Aynı şekilde, boş çek yapraklarının veya çek koçanının kaybedilmesi ya da hırsızlık vb olaylar nedeni ile zayii edilmesi halinde boş çek yaprakları kıymetli evrak vasfında olmadığından zayii nedeniyle iptali istenemez (...). 10. Somut olayda; davacı taraf, boş çek yapraklarının zayii nedeniyle iptalini talep etmiştir. TTK 780 ve 781 maddeleri gereğince imzasız çek yapraklarının çek vasfı taşımadıkları gibi kıymetli evrak zilyetinde de değildir. Bu nedenlerle zayi oldukları gerekçesiyle iptallerine karar verilmesi de mümkün değildir (... ). 11. Dava konusu edilen 30 adet çek yapraklarının boş çek yaprağı olduğunun davacı tarafından dava dilekçesinde beyan edildiği, yukarıda açıklanan nedenlerle boş çek yapraklarının çek niteliğinde bulunmadığı ve keşidecinin boş çek yaprağının iptal etme hakkı bulunmadığından davanın reddine karar vermek gerekmiştir....
Diğer yandan, henüz keşide edilmemiş, çek vasfında olmayan tamamen boş çek yaprağının tedavüle çıkmış sayılmayacağından, hesap sahibi tarafından zayi nedeniyle iptal davası açılamayacağı, ele geçirenlerce imzalanıp doldurulması sonrasında, çeke dayalı hak iddia edene karşı menfi tespit davası açılabileceği, bu nedenle boş çek yaprağına dayanarak iptal isteminde bulunmakta hukuki yarar bulunmadığı kabul edilmelidir. Somut olayda kaybedildiği ileri sürülen çekler imzasız boş çek yaprağı olduğu anlaşılmakla imzasız boş çek yaprağının TTK 757 maddesi uyarınca iptalinin talep edilemeyeceği gibi TTK 818/1-s maddesi yollaması ile 757 maddesi gereğince hamile ait olan kıymetli evrak iptalini talep hakkı keşideciye verilmemiş olduğundan açılan davanın tensiben reddine karar vermek gerekmiş, aşağıdaki şekilde hüküm tesis edilmiştir....
Keşideci - hesap sahibinin kaybettiği, çaldırdığı yada benzer şekilde elinde çıkan çek veya çek yaprağı ile ilgili olarak kendisinden talepte bulunulması halinde, hak iddia edene karşı menfi tespit davası açması mümkündür. Sonuç olarak, iptali istenen boş çek yapraklarının davacıya ait olması nedeniyle, davacının keşideci konumunda olmasından dolayı, davacının aktif husumet ehliyeti olmadığı anlaşıldığından, aşağıdaki şekilde karar vermek gerekmiştir. HÜKÜM: Yukarıda açıklanan sebep ve gerekçelere göre; 1-Davacının aktif husumet ehliyetinin olmaması nedeniyle , dava şartı yokluğundan davanın reddine, 2-Davacı tarafından yatırılan kullanılmayan gider avansının iadesine , 3-Davacı tarafça yapılan yargılama giderinin kendi üzerinde bırakılmasına, 4-Peşin alınan harcın mahsubu ile ayrıca alınmasına yer olmadığına, Davacının yokluğunda, dosya üzerinde yapılan inceleme sonucu verilen kararın tebliğinden itibaren iki hafta içerisinde ......
ele geçirilenlerce imzalanıp doldurulması sonrasında çeke dayalı hak iddia edene karşı menfi tespit davası açılabilir. Boş çek yapraklarına dayanarak iptal isteminde bulunmakta hukuki yarar bulunmamaktadır. TTK'nun 818 inci maddesi yollaması ile aynı yasanın 680. madde uyarınca bir çekin kısmen doldurulmuş veya sadece imzalanmış olması hâlinde tedaüle çıkarılması mümkün ve geçerli olup böyle bir çek için TTK'nun 757,758,759 ve devamı maddeleri uyarınca iptalini istemek hakkı sadece hamile aittir. Böyle bir iddiaya sahip keşideci yani imzasını içeren fakat kaybettiği çekin bedelinin kendisinden istenmesi hâlinde aynı kanunun 792. maddesi uyarınca borçlu olmadığının tespiti yönünde dava açmak hakkına sahiptir. Çek iptali davası ile amaçlanan hamilin belgesiz olarak borçludan çek bedeli tahsil hakkı sağlamaktır. Keşidecinin böyle bir alacağı da söz konusu değildir....
ele geçirilenlerce imzalanıp doldurulması sonrasında çeke dayalı hak iddia edene karşı menfi tespit davası açılabilir. Boş çek yapraklarına dayanarak iptal isteminde bulunmakta hukuki yarar bulunmamaktadır. TTK'nun 818 inci maddesi yollaması ile aynı yasanın 680. madde uyarınca bir çekin kısmen doldurulmuş veya sadece imzalanmış olması hâlinde tedaüle çıkarılması mümkün ve geçerli olup böyle bir çek için TTK'nun 757,758,759 ve devamı maddeleri uyarınca iptalini istemek hakkı sadece hamile aittir. Böyle bir iddiaya sahip keşideci yani imzasını içeren fakat kaybettiği çekin bedelinin kendisinden istenmesi hâlinde aynı kanunun 792. maddesi uyarınca borçlu olmadığının tespiti yönünde dava açmak hakkına sahiptir. Çek iptali davası ile amaçlanan hamilin belgesiz olarak borçludan çek bedeli tahsil hakkı sağlamaktır. Keşidecinin böyle bir alacağı da söz konusu değildir....
Dava, TTK'nun 818/s maddesi yollaması ile çeklerde de uygulanması gereken TTK 757 ve devamı maddeleri uyarınca açılmış zayi nedeniyle çek iptali davasıdır. Davacı, henüz çek vasfı kazanmayan ve iptali istenen çek yapraklarının keşidecisi konumunda olduğu, mahkememize vermiş olduğu ... tarihli dilekçesi kapsamından açıkça anlaşılmaktadır. TTK'nun 651. maddesi gereğince; kıymetli evrakın zayi olduğu veya ziyaın ortaya çıktığı anda senet üzerinde hak sahibi olan kişi senedin iptaline karar verilmesini isteyebilir. Aynı kanunun 652. maddesine göre de; kıymetli evrakı zayi eden kimse, iptal kararı alarak hakkını senetsiz olarak da ileri sürebilir veya yeni bir senet düzenlenmesini isteyebilir. Keşidecinin senet üzerinde ileri sürebileceği bir hakkı mevcut değildir. Kaldı ki, çek iptali davası hasımsız olup, dava sonunda verilecek iptal kararı çek hamili üçüncü kişileri bağlamaz....
Hukuk Dairesi'nin 20118/3302 Esas ve 2019/4506 Karar sayılı ilamına ve dosya kapsamına göre yapılan değerlendirme kapsamında; Dava dilekçesi içeriğinden ve davacı vekilinin beyanından anlaşıldığı üzere davaya konu çek yapraklarının boş ve imzasız olduğu, bu durumda henüz TTK ve Çek Kanunu uyarınca unsurları tamam bir şekilde keşide edilmemiş, çek vasfında olmayan boş çek yapraklarının tedavüle konmuş sayılamayacağı, bu nedenle de çek hesabı sahibi davacının zayi nedeniyle iptal davası açamayacağı, ileride ele geçirenlerce doldurulup imzalanması ve hak iddia edilmesi halinde hesap sahibinin menfi tespit davası açma hakkı olduğu, TTK'nun hükümleri açık olup, zayi nedeniyle hasımsız çek iptali davası açma hakkının hamile tanındığı, hamile tanınan bu hakkın keşideci, hatta henüz boş çek yaprakları olması nedeniyle keşideci sıfatı bile olmayan, hesap sahibine tanımasının hukuka aykırı olacağı ayrıca keşide edilmiş olsa bile 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun 651/2. maddesine göre keşidecinin...
Davacının keşidecisi sıfatıyla bu davayı açtığı ve keşideci olduğunun davacının kendi kabulünde olduğu, bu hususta bir tereddüt bulunmadığı, ancak keşidecinin zayi nedeniyle çek iptali istemi hakkı bulunmadığı, zayi nedeniyle kıymetli evrakın iptalini isteme hakkının 6102 sayılı TTK.651/2. maddesi uyarınca iptal davasını açmakta hukuki menfaati olan kişinin senede bağlı alacak hakkı olan yetkili hamil de olduğu, keşidecinin (hesap sahibinin) iptal kararı almakta hiç bir hukuki yararı bulunmadığı, dava konusu çeklerin davacının çek hesabına ait oldukları, TTK nun 651. maddesinde genel hüküm ve özel hüküm niteliğindeki TTK. nun 818-(1)s) maddesi yollamasıyla aynı kanunun 757. maddesi uyarınca ancak hamilin zayi nedeniyle çek iptali davası açabileceği, esasen zayi olmuş çek hakkında keşidecinin, ibraz süresi geçtikten sonra çekten cayabileceği veyahut hamile karşı menfi tespit davası veyahut da lehtara karşı menfi tespit ve/veya istirdat davası açması mümkün olduğu ve dolayısıyla bu halde...
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARININ ÖZETİ : Mahkemece iddia ve tüm dosya kapsamına göre, çek hesap sahibin zayi nedeniyle iptal davası açma hakkı bulunmadığı gerekçesiyle dava şartı yokluğu nedeniyle davanın reddine karar verilmiştir. Karara karşı davacı tarafından istinaf yoluna başvurulmuştur. İSTİNAF NEDENLERİ : Davacı, dava konusu çek yapraklarının kendisi tarafından hamiline olarak kesilerek borç karşılığı erildiğini, muhatapları tarafından ibraz edilmediğini ve bu nedenle çek yapraklarının bankadaki çek hesabında açık olarak görüldüğünü, 20 yıldır kullanılmayan bu çek yapraklarının muhatapları tarafından kaybedilmiş olabileceğini, çeklerin yasal olmasa da vadeli olarak tanzim edilebileceğini, bu nedenle bankaya ibrazı halinde hemen ödenmediği takdirde karşılığı yoktur kaşesi vurulabileceğini, bu çek yapraklarının bankaya ibraz edilmediği veya karşılığı yoktur kaşesi vurulmadığının açık olup zayi olduklarının net olduğunu i,leri sürerek kararın kaldırılmasını istinaf konusu etmiştir....
Şubesi'ndeki hesaplara ilişkin çek yapraklarının boş ve koçanından koparılmamış vaziyette çalındığını, çek yapraklarına ilişkin gazetede ilan verildiğini bu nedenle söz konusu çek yapraklarının geçersizliğinin tespiti ile zayi belgesi verilmesini talep etmiştir. Mahkemece beyanlar ve tüm dosya kapsamı uyarınca, boş olarak çalınan çek yapraklarının çek vasfını haiz olmaması ve keşidecinin çek iptali davası açma hakkının bulunmaması nedeniyle davanın reddine karar verilmiştir. Kararı, davacı vekili temyiz etmiştir. Dava dosyası içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde dayanılan delillerin tartışılıp, değerlendirilmesinde usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamasına göre, davacı vekilinin tüm temyiz itirazları yerinde değildir....
