Bir taşınmaz lehine tesis edilmiş olan irtifak hakkı eşyaya bağlı irtifaklar, belli bir kişi lehine tesis edilen irtifak hakkı ise şahsa bağlı irtifaklar olarak bilinir. Bazı irtifak hakları hak sahibine tam bir yararlanma hakkı (örneğin intifa hakkı) verdiği halde diğer bazıları sahibine eşyadan sınırlı yararlanma hakkı (örneğin geçit irtifakı) tanır. Bazı irtifak hakları vardır ki hak sahibinin eşyadan yararlanma yetkisini engeller. Eşya malikinin az yukarıda sözü edilen Türk Medeni Kanunun 683. maddesiyle kendisine sağladığı yetkileri kullanmadan kaçınmaya zorlar. Örneğin; inşaatı yapmama yasağı konulması, manzara kapatılmaması gibi irtifak hakları böyledir. Bu gibi haklara olumsuz irtifak hakları denir....
Asliye Hukuk Mahkemesinin 2018/369 Esas sayılı dosyası ile belirlenen 0 ada 682 parselde 542.53 m² daimi irtifak hakkı için 15174.31 TL, 166.31 m² geçici irtifak hakkı için 942.98 TL ve 0 TL müştemilat bedeli olmak üzere toplam 16117.29 TL'nin ilgili bankada bloke edildiğini, taraflar arasında anlaşmanın sağlanamadığını, izah edilen nedenlerle Bursa İli, Kestel İlçesi, Seymen Köyü/Mahallesi 0 ada, 682 parsel nolu taşınmazdan kumalaştırılmasına karar verilen 542.53 m² arazinin daimi irtifak hakkının 166.31 m² arazinin geçici irtifak hakkının kamulaştırma bedelinin tespitine, 0 ada 682 parsel numaralı taşınmazın ekli krokisinde gösterilen 542.53 m² daimi irtifak hakkının BOTAŞ lehine Kamulaştırma Kanununun maddeleri gereğince tapuya tesis ve tescil edilmesine, mahkeme masrafı ve ücreti vekaletin karşı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir. Davalı vekili cevap dilekçesi sunmamış, aşamalarda davanın reddini talep etmiştir....
Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiş; hüküm, davacı idare vekilince temyiz edilmiştir, Arazi niteliğindeki Karagedik köyü 1613 parsel sayılı taşınmaza net geliri esas alınarak değer biçilmesinde, taşınmazın niteliği, tamamının yüzölçümü, geometrik durumu ve boru hattı güzergahı dikkate alınarak değer düşüklüğü oranı belirtilmek suretiyle daimi üst hakkı ve geçici irtifak hakkı karşılıklarının tespit edilmesinde yöntem itibariyle bir isabetsizlik görülmemiştir. Ancak; Dava konusu taşınmaz üzerinde daha önceden .... lehine daimi irtifak hakkı tesis edildiği anlaşıldığından, bu irtifak nedeniyle taşınmaz üzerinde oluşan olumsuz etki, oran ve miktarı araştırılmadan ve bu konuda bilirkişi kurulundan ek rapor alınmadan, eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm kurulması, Doğru görülmemiştir....
Somut olayda dava konusu edilen arsa niteliğindeki 5580 m2 yüzölçümlü taşınmazın 304,83 m2lik kısmında davacı idare lehine (ağaç dikmemek, bina vs. sabit tesis yapmamak şartı ile) daimi irtifak hakkı kurulmuş bulunduğuna ve irtifaklı alanda ağaç dikilmesi bina vs. sabit tesis yapılması yasaklandığına göre bu taşınmaz malda irtifak hakkı kurulması nedeniyle oluşacak değer düşüklüğü oranının irtifakın geçtiği alanın %50'sinden fazla ancak mülkiyet değerini de geçmemesi gerektiği düşünülmeden taşınmazda irtifaklı alanın mülkiyet değerinden daha fazla değer düşüklüğünü içeren bilirkişi raporuna itibarla hüküm kurulması, 2)Davada tespit edilecek bedeli karşılığında dava konusu taşınmazın üzerinde kurulmuş bulunan daimi irtifak hakkının (ağaç dikmemek, bina vs. sabit tesis yapmamak şartı ile) davacı idare lehine tescil edilmesi istenilmiş bulunduğuna göre, kamulaştırma yoluyla dava konusu taşınmazda kurulan daimi irtifak hakkının istem gibi davacı idare adına tapuya tesciline karar verilmesi...
Asliye Hukuk Mahkemesince yapılan bedel tespiti sonucu 253 Ada, 4 Parsel numarası ile gösterilen taşınmazdan 605.87 m² lik kısmı için 2 yıl süreli geçici irtifak hakkı ile 1674.61 m² lik kısmı için daimi irtifak hakkı bedeli olmak üzere toplam 25320.46- TL ve Tatvan 1....
Bu nedenle eldeki davada davacının talebi, davalının irtifak bedelinin Tespitine ilişkin söz konusu bu hakkını kötüye kullanmak suretiyle fahiş olarak tespit ettiği irtifak bedelinin indirilmesi, başka bir ifade ile davalının bu davranışına hakimin müdahalesi istemini de kapsadığından, davada öncelikle davalının bu konudaki takdir hakkının üst sınırının belirlenmesi gerekli olup, belirlenecek bu miktara göre de, hakkın kötüye kullanılıp kullanılmadığının değerlendirilmesi gereklidir. Olayın özelliği itibariyle, davalının takdir hakkının üst sınırının, irtifak bedelinin yeniden belirleneceği 19. yıl irtifak bedelinin, Hazine Mallarının İdaresi Hakkında Yönetmelik kapsamında belirlenmesinde duraksamaya yer olmamalıdır. Davalının takdir hakkının üst sınırının bu yolla belirlenecek miktar olduğu kabul edilmelidir....
Dava konusu taşınmazın tarım arazisi niteliğine göre olduğu gibi kullanılması durumunda getireceği net gelir üzerinden -bilimsel yöntemle- pilon yeri olarak kamulaştırılan kısmın değerinin saptanması ve kamulaştırma yoluyla irtifak hakkı kurulması nedeniyle de taşınmazın pilon yeri dışında kalan kısmında oluşacak değer düşüklüğünün irtifak hakkı karşılığı olarak belirlenmesi suretiyle adil ve hakkaniyete uygun bir kamulaştırma bedelinin tespitinde isabetsizlik görülmemiştir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Dava dilekçesinde, Kamulaştırma Yasasının 4650 Sayılı Yasayla değişik hükümleri uyarınca, irtifak hakkı ve pilon yeri kamulaştırma bedelinin tespiti ve taşınmaz malın irtifak hakkının ve pilon yerinin idare adına tescili istenilmiştir. Mahkemece davanın kabulüne karar verilmiş, hüküm davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Dava dilekçesinde, Kamulaştırma Yasasının 4650 Sayılı Yasayla değişik hükümleri uyarınca, irtifak hakkı ve pilon yeri kamulaştırma bedelinin tespiti ve taşınmaz malın irtifak hakkının ve pilon yerinin idare adına tescili istenilmiştir. Mahkemece davanın kabulüne karar verilmiş, hüküm davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir....
Dava dilekçesinde, Kamulaştırma Yasasının 4650 Sayılı Yasayla değişik hükümleri uyarınca, pilon yeri ve irtifak hakkı kamulaştırma bedelinin tespiti ve taşınmaz malın pilon yeri ve irtifak hakkının idare adına tescili istenilmiştir. Mahkemece davanın kabulüne karar verilmiş, hüküm davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir. Y A R G I T A Y K A R A R I Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü: Dava konusu taşınmazın tarım arazisi niteliğine göre olduğu gibi kullanılması durumunda getireceği net gelir üzerinden -bilimsel yöntemle- pilon yeri olarak kamulaştırılan kısmın değerinin saptanması ve kamulaştırma yoluyla irtifak hakkı kurulması nedeniyle de taşınmazın pilon yeri dışında kalan kısmında oluşacak değer düşüklüğünün irtifak hakkı karşılığı olarak belirlenmesi suretiyle adil ve hakkaniyete uygun bir kamulaştırma bedelinin tespitinde isabetsizlik görülmemiştir....
