Genel olarak, davalı tarafından varlığı iddia edilen bir hukuki ilişkinin mevcut olmadığının (yok olduğunun) tespiti için açılan davaya menfi (olumsuz) tespit davası denir (Kuru, B.: İcra ve İflâs Hukuku El Kitabı (Kuru-El Kitabı), İstanbul 2013, s. 346).Menfi tespit davası, 2004 sayılı İcra ve İflâs Kanunu’nun (İİK) 72. maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre; borçlu, icra takibinden önce veya takip sırasında ya da icra takibinden sonra borçlu bulunmadığını ispat için menfi tespit davası açabilir. Bu dava maddi hukuk ve usul hukuku bakımından genel hükümlere dayalıdır ve normal bir hukuk davası olarak açılır.Eş söyleyişle, kendisine karşı icra takibi yapılmış olan borçlu, ödeme emrine itiraz edilmemiş veya itiraz edilmiş olmakla birlikte yerinde görülmemiş olması sebebiyle icra takibi kesinleşse dahi maddi hukuk bakımından borçlu olmadığını ileri sürebilir....
Başka bir deyişle hukuki bir yarar bulunması koşuluyla sonuçta alacak-borç ilişkisi doğuracak bir durumun olmadığının tespiti amaçlanır. Dayanılan hukuki ilişkinin gerçekten mevcut olmadığı icra takibine maruz kalmadan önce ileri sürülebileceği gibi, icra takibinden sonrada ileri sürülebilir. Borçlunun icra takibinden önce veya sonra menfi tespit davası açabilmesi için borçlu olmadığının tespitinde hukuki yararının bulunması şarttır. Buna rağmen, borçlunun, alacaklının harekete geçmesini beklemeden borçlu olmadığının tespitinde korunmaya değer bir yararı bulunabilir. Bu tür bir yararının bulunması halinde borçlu, borçlu olmadığının tespiti için dava açabilir. Bunun dışında, icra takibi taraflar arasındaki maddi ilişkiyi tespit edecek nitelikte olmadığından, alacaklının takibe girişmesinden sonra, hatta takip kesinleştikten sonra da borçlunun, borçlu olmadığının tespitini mahkemeden istemesi mümkündür....
İcra Hukuk Mahkemesinin 2019/222 Esas sayılı dosyası ile borca ve imzaya itiraz ettiğini, ilgili mahkemece Afyonkarahisar İcra Müdürlüğünün 2019/6908 Esas sayılı takip dosyasının borçlusu davacı T1 imzaya itiraz davasının kabulü ile takibin davacı yönünden durdurulmasına karar verildiğini, takibin haksız ve kötü niyetli olduğunu, müvekkilinin senetten dolayı borçlu olmadığının tespiti ile müvekkilinin ödediği kısmın geri alımını sağlamak amacıyla dava açmak zorunda kaldıklarını, Afyonkarahisar İcra Müdürlüğünün 2019/6908 Esas sayılı dosyasından müvekkilinin davalıya borcu olmadığının tespiti ile müvekkilinin davalıya cebri cebri icra baskısı altında ödediği 10.886,36 TL'nin ödeme tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davalıya yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir....
İcra Müdürlüğünün 2004/8402 esas sayılı dosyasında takibe konulan senet nedeni ile borçlu olmadığının tespiti ile kötüniyet tazminatına hükmedilmesini istemiştir. Yerel mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiştir. Hüküm süresi içinde taraflar avukatlarınca temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü: A) Davacı İsteminin Özeti: Davacı, davalıya ait işyerinde işçi olarak çalışırken işverene teminat amaçlı senet verdiğini, işverinin bu senedi avukatı aracılığı ile takibe koyup senet bedelini tahsil ettiğini, icra takibi nedeniyle senet bedelini ödediğini ancak gerçekte senede konu herhangi bir borcu olmadığını ileri sürerek, ödediği 11.034,00 TL nin iadesi ile davalının %40 kötüniyet tazminatına mahkum edilmesini istemiştir....
Davacı vekili; ödemeden sonra davanın istirdat davasına dönüştüğünü belirterek tahsil edilen tutarın faiziyle birlikte iadesini istemiştir. II. CEVAP Davalı vekili; davacının araç üzerine haciz işleminin şikayet yoluyla kaldırılması isteğiyle açtığı davanın reddine karar verildiğini, icra takip dosyasında alacaklı olan davacının borçlu olmadığının tespiti davasında aktif dava ehliyetinin bulunmadığını savunarak davanın reddini istemiştir. III. MAHKEME KARARI Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile Ankara 4....
Esas sayılı dosyası ile dosyasına dayanak 10/01/2020 ödeme tarihli 5.750,00-TL bedelli senet yönünden 5.000,00-TL yönünden ve Kemalpaşa İcra Müdürlüğü ... Esas sayılı dosyası ile dosyasına dayanak 10/02/2020 ödeme tarihli 5.750,00-TL bedelli senet yönünden 5.000,00-TL yönünden davalıya karşı borçlu bulunmadığı hususunun sabit olduğu anlaşılmakla, açılan davanın kabulüne karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur. HÜKÜM: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere; Davanın KABULÜ ile, 1-Davacının Kemalpaşa İcra Müdürlüğü ... Esas sayılı dosyasından ve dosyasına dayanak 10/01/2020 ödeme tarihli 5.750,00-TL bedelli senet yönünden 5.000,00-TL yönünden borçlu bulunmadığının tespitine, 2-Davacının Kemalpaşa İcra Müdürlüğü ......
Sulh Hukuk Mahkemesi'nin 17.05.2018 tarih ve 2018/135 Esas 2018/567 Karar sayılı ilamına yönelik istinaf kanun yolu başvurusunun KABULÜ ile ilk derece mahkemesince verilen hükmün KALDIRILMASINA, Buna göre; davanın kısmen kabulü ve kısmen reddi ile, Afyonkarahisar İcra Müdürlüğü'nün 2018/1056 sayılı icra dosyası ile icra takibine konulan 25.09.2016 tanzim 15.08.2017 vade tarihli bonodan dolayı davacının 7.250,00 TL borçlu olmadığının tespitine, Davacının Afyonkarahisar İcra Müdürlüğü'nün 2018/1056 sayılı icra dosyası ve icra takibine konulan bonodan dolayı 750,00 TL tutarındaki borç yönünden açtığı davanın reddine, icra takibinin 750,00 TL alacak yönünden devamına, İcra tehditi altında icra dosyasına ödeme yapılmadığı ve istirdat edilecek bir ödemenin bulunmadığı görüldüğünden, bu konuda karar verilmesine yer olmadığına; Davalının kötüniyetli olduğu ispatlanamadığından kötüniyet tazminatı talebinin reddine, Alınması gereken 495,24 TL karar harcından başlangıçta peşin olarak tahsil...
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE; Dava kambiyo senedi nedeniyle borçlu olmadığının tespiti istemine ilişkin olup, uyuşmazlığın icra takibine konu senetteki imzanın davacı şirket yetkilisinin eli ürünü olup olmadığı, davacıların senet nedeniyle borçlu olup olmadıkları, icra takibinde davacı ... yönünden icra takibinden feragat edilmiş olması nedeniyle işbu davanın açılmasında hukuki yararı bulunup bulunmadığı hususlarına ilişkin olduğu anlaşılmıştır. Davacının imza incelemesi için ıslak imzalarının bulunduğu belge asılları celp ve tetkik olunmuştur. Dosyanın Adli Tıp Kurumu Fizik İhtisas Dairesine gönderilerek senet altındaki imzanın davacı şirket yetkilisi...’nın eli ürünü olup olmadığının tespiti ile rapor tanziminine karar verilmiştir. Adli Tıp Kurumu Fizik İhtisas Dairesi tarafından düzenlenen raporda, inceleme konusu senetteki borçlu imzaları ile ...'...
İcra Dairesi'nin 2021/5010 esas sayılı icra dosyasının yapılan incelemesinde, davacının iş bu menfi tespit davasını açmadan önce davalının söz konusu bu icra takibinden feragat ettiği ve takip dosyasının 13.12.2021 tarihinde kapatıldığı, dosyada mübrez icra dairesi kayıtlarında icra dosyasının vazgeçme sebebiyle işlemden kaldırılmış olduğu, bu haliyle, davalı satıcının söz konusu cep telefonu satışı nedeniyle ortaya çıkan senet alacağı yönünden davacıdan herhangi bir alacağının kalmamış olması nedeniyle, davacının bu icra dosyası yönünden takip kapatıldıktan sonra borçlu olmadığının tespiti davası açmakta hukuki yararı bulunmadığı, "gerekçesiyle; davanın hukuki yarar yokluğundan reddine, Denizli 4. İcra Müdürlüğü'nün 2021/5010 Esas sayılı dosyasına konu edilen senedin davacı yönünden iptaline, davalı sübut bulmayan kötü niyet tazminatı isteminin reddine karar verilmiştir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Taraflar arasındaki menfi tespit-istirdat davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kabulüne yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davalı vekilince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü. - K A R A R - Davacı, davalıdan kömür alıp karşılığında boşa imzalı senet verdiğini, davalıya olan borcunu banka aracılığı ile ödediği halde davalının senedi iade etmeyip icra takibine konu ettiğini ileri sürerek 07.04.2010 tarihli 2.500 TL bedelli senetten dolayı davalıya borçlu olmadığının tespitine, takibin iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir. Davalı vekili, davanın reddine karar verilmesini istemiştir....
