ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ ESAS NO : 2023/233 Esas KARAR NO : 2023/280 DAVA : Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) DAVA TARİHİ : 10/04/2023 KARAR TARİHİ : 14/04/2023 Mahkememizde görülmekte olan Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) davasının yapılan açık yargılaması sonunda, GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: Davacı vekili dava dilekçesi ile, müvekkilinin ... Bankası A.Ş.' nin ... şubesi'nin ... numaralı hesabına ait ... - ... - ... - ... - ... - ... - ... numaralı çek yapraklarının zilyedinde olduğunu, ancak söz konusu çek yaprakları davacının ... Mahallesi... Caddesi ..." adresinde kain işyerinde bulunamadığını, müvekkiline ait olan ve kayıp oları çek yaprakları, boş oldukları için, üzerleri doldurularak karşılıklarını bankadan tahsil etme veya yazdırılarak icra tehdidi ile ticari hayatının sekteye uğratılması tehlikesi bulunduğunu, beyanla çeklere ilişkin ödeme yasağı karar verilerek işbu çeklerin iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir....
Dava dilekçesi içeriğinden ve davacının beyanından anlaşıldığı üzere davaya konu çek yapraklarının boş ve imzasız olduğu, bu durumda henüz TTK ve Çek Kanunu uyarınca unsurları tamam bir şekilde keşide edilmemiş, çek vasfında olmayan boş çek yapraklarının tedavüle konmuş sayılamayacağı, bu nedenle de çek hesabı sahibi davacının zayi nedeniyle iptal davası açamayacağı, ileride ele geçirenlerce doldurulup imzalanması ve hak iddia edilmesi halinde hesap sahibinin menfi tespit davası açma hakkı olduğu, TTK'nun hükümleri açık olup, zayi nedeniyle hasımsız çek iptali davası açma hakkının hamile tanındığı, hamile tanınan bu hakkın keşideci, hatta henüz boş çek yaprakları olması nedeniyle keşideci sıfatı da olmayan hesap sahibine tanımasının hukuka aykırı olacağı anlaşılmakla davanın reddine karar verilmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur....
Dava dilekçesi içeriğinden davaya konu çek yapraklarının boş ve imzasız olduğu, bu durumda henüz keşide edilmemiş, çek vasfında olmayan tamamen boş çek yaprağının tedavüle konmuş sayılamayacağı, bu nedenle de çek hesabı sahibi davacının zayi nedeniyle iptal davası açamayacağı, ileride ele geçirenlerce doldurulup imzalanması ve hak iddia edilmesi halinde hesap sahibinin menfi tespit davası açma hakkı olduğu TTK'nun hükümleri açık olup, zayi nedeniyle hasımsız çek iptali davası açma hakkının hamile tanındığı, hamile tanınan bu hakkın keşideci, hatta henüz boş ve imzasız çek yaprakları olması nedeniyle keşideci sıfatı bile olmayan hesap sahibine tanımasının hukuka aykırı olacağı sonucuna varılarak davanın reddine dair aşağıdaki şekilde karar verilmiştir....
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ ESAS NO : 2022/254 Esas KARAR NO : 2022/282 DAVA : Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) DAVA TARİHİ : 13/04/2022 KARAR TARİHİ : 14/04/2022 Mahkememizde görülmekte olan Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) davasının yapılan açık yargılaması sonunda, GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: Davacı asil dava dilekçesinde özetle; TC ... AŞ ... Şubesinde çek koçanından 10 adet boş imzasız TL ve 10 adet boş imzasız USD çek yapraklarının boş, imzasız olarak bilmediği bir şekilde kaybolduğunu, çek yapraklarının üçüncü kişiler tarafından bulunması ve çeklerin bulunup piyasada kullanılması ihtimali olduğundan öncelikle çekler hakkında ödeme yasağı konulmasını ve çeklerin iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir. DELİLLER , TAHKİKAT VE GEREKÇE: Dava; çek iptali davasıdır....
Çek keşidecisinin ve bu bağlamda çek hesabı sahibinin zayi nedeniyle iptal davası açma hakkı bulunmamaktadır. Zayi olmuş çek hakkında keşideci, ibraz süresi geçtikten sonra çekten cayabilir veya çekte imzası yoksa her zaman muhatap banka şubesini çekteki imzanın kendisine ait olmadığı yönünde uyarabilir veyahut hamile karşı menfi tespit davası veyahut da lehtara karşı menfi tespit ve/veya istirdat davası açabilir.Davacı çek hesabı sahibi olup, kendi çeki hakkında zayi nedeniyle iptal davası açamayacağından, davanın reddine dair aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur....
Çekin hamili çekin iptal davasını olumlu şekilde sonuçlandırdıktan sonra çek bedelini çekin keşidecisinden talep edebilir. Dava dilekçesi içeriğinde yer alan anlatımlar çerçevesinde, boş olan çek yapraklarının kıymetli evrak niteliğinde bulunmadığı, kaybolan boş çek yapraklarının üçüncü kişilerce doldurularak kullanılması halinde bu durumun onlara karşı açılacak bir menfi tespit davasında ileri sürülmesi gerektiği, belirtilen gerekçeler dahilinde davacının boş çek yapraklarının zayi olduklarından bahisle iptalleri ile zayi belgesi verilmesi talebi ile iş bu davayı açmakta hukuki yararının bulunmadığı kanaatine varılmıştır. Keza, Yargıtay .... Hukuk Dairesinin ... Esas ......
Dava dilekçesi içeriğinden ve davacının beyanından anlaşıldığı üzere davaya konu çek yapraklarının boş ve imzasız olduğu, bu durumda henüz TTK ve Çek Kanunu uyarınca unsurları tamam bir şekilde keşide edilmemiş, çek vasfında olmayan boş çek yapraklarının tedavüle konmuş sayılamayacağı, bu nedenle de çek hesabı sahibi davacının zayi nedeniyle iptal davası açamayacağı, ileride ele geçirenlerce doldurulup imzalanması ve hak iddia edilmesi halinde hesap sahibinin menfi tespit davası açma hakkı olduğu, TTK'nun hükümleri açık olup, zayi nedeniyle hasımsız çek iptali davası açma hakkının hamile tanındığı, hamile tanınan bu hakkın keşideci, hatta henüz boş çek yaprakları olması nedeniyle keşideci sıfatı da olmayan hesap sahibine tanımasının hukuka aykırı olacağı anlaşılmakla davanın reddine karar verilmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur....
Dava, TTK'nun 818/s maddesi yollaması ile çeklerde de uygulanması gereken TTK 757 ve devamı maddeleri uyarınca açılmış zayi nedeniyle çek iptali davasıdır. Davacının; iptali istenen çek yapraklarının keşidecisi konumunda olduğu anlaşılmaktadır. TTK'nun 651. maddesi gereğince; kıymetli evrakın zayi olduğu veya ziyaın ortaya çıktığı anda senet üzerinde hak sahibi olan kişi senedin iptaline karar verilmesini isteyebilir. Aynı kanunun 652. maddesine göre de; kıymetli evrakı zayi eden kimse, iptal kararı alarak hakkını senetsiz olarak da ileri sürebilir veya yeni bir senet düzenlenmesini isteyebilir. Keşidecinin senet üzerinde ileri sürebileceği bir hakkı mevcut değildir. Kaldı ki, çek iptali davası hasımsız olup, dava sonunda verilecek iptal kararı çek hamili üçüncü kişileri bağlamaz. Çekin iptal kararından sonra takibe konu olması halinde de, keşidecinin yine menfi tespit davası açarak bu çekten dolayı borçlu olmadığını ispat etmesi gerekir....
Davacının çalındığı ileri sürdüğü boş çek yapraklarının hamili olmayıp, hesap sahibi şirketin yetkilisi konumunda bulunduğu, bu nedenle yasa tarafından kıymetli evrak hamiline tanınan hakları kullanamayacağı gibi boş olan çek yapraklarının da esasen kıymetli evrak niteliği de bulunmadığı, kaybolan boş çek yapraklarının üçüncü kişilerce doldurularak kullanılması halinde bu durumun onlara karşı açılacak bir menfi tespit davasında ileri sürülmesi gerektiği, davacının, işbu davayı açma hakkı olmadığı, hukuki yararı bulunmadığı anlaşılmakla, mahkemece davanın reddine karar verilmesinde herhangi bir isabetsizlik bulunmamıştır....
nın 757-764. maddelerinde yer alan yasal düzenlemelere göre, çek keşidecisinin zayi nedeniyle iptal davası açma hakkı bulunmadığı gibi çek hesabı sahibine ödemeden men yetkisi de tanınmamıştır. Somut olayda davacı, çeklerin hamili değil, çeklerin bağlı olduğu hesabın sahibi olduğu gibi, çekler henüz keşide dahi edilmemiş, yani kambiyo vasfını haiz olmayan boş çek yaprakları olduğu açıklanmıştır. İstinaf aşamasında davanın menfi tespit davası olduğundan bahsedilmiş ise de dava çek yapraklarına dayalı olarak hak talep eden hamil hasım gösterilerek açılmamıştır. Bahse konu çek yapraklarının bir kısmı ile ilgili savcılık tarafından el koyma kararı verildiği,bir kısmının da banka sistemlerinde aktive edilmediği anlaşılmakla çek yaprağının sonradan sonradan doldurulması halinde çeklere dayalı hak iddia edenlere karşı menfi tespit davası açılarak hukuki koruma sağlanması mümkündür....
