Somut olayda, taraflar arasında doğrudan bir ticari ilişki bulunmadığı gibi uyuşmazlık davalı alacaklı tarafından başlatılan icra takibinde, borçluya borçlu olduğu gerekçesiyle çıkarılan haciz ihbarnamelerine itiraz edilmemesi nedeniyle yedinde sayılan borçtan dolayı borçlu olmadığının tespiti istenmektedir. 01.10.2011 tarihinden sonra açılan menfi tespit davaları için görevli mahkeme, HMK'nın 2. maddesi uyarınca Asliye Hukuk Mahkemesidir. (....). Bu durumda İİK'nın 89/3. maddesine dayalı olarak açılan davada, .... Dairesinin 04/03/2022 gün ve ... sayılı 27/05/2022 tarih, ... . emsal kararlarına göre ......
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ:SULH HUKUK MAHKEMESİ Dava dilekçesinde 5.170 TL borçlu olmadığının tespiti faiz ve masraflarla birlikte davalı taraftan tahsili istenilmiştir. Mahkemece davanın kısmen kabulü cihetine gidilmiş, hüküm taraflarca temyiz edilmiştir. Y A R G I T A Y K A R A R I Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü.Dava menfi tespit istemine ilişkindir.Davacı, dava dışı ...'ın İş Bankasından çektiği tüketici kredisine davalı ile birlikte müteselsil kefil olduklarını, davalının icra takibine borcun tamamını ödeyerek kefaleti sona erdirdiğini, buna rağmen kendisi ve tüketici kredisi borçlusu hakkında takip yaptığını belirterek 5.170,00 TL borçlu olmadığının tespiti ile %40 icra inkar tazminatı isteminde bulunmuştur....
TL. kredi bedelinden kısmen borçlu bulunulmadığının tespiti ve istirdat istemine ilişkindir. Davacı, dava dilekçesinde ... TL. kredi bedelinden şimdilik ... TL 'sinden borçlu bulunulmadığının tespiti ve ödenen ... TL.'nin istirdatı istemiyle dava açmış, yargılama aşamasında her hangi bir ıslah talebinde bulunmamıştır. Başkabir anlatımla kısmi menfi tespit talebinde bulunulmuştur. Menfi tespit davası, kısmi olarak açılamaz. Mahkemece, bu yön gözetilmeden yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiştir. SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle hükmün BOZULMASINA , bozma nedenine göre davacı vekilinin sair temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine yer olmadığına, peşin harcın istek halinde iadesine, ... gününde oybirliğiyle karar verildi." YARGITAY ... HUKUK DAİRESİ ... T. E:.../..., K:... "Dava, menfi tespit davası olup kısmi dava şeklindeaçılmıştır. Kısmi menfi tespit davası açılamaz. Dairemizin istikrarlı uygulaması bu yöndedir....
Mahkemece yapılan yargılama toplanan deliller neticesinde ispat yükü kendisinde olan davacının iddiasını ispat edemediği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, hüküm davacı vekilince temyiz edilmiş, Dairemizin 19/04/2011 tarih, 2010/11623 Esas ve 2011/5184 Karar sayılı ilamı ile "Uyuşmazlık ipoteğin paraya çevrilmesi yolu ile girişilen icra takibi sebebiyle borçlu bulunulmadığının tespiti istemine ilişkindir. Kural olarak menfi tespit davalarında ispat yükü davalı alacaklıdadır. Somut olayda ipotek alacaklısı olan davalı icra takibine konu ettiği alacağını ispatla yükümlü olduğu halde mahkemece ispat yükünün tayininde yanılgıya düşülerek eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiştir." gerekçesiyle bozulmuştur....
Huzurda görülen dava menfi tespit davasıdır. Menfi tespit davası, 2004 sayılı İcra ve İflâs Kanunu’nun 72. maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre, borçlu, icra takibinden önce veya takip sırasında ya da icra takibinden sonra borçlu bulunmadığını ispat için menfi tespit davası açabilir. Bu dava maddi hukuk ve usul hukuku bakımından genel hükümlere dayalıdır ve normal bir hukuk davası olarak açılır. Menfi tespit davasında ispat yükü, kural olarak davalı alacaklıya düşer, fakat davacıya (borçluya) düştüğü hâller de vardır; davacı (borçlu), davalının (alacaklının) varlığını iddia ettiği hukuki ilişkiyi (meselâ borcu) sadece inkâr etmekle yetinmekte ise, yani bu hukuki İlişkinin (borcun) hiç doğmadığını ileri sürmekte ise ispat yükü davalıya düşer. Çünkü hukuki ilişkinin (borcun) varlığını iddia eden davalı olduğu için, ispat yükü davalı alacaklıya düşer (6100 sayılı HMK m. 190; 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu (TMK) m.6)....
un dava konusu taşınmazların maliki olduğunu ileri sürmesi karşısında artık uyuşmazlığın çekişmeli yargı usulüne göre açılacak bir menfi tespit davası ile çözümlenmesi gerekeceği tartışmasızdır. Öte yandan davacının maliki olduğu 142 parsel sayılı taşınmazın tapu kaydında yazan kimlik bilgileri ile nüfus kayıtları arasında herhangi bir uyumsuzluk olmaması, davacının taşınmazından dilediği gibi tasarruf hakkının mevcut olması karşısında davacının 142 sayılı parsel bakımından ileri sürdüğü talebi konusunda dava açmakta da hukuki yararı olduğu söylenemez....
Mahkemece davaya konu protokolde tespit edilen değer üzerinden yatırılması gerekli eksik harcın verilen süre içerisinde yatırılmadığından bahisle davanın HMK 150. maddesine göre açılmamış sayılmasına karar verildiği görülmüştür. Davacı vekili davanın menfi tespit davası olmadığını ve dava konusu belgenin iptali istemine ilişkin tespit davası olduğunu ileri sürmüştür. Menfi tespit davası İcra İflas Kanunu’nun 72inci Maddesinde düzenlenmiş olup buna göre; borçlunun icra takibinden önce veya takip sırasında borçlu olmadığını ispat için açmış olduğu dava şeklinde tanımlanmıştır. İcra ve İflas Kanununun 72. Maddesi, icra hukuku bakımından borçlu durumuna düştüğü halde maddi hukuk bakımından aslında borçlu olmadığını ileri süren borçluya, “borçlu olmadığını genel hükümlere göre tespit ettirme” olanağı vermek amacıyla kabul edilmiştir. Madde, bu amaçla, borçluya iki olanak tanımıştır....
Somut olayda, dava 6183 Sayılı Yasa'nın 79/4 maddesine göre üçüncü kişinin açtığı menfi tespit davası olup, davalı Kurum tarafından davacıya gönderilen haciz ihbarnamelerine süresinde itiraz edilememesi nedeniyle davalıya borçlu olunmadığının tespiti isteminden ibarettir. 6183 sayılı Kanunun 79. maddesindeki, "...Haciz bildirisi tebliğ edilen üçüncü şahıs; borcu olmadığı veya malın yedinde bulunmadığı veya haczin tebliğinden önce borcun ödendiği veya malın tüketildiği ya da kusuru olmaksızın telef olduğu veya alacak borçluya veya emrettiği yere verilmiş olduğu gibi bir iddiada ise durumu, haciz bildirisinin kendisine tebliğinden itibaren yedi gün içinde tahsil dairesine yazılı olarak bildirmek zorundadır. Üçüncü şahsın süresinde itiraz etmemesi halinde, mal elinde ve borç zimmetinde sayılır ve hakkında bu Kanun hükümleri tatbik olunur....
Somut olayda, dava 6183 Sayılı Yasa'nın 79/4 maddesine göre üçüncü kişinin açtığı menfi tespit davası olup, davalı Kurum tarafından davacıya gönderilen haciz ihbarnamelerine süresinde itiraz edilememesi nedeniyle davalıya borçlu olunmadığının tespiti isteminden ibarettir. 6183 sayılı Kanunun 79. maddesindeki, "...Haciz bildirisi tebliğ edilen üçüncü şahıs; borcu olmadığı veya malın yedinde bulunmadığı veya haczin tebliğinden önce borcun ödendiği veya malın tüketildiği ya da kusuru olmaksızın telef olduğu veya alacak borçluya veya emrettiği yere verilmiş olduğu gibi bir iddiada ise durumu, haciz bildirisinin kendisine tebliğinden itibaren yedi gün içinde tahsil dairesine yazılı olarak bildirmek zorundadır. Üçüncü şahsın süresinde itiraz etmemesi halinde, mal elinde ve borç zimmetinde sayılır ve hakkında bu Kanun hükümleri tatbik olunur....
"İçtihat Metni"Mahkemesi :İş Mahkemesi Davacılar, Kurumca gönderilen ödeme emri nedeniyle Kuruma karşı borçlu olunmadığının tespiti ile ödeme emrinin iptalini istemiştir. Mahkemece, ilamında belirtilen gerekçelerle davanın kabulüne, Davanın KABULÜ ile, davalı Kurumun davacılar hakkında başlatmış olduğu 2015/11717 ve 2015/11718 sayılı takip dosyalarından dolayı gönderilen ödeme emirlerinin iptaline, ödeme emirlerinden dolayı davacıların davalı kuruma borçlu olmadıklarının tespitine, aksine kurum işleminin iptaline, karar verilmiştir....
