Çek iptali istemlerinde, yargılama sırasında çek hamilinin ortaya çıkması durumunda, TTK'nın 818/s bendinin atfıyla aynı Kanun'un 758. maddesi gereğince iptali istenen çeki elinde bulundurana karşı davacı tarafa istirdat davası açmak üzere süre verilmesi, bu süre içerisinde istirdat davasının açılması halinde, çek iptali davasının konusuz kaldığı düşünülerek esas hakkında karar verilmesine yer olmadığına; açılmaması halinde ise, çek iptali davasının reddi yönünde hüküm kurulması gerekir (Yargıtay 11. HD 31.10.2016 tarihli 2015/11662- 2016/8538 E.K; aynı Dairenin 23.05.2016 tarihli 2015/10802- 2016/5494 E.K sayı ilamları). Somut olayda dava konusu iki adet çekin, davanın devamı sırasında üçüncü kişi tarafından ibraz edilmesi nedeniyle, mahkemece çeki elinde bulundurana karşı istirdat davası açmak için davacıya TTK'nın 763. maddesi gereğince süre verilip, davacının süresi içinde istirdat davasını açtığı ihtilafsızdır....
nun 72. maddesinde düzenlenen menfi tespit ve istirdat davalarına ilişkin düzenleme ilamsız takip bölümünde yer almaktadır.Yargıtay 3.Hukuk Dairesi'nin 28.11.2011 tarih 2011/12985- 18922 E:K sayılı ilamda da kısmen açıklandığı üzere ilamlı takipte icranın geri bırakılması için İcra Mahkemesine başvurmamış olan borçlu, borcunu icra dairesine ödemek zorundadır. Fakat borçlu, hükmün verildiği tarihten sonraki dönemde borcun itfa edilmiş veya zamanaşımına uğramış olduğu için borçlu olmadığı parayı ödemek zorunda kaldığı iddiasında ise İİK.nun 72.maddesi gereğince istirdat davası açarak paranın iadesini isteyebilir (İİK.md.33/4). Her ne kadar İİK.nun 33/4.maddesinde sadece istirdat davası açabileceği belirtilmiş ise de bundan menfi tespit davası da açabileceği sonucunu çıkarmak gerekir. Zira İİK.nun 41.maddesindeki genel yollama 72.maddenin tümünü de kapsar. Menfi tespit davası, bir eda davası olan istirdat davasının öncüsüdür....
İcra takibinden sonra açılan menfi tespit davalarında takibe konu alacağın dava sırasında ödenmiş olması durumunda ise ödenen bedel yönünden kendiliğinden istirdat davasına dönüşeceği de madde kapsamında düzenlenmiştir. Bu durumda takibe konu alacak davadan önce açıldığı takdirde borçlunun menfi tespit davası açmakta da hukuki yararı kalmayacağından istirdat davası açması gerekir. Nitekim istirdat davası özünde bir eda davası olduğundan hem borçlunun borcunun olup olmadığı incelendiği gibi borcun olmadığı ispatlandığında alacaklıdan haksız tahsil edilen alacağın da iadesine karar verildiğinden bir menfi tespit hükmü de içerir. Somut davada borçlu olan davacı tarafından ... tarihinde dava tarihinden önce mezkur borç icra dairesi vasıtası ile ödenmiş olduğundan dava kendiliğinden istirdat davasına dönüşemez. Davacının doğrudan istirdat davası açması gerekli iken menfi tespit davası açmasında hukuki yararı bulunmadığından menfi tespit talebinin reddine karar vermek gerekmiştir....
Davacı her ne kadar mahkemece istirdada da karar verilmesi gerektiğini ileri sürmüş ise de; davanın menfi tespit davası olarak açıldığı, yargılama sırasında davacı tarafından ödeme yapıldığı hususunun ispatlanamadığı, davadan önce yapılmış ödemeler için ise açılmış bulunan menfi tespit davasının kendiliğinden istirdat davasına dönüşme olanağının bulunmadığı, sonuç olarak harcı ödenerek usulüne uygun istirdat talebi bulunmadığından mahkemece davacının istirdat talebi konusunda karar verilmemesi yerindedir....
Mahkememizce bu doğrultuda davacı vekiline 12/01/2023 tarihli ara karar ile istirdat davası açılmak üzere süre verilmiş, davacı tarafından bu çek yönünden İstanbul .... Asliye Ticaret Mahkemesi'nin ... esas sayılı dosya ile istirdat davası açıldığı görülmüştür. ... Bankası'nın 11/01/2023 tarihli yazısı cevabında; ... Bankası A.Ş.ye ait keşidecisi ... olan, ... IBAN numaralı hesaba tanımlı, ... çek seri numaralı, 15/01/2022 keşide tarihli, 11.000,00-TL bedelli çekin ... tarafından ibraz edildiğinin bildirildiği görülmüştür. Mahkememizce bu doğrultuda davacı vekiline 12/01/2023 tarihli ara karar ile istirdat davası açılmak üzere süre verildiği, davacı tarafından bu çek yönünden İstanbul .... Asliye Ticaret Mahkemesi'nin ... esas sayılı dosya ile istirdat davası açıldığı görülmüştür. ... Bankası A.Ş.nin 05/04/2022 tarihli yazı cevabında; ... Bankası A.Ş. ... Şubesi'ne ait, keşidecisi ... Nakliyat Tic. Ve San. Ltd....
Halkbankası A.Ş.’den kullandığı krediye müşterek borçlu ve müteselsil kefil olduğu; davacının, dosyada mevcut 07.09.2008 tarihli Taahhüt ve Beyan başlıklı kooperatife verdiği belge ile dava dışı borçlu Sevdiye ...’ın borcunun tamamından müştereken ve müteselsilen sorumlu olduğunu kabul edip bu yönde taahhütte bulunduğu, mahkemece, davacının borcun tamamından sorumlu olmayı taahhüt etmesi sebebiyle ödediği bedeli kooperatiften isteyemeyeceğinden istirdat davasının reddine karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle kararın bozulmasına karar verilmiştir. B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davacının borcun tamamından sorumlu olmayı taahhüt etmesi sebebiyle ödediği bedeli kooperatiften isteyemeyeceğinden istirdat davasının şartları oluşmadığından davanın reddine karar verilmiştir. V. TEMYİZ A. Temyiz Yoluna Başvuran Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur....
Mahkemece yapılan yargılama sonucunda, İİK'nun 72. maddesi uyarınca, icra takibine itiraz etmemiş veya itirazın kaldırılmış olması yüzünden borçlu olmadığı bir parayı tamamen ödemek zorunda kalan şahsın, ödediği tarihten itibaren bir sene içerisinde istirdat isteminde bulunabileceği, BK'nun 62. maddesi uyarınca da borçlu olmadığı bir şeyi ihtiyariyle veren kimsenin hataen kendisini borçlu zannederek verdiğini ispat etmedikçe onu istirdat edemeyeceği, bu kapsamda istirdat talebinde bulunabilmesi için ödeme tarihinden itibaren bir yıl geçmemiş olması ve sözkonusu paranın icra tehdidi altında ödenmek zorunda kalınması, ya da kendisini borçlu zannederek hataen ödendiğinin ispat edilmesi gerektiği, ayrıca davacı taraf imzanın karalama şeklinde atıldığını iddia etse de, borçlunun haciz tutanağına da imza attığı, yine dosya içerisinde yer alan kurum yazı cevaplarının bir kısmında imzalarının bulunduğu gerekçeleriyle, şartlar oluşmadığından istirdat talebine yönelik davanın reddine karar verilmiş...
Hukuki Nitelendirme, Delillerin Takdiri ve Gerekçe Eldeki dava borçlu olunmayan bir borcun ödenmesi nedeniyle açılan istirdat davasıdır. Davacı vekili davalıya borçlu olmadıkları halde kesinleşen icra takibi nedeniyle yapılan haciz sonucu borcu ödemek zorunda kaldıklarını davalıya bir borçlarının olmadığını bu sebeple ödenen bedelin iadesi gerektiğini öne sürmüştür. Taraflar arasındaki sorun istirdada konu alacak hususunda davacının davalıya esasında bir borcunun bulunup bulunmadığı ve istirdat davası açma şartlarının oluşup oluşmadığı noktasında toplanmaktadır. İstirdat davası icra tehdidi ile ödenen bir bedelin 1 yıllık süre içinde talep edilebilmesine dayanan bir hukuki kurumdur. Somut olayda davacıdan bu bedelin kesinleşen icra dosyasındaki haciz kararı ile tahsil edildiği, davacının ise davasını tahsilden itibaren 1 yıl içinde açtığı anlaşılmaktadır. Diğer yandan taraflar arasında bir hukuki ilişki olduğu ve bundan dolayı borcun bulunmadığını ispat külfeti davacıdadır....
Mahkememizin 17/01/2023 tarihli 1 nolu celsesinde, davacı tarafa TTK 763. maddesi gereğince çek istirdat davası açmak üzere 2 haftalık kesin süre verilmesine, kesin süre içerisinde bu davanın açılmaması halinde çek iptali davasının reddine karar verileceğinin ihtarı yapılmıştır. Davacı vekili tarafından mahkememizin 2 nolu celsesinde... ATM 2023/... Esas sayılı dosyasında çek istirdadı davası açtıkları beyan edilmiştir. Çek iptali istemlerinde, yargılama sırasında çek hamilinin ortaya çıkması durumunda, 6102 sayılı TTK'nın 818/s bendinin atfıyla aynı Yasa'nın 758. maddesi gereğince iptali istenen çeki elinde bulundurana karşı davacı tarafa istirdat davası açmak üzere süre verilmesi, bu süre içerisinde istirdat davasının açılması halinde, çek iptali davasının konusuz kaldığı düşünülerek esas hakkında karar verilmesine yer olmadığına; açılmaması halinde ise, çek iptali davasının reddi yönünde hüküm kurulması gerekir. (Yargıtay 11....
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ ESAS NO : 2021/96 Esas KARAR NO : 2021/827 DAVA : İstirdat (Ticari Satıma Konu Malın İadesi) DAVA TARİHİ : 08/02/2021 KARAR TARİHİ : 21/12/2021 Mahkememizde görülmekte olan İstirdat (Ticari Satıma Konu Malın İadesi) davasının yapılan açık yargılamaları sonunda : GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ : Davacı vekili dava dilekçesinde özetle: fazlaya ilişkin talep ve dava haklarının saklı kalmak kaydıyla, davanın kabulü ile müvekkilinin davalıya borcunun olmadığı ve dava konusu edilen ...Bodrum Şubesi ,... keşideli, Hesap No:..., çek No:..., 15.01.2021 keşide tarihli 60.000. TL. bedelli çekin davalıdan istirdadına ve müvekkile iadesine, yargılama giderleri ile vekalet ücretinin davalı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir....
