Bu ihtiyacın gereği olarak paydaşlar arasına yabancı bir kişinin girişini engellemek, taşınmazın daha küçük parçalara ayrılmasını önleyebilmek, hisselerin mümkün olduğu kadar hissedar elinde toplanmasını temin etmek amacıyla paylı taşınmazlarda hissedarın temlik hakkı sınırlandırılarak kanuni önalım hakkı tanınmıştır. Önalım hakkı taşınmaz mal mülkiyetinin kanundan doğan takyitlerinden olup 26.12.1951 gün ve 1/6 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararında yenilik doğuran bir hak olduğu belirtilmiştir. 4721 sayılı Türk Medeni Kanununun Yasal Önalım Hakkı-Önalım Hakkı Sahibi başlıklı 732. maddesinde “paylı mülkiyette bir paydaşın taşınmaz üzerindeki payını tamamen veya kısmen üçüncü kişiye satması halinde, diğer paydaşlar önalım hakkını kullanabilirler” hükmü öngörülmüştür....

Bu nedenle ön inceleme tarihi olan 04.11.2021 tarihinde önalım bedeli vadeli bir mevduat hesabına yatırılarak nemalandırılmış olsaydı önalım bedelinin vadeli hesaba yatırıldığı tarihte önalım bedelinin ulaşacağı değer ile depo edilmesi gereken (Yukarıda açıklandığı şekilde belirlenecek) önalım bedeli arasındaki farkın da mahkemece depo edilmesine karar verildikten sonra sonucuna göre hüküm kurulması gerekirken dava konusu taşınmazın satış bedeli nemalandırılmaksızın davalı tarafın zararına davacı tarafın haksız menfaatine neden olacak şekilde davanın kabulüne karar verilmesi doğru değildir....

Noter aracılılığıyla bildirimde bulunulmamışsa iki yıllık hak düşürücü süre içerisinde önalım hakkına dayanılarak tapu iptali ve tescil istenebilir. Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 21.09.2005 tarihli, 2005/6- 358 E, 470 K. sayılı kararı da bu doğrultudadır. 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu'na 6537 sayılı Kanunla eklenen 8/İ maddesi “...Tarımsal arazilerin satılması hâlinde sınırdaş tarımsal arazi malikleri de önalım hakkına sahiptir. Tarımsal arazi, sınırdaş maliklerden birine satıldığı takdirde, diğer sınırdaş malikler önalım haklarını kullanamaz....

Bu hakkın kullanılmasıyla şefi yeni bir akit yapmaya hacet kalmaksızın müşteriye halef olur” şeklinde açıklanmaktadır.   4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun “Yasal Önalım Hakkı-Önalım Hakkı Sahibi” başlıklı 732. maddesinde “paylı mülkiyette bir paydaşın taşınmaz üzerindeki payını tamamen veya kısmen üçüncü kişiye satması halinde, diğer paydaşlar önalım hakkını kullanabilirler” hükmü öngörülmüştür.   Anılan düzenlemede önalım hakkının açık bir tarifi yapılmamakla birlikte temel prensibin mülkiyet serbestisi ve tasarruf yetkisi olduğu gözetilerek paydaşın temlik hakkı sınırlandırılırken bu sınırlandırma sınırlı tutularak sadece satım akitleri için önalım hakkı öngörülmüştür.  ...

Gerekçe ve Sonuç Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile fiili taksimin mevcut olduğu hâllerde önalım hakkı kullanılmasının hakkın kötüye kullanımı teşkil edeceği gerekçesiyle başvurunun esastan redddine karar verilmiştir. V. TEMYİZ A. Temyiz Yoluna Başvuranlar Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur. B. Temyiz Sebepleri Davacı vekili; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri belirterek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması ve kabulüne karar verilmesi istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur. C. Gerekçe 1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme Uyuşmazlık, ret kararının eksik incelemeye ve hatalı değerlendirmeye dayalı olup olmadığı noktasında toplanmaktadır. 2....

TMK 732. maddesi uyarınca Davacı müvekkil’e verilen önalım hakkının kullanılması için TMK 734. madde uyarınca işbu davanın açılması yoluna gidildiğini, ayrıca dava konusu işbu payların satış ve devirleri için ödenen bedellerin taraflarınca karşılanması için, davalılarca ödenen bedelleri mahkeme veznesine depo etmeye hazır olduklarını belirterek açıklanan nedenlerle Öncelikle Hatay İli, Erzin ilçesi, Yeşilkent Köyü 3842 parsel yeni (487 Ada 7 Parsel) sayılı taşınmaz üzerindeki davalı adına olan payların başkaca 3. kişilere devrini önlemek amacıyla ilgili taşınmaz için ihtiyati tedbir kararı verilmesini, ilgili taşınmazın paydaşlarına haber vermeksizin ve önalım haklarını kullanmalarını engelleyerek yapılan satış ve devir işleminin iptali ile taşınmaz üzerinde davalıya ait payın müvekkili adına tesciline karar verilmesini talep etmiştir....

İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti: İlk derece mahkemesince yapılan yargılama sonucunda davanın kabulü ile dava konusu Antalya ili Kaş ilçesi Yayla Kılınçlı Mahallesi Gökdere Mevkii 141 ada 47 parsel sayılı tarla niteliğindeki taşınmazın davalı T3 adına kayıtlı tapu kaydının iptali ile davacı adına tapuya tesciline, davacı tarafından depo edilen 2.040,00 TL önalım bedelinin karar kesinleştiğinde ve talep halinde davalıya ödenmesine karar verilmiştir. İleri Sürülen İstinaf Sebepleri: Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle; davanın iyiniyet ve dürüstlük kurallarına aykırı olduğunu, zamanaşımı yönünden reddi gerektiğini, davacının taşınmazın satılık olduğunu bildiğini, önalım hakkının mevzuattaki düzenleme ile ortadan kaldırıldığını, hakkın kötüye kullanılmasını hukuk düzeninin korumayacağını belirterek kararın kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir....

Dava konusu somut olayda davacı tarafından davalı aleyhine önalım hakkına dayalı ihtiyati tedbir istemli iş bu tapu iptali ve tescil davasının açıldığı sabittir. Uyuşmazlık taşınmazların aynına ilişkindir. Doğaldır ki davacının iddiasında haklı olup olmadığı yargılama sonunda tüm deliller toplandıktan, incelendikten ve değerlendirildikten sonra ortaya çıkacak ve davacının istemi hakkında karar verilecektir. Taşınmazların aynına ilişkin önalım hakkından kaynaklanan uyuşmazlıkta davalı adına kayıtlı önalım davasına konu hisselerin devredilmesi ve elden çıkarılması durumunda ileride telafisi güç ya da imkansız durum ve zararlar ortaya çıkabileceği, verilebilecek hükmün infaz kabiliyetinin de ortadan kalkabileceği ve davacının hak kaybına uğrayabileceği ihtimal dahilindedir....

Somut olayımıza gelince; dava yasal önalım hakkından kaynaklanan tapu iptali ve tescil istemine ilişkin olup, bu hakkın ancak dava yolu ile kullanılabileceği, taşınmazda davalı adına kayıtlı olan dava konusu payın, dava süresince bir başkasına devrinin önlenmesi için HMK’nın 389....

ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ TARİHİ : 07/07/2021 NUMARASI : 2021/66 ESAS DAVA KONUSU : Tapu İptali Ve Tescil (Önalım Hakkından Kaynaklanan) KARAR : Tarafların İddia ve Savunmalarının Özeti: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin Antalya ili Serik ilçesi Nebiler mahallesi 72 parsel sayılı taşınmazda paydaş olduğunu, davalının önceden payı olmadığı halde taşınmazın 1/2 payını satın aldığını, müvekkili için önalım hakkının doğduğunu, müvekkilinin söz konusu satışı 29.03.2021 tarihinde öğrendiğini, tapuda satış bedelinin 688.000,00 TL olduğunu öğrendiklerini bu bedel ile tapu masraflarını ödeyerek taşınmazı satın almak istediklerini belirterek tapu kaydının iptali ile müvekkili adına tesciline ve dava konusu payın 3. Kişilere devrinin önlenmesi bakımından tapu kaydına tedbir konulmasına karar verilmesini talep etmiştir....