlama Dağıtım Gıda ve İhtiyaç Maddeleri Ltd. Şti. olan 60.000,00 TL bedelli çekin zayi olması nedeniyle, muhatap banka nezdinde çek bedellerinin ödenmemesi hususunda ödeme yasağı konulmasına, zayi sebebi ile çekin iptaline karar verilmesini talep etmiştir. DELİLLER VE GEREKÇE:Tensip kararı ile Ticaret Sicili Gazetesinde ilanlar yapılmıştır....
TL Bedelli çekleri iş seyahatindeyken bulunduğu meskenden çıkmak zorunda olduğundan iş bu çeklerin çanta içerisindeyken ... ilinde kaybettiğini belirterek çeklerin kötü niyetli kişilerin eline geçmesi ihtimaline karşılık ödeme güçlüğü içerisinde olduğundan teminatsız mahkeme aksi kanaatte ise mahkemenin uygun gördüğü teminat karşılığında ödeme yasağı konulmasını, çeklerin zayi nedeniyle iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir. Dava; TTK'nın 818/ 1 - s maddesi yollamasıyla çeklerde de uygulanması gereken TTK'nın 757 ve devamı maddelerine göre hasımsız olarak açılmış zayi nedeniyle çek iptali davasıdır. Davacı, hamili olduğu çeklerin kaybolduğunu ileri sürerek çek iptali isteminde bulunmuştur. 6102 sayılı TTK'nın 757/1 maddesi gereğince çek iptali davasının ödeme veya hamilin yerleşim yerindeki görevli mahkemede açılması gerekmektedir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi DAVA TÜRÜ : İtirazın iptali Mahalli mahkemesinden verilmiş bulunan yukarıda tarih ve numarası yazılı itirazın iptali davasına dair karar, davalı tarafından süresi içinde temyiz edilmiş olmakla, dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği görüşülüp düşünüldü. Dava, kira alacağının tahsili için başlatılan icra takibine itirazın iptali istemine ilişkindir. Mahkemece itirazın iptali isteminin kısmen kabulüne karar verilmesi üzerine hüküm davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir. Davacı tarafından 12/11/2013 tarihinde başlatılan icra takibinde; 2013 yılı Nisan ayından ekim ayı dahil 7 aylık kira bedeli toplam 8.750,00 TL alacağın tahsili istenmiştir. Yasal ödeme süresi ve tahliye ihtarını içeren örnek 13 ödeme emrinin tebliğine ilişkin tebligat parçasında ödeme emrinin 14/11/2013 tarihinde tebliğ edildiği yazıldığı halde ...'den gelen müzekkere cevabında 15/11/2013 tarihinde tebliğ edildiği bildirilmiştir....
Merkezinin, 21/10/2015 Tarih 14841890 Sayılı ödeme emrine konu 2004 yılı kurum alacağının zaman aşımına uğraması nedeniyle ödeme emrinin iptaline, Davacının hisse devrinin yaptığı 15/09/2006 tarihinden sonra doğan 21/10/2015 tarih 14841890 Sayılı ödeme emrine konu 2006/5, 2006/10, 2006/11, 2007/1 2008/3, 2009/6, 2013/8 dönemlerine ilişkin ödeme emirlerinin iptaline, 2005/5 ve 2006/5 dönemlerine ilişkin ödeme emrinin iptali talebinin reddine karar verilmiştir. Dosyadaki kayıt ve belgelerden, davacının 15.09.2006 tarihli ... 32. Noteri tasdikli hisse devri sözleşmesi ile dava dışı borçlu şirketteki hisselerinin tamamını devrettiği, Dava dışı borçlu ... Ltd. Şti. ‘nin 09.07.2009 tarihinde iflasına karar verildiği anlaşılmaktadır. Mahkeme kararlarında nelerin yazılacağı 6100 sayılı HMK 297, 298. (Eski 1086 sayılı HUMK 388.mad.) maddelerinde belirtilmiştir....
Bunu bir örnek vererek açıklamak gerekirse; 1.000,00 TL asıl alacak ve 100,00 TL işlemiş faiz olmak üzere 1.100,00 TL için başlatılan ilamsız takipte, ödeme emrine itiraz eden borçlunun itirazından vazgeçmeden, takip tarihinden sonra ve asıl alacağa takip tarihinden sonra işleyecek faiz 100,00 TL’ye ulaştığında 50,00 TL ödeme yaptığını ve daha sonra hiçbir ödeme yapmadığını, varsayalım. Bu durumda alacaklının itirazın iptali davasını nasıl açması beklenmektedir? Tabii ki borçlunun itirazının tamamının iptali için dava açacak ve borçlunun yaptığı 50,00 TL ödemeyi de hükmün icrası sırasında dikkate alınmak üzere bildirecektir....
O halde mahkemece, ceza dosyasındaki beyanlar, ödeme belgeleri ve tarihleri, ödeme ve feragat beyanları dikkate alınarak, davalı tarafından yapılmış bir ödeme olup olmadığı, var ise bu ödemenin ne kadarının maddi tazminata ilişkin olduğu, bu ödeme nedeni ile borcun sönmüş olup olmadığı, davacının dava tarihinde dava açma hakkının bulunup bulunmadığı ve davacı tarafından yapılan ödemenin mükerrer ödeme olarak kabul edilip edilemeyeceği, araştırılıp nedenleri ile tartışılarak sonucuna göre karar vermek gerekmektedir. SONUÇ: Yukarıda 1 nolu bentte açıklanan nedenlerle davacı vekilinin temyiz itirazlarının REDDİNE, 2 nolu bentte açıklanan nedenlerle davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile verilen hükmün BOZULMASINA, aşağıda dökümü yazılı 6,55 TL kalan harcın temyiz eden davacıdan alınmasına, peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden davalıya geri verilmesine 01.10.2015 gününde oy birliği ile karar verildi....
Dava konusu çeke yönelik ödeme yasağı kararı verildiği, davacı vekili tarafından celse arasında sunulan dilekçe ile çekin bulunduğunun bildirildiği ve ödeme yasağı talebinin kaldırılmasının talep edildiği, bu kapsamda mahkememizce 23/10/2023 tarihli ara karar ile ödeme yasağının kaldırılmasına ve bu hususta muhatap bankaya müzekkere yazılmasına, dava konusu çeke ilişkin çek istirdatı davası açılması hususunda davacı vekiline ihtaratlı kesin süre verildiği, ara kararın davacı vekiline 28/10/2023 tarihinde tebliğ edildiği, ancak istirdat davası açıldığına yönelik dosyaya beyanda bulunulmadığı, ara karar gereğince muhatap bankaya ödeme yasağının kaldırılması için müzekkere yazıldığı, ödeme yasağı kararının kaldırılmasından itibaren HMK m.392/2 uyarınca bir aylık yasal sürenin dolmasının ardından teminatın iade edilmiş olduğu anlaşılmıştır....
Şirketi'ne ait çekleri kaybettiğini, çeklerin kötüniyetli kişi veya kişiler tarafından tahsil edilme durumunun bulunduğunu belirterek ilgili çeklerin bankadan tahsil edilmemesi için tedbir kararı verilerek ödeme yasağı konulmasını ve çeklerin zayi nedeniyle iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir. Dava; davacının elinde iken zayi olduğunu iddia ettiği çeklere ilişkin kıymetli evrakın iptali davasıdır. Davacı, hamili olduğu çeklerin kaybolduğunu ileri sürerek çek iptali isteminde bulunmuştur. 6102 sayılı TTK'nın 757/1. maddesi gereğince çek iptali davasının ödeme veya hamilin yerleşim yerindeki görevli mahkemede açılması gerekmektedir. Aynı yasanın 781/2. maddesi uyarınca; ödeme yerine ilişkin bir açıklığın bulunmaması halinde muhatabın ticaret unvanı yanında gösterilen yerin; burada birden fazla yerin bulunması durumunda ise ilk gösterilen yerin ödeme yeri sayılacağı belirtilmiştir....
