ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ TARİHİ : 02/03/2017 NUMARASI : 2016/177 ESAS, 2017/60 KARAR DAVA KONUSU : Muris Muvazaası Nedeniyle Tapu İptali ve Tescil, Olmazsa Tenkis KARAR : Yukarıda yazılı ilk derece mahkemesi kararına karşı, davacılar vekilince istinaf kanun yoluna başvurulmuş olmakla HMK'nın 352 ve devamı maddeleri uyarınca dosya incelendi....
Tasarruf oranı aşılmış ise tasarrufun niteliğine göre icap ederse kazandırma işleminde, saklı payları zedeleme kastının bulunup bulunmadığı objektif (nesnel) ve sübjektif (öznel) unsurlar dikkate alınarak belirlenmelidir. Zira tasarruf oranını aşan her kazandırmada saklı payları zedeleme kastının varlığından söz edilemez. Mutlak olarak tenkise tabi tasarruflarda (ölüme bağlı tasarruflar veya TMK'nin 565. maddesinin 1, 2 ve 3 bentlerinde gösterilenler) veya saklı payın ihlal kastının varlığı kesin olarak anlaşılan diğerlerinde özellikle muayyen mal hakkında tenkis uygulanırken TMK'nin 570. maddesindeki sıralamaya dikkat etmek davalı mahfuz hisseli mirasçılardan ise aynı Kanunun 561. maddesinde yer alan mahfuz hisseden fazla olarak alınanla sorumluluk ilkesini gözetmek, dava konusu olup olmadığına bakılmayarak önce ölüme bağlı tasarruflarla davacının saklı payını tamamlamak, sonra sağlar arası tasarrufları dikkate almak gerekir....
Temyiz Sebepleri Davalılar/karşı davacılar ... v.d. vekili; verilen kararın usul ve yasaya aykırı olduğunu, hükmün infaz kabiliyetinin bulunmadığını, vasiyetnamenin iptali, muris muvazaası ve tenkis isteklerine ilişkin davaların birlikte görülmesinin doğru olmadığını, asıl davada tenkis ve vasiyetnamenin iptali isteğinin reddine karar verildiği halde lehlerine vekalet ücretine hükmedilmemesinin doğru olmadığını belirterek kararın bozulmasını istemiştir. Davalılar/karşı davacılar ... v.d. vekili; verilen kararın usul ve yasaya aykırı olduğunu, karşı davaları yönünden tenkis isteklerinin değerlendirilmediğini, tenkis bilirkişi raporunda karşı davacıların saklı paylarının ihlal edilip edilmediği yönünden tenkis hesabı ve değerlendirme yapılmadığını, 27.11.1986 tarihli vasiyetnamede asıl dava konusu 45 parselin mirasbırakan tarafından eşi ...'...
Temyiz Sebepleri Davalılar/karşı davacılar Nazire Yılmam v.d. vekili; verilen kararın usul ve yasaya aykırı olduğunu, hükmün infaz kabiliyetinin bulunmadığını, vasiyetnamenin iptali, muris muvazaası ve tenkis isteklerine ilişkin davaların birlikte görülmesinin doğru olmadığını, asıl davada tenkis ve vasiyetnamenin iptali isteğinin reddine karar verildiği halde lehlerine vekalet ücretine hükmedilmemesinin doğru olmadığını belirterek kararın bozulmasını istemiştir. Davalılar/karşı davacılar ... v.d. vekili; verilen kararın usul ve yasaya aykırı olduğunu, karşı davaları yönünden tenkis isteklerinin değerlendirilmediğini, tenkis bilirkişi raporunda karşı davacıların saklı paylarının ihlal edilip edilmediği yönünden tenkis hesabı ve değerlendirme yapılmadığını, 27.11.1986 tarihli vasiyetnamede asıl dava konusu 45 parselin mirasbırakan tarafından eşi ...'...
Tenkiste, tasarrufa konu malın paylaşımı yönünden araştırma yapmak için sabit tenkis oranı belirlenmelidir. Sabit tenkis oranı, 11.11.1994 gün ve 4/4 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararı ile "tasarrufun tümünün değeri ile davalılara yapılan fazla teberru arasında kurulan orandır". Sabit tenkis oranı ile el atılan saklı payın, tasarrufun değerine oranı ile bunun her davalıya yapılan tasarruf tutarları yönünden ayrı ayrı belirlenmesi gerekir....
Maddesine göre de "İlk derece mahkemesinde ileri sürülmeyen iddia ve savunma istinafta dinlenemez ve istinafta yeni delillere dayanılamaz." Dava vasiyetnamenin iptali, terditli olarak da tenkise ilişkindir. Vasiyetname tarihi itibariyle murisin fiil ehliyetine sahip bulunduğu mahkemece yöntemine uygun şekilde yapılan araştırma sonucu ATK raporu ile saptanmış olup şekil yönünden de vasiyetnamede yasaya aykırılık bulunmamakla vasiyetnamenin iptaline yönelik davanın reddi isabetlidir. Davacıların tenkis istemi yönünden davalılar lehine vasiyetname ile yapılan ölüme bağlı tasarrufun tasarruf nisabını aşmadığı kabul edilerek tenkis isteminin de reddine karar verilmiştir....
Tasarruf oranı aşılmış ise tasarrufun niteliğine göre icap ederse kazandırma işleminde, saklı payları zedeleme kastının bulunup bulunmadığı objektif (nesnel) ve sübjektif (öznel) unsurlar dikkate alınarak belirlenmelidir. Zira tasarruf oranını aşan her kazandırmada saklı payları zedeleme kastının varlığından söz edilemez. Mutlak olarak tenkise tabi tasarruflarda (ölüme bağlı tasarruflar veya TMK'nin 565. maddesinin 1, 2 ve 3 bentlerinde gösterilenler) veya saklı payın ihlal kastının varlığı kesin olarak anlaşılan diğerlerinde özellikle muayyen mal hakkında tenkis uygulanırken TMK'nin 570. maddesindeki sıralamaya dikkat etmek davalı saklı paylı mirasçılardan ise aynı Kanunun 561. maddesinde yer alan saklı paydan fazla olarak alınanla sorumluluk ilkesini gözetmek, dava konusu olup olmadığına bakılmayarak önce ölüme bağlı tasarruflarla davacının saklı payını tamamlamak, sonra sağlar arası tasarrufları dikkate almak gerekir....
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE: Giresun 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2019/209 Esas, 2020/117 Karar sayılı dava dosyasında verilen Ölüme Bağlı Tasarruf (Tenkis) talebinin reddine karşı, davacı vekili tarafından istinaf yoluna başvurması üzerine, dosyanın yapılan inceleme sonucunda; İddia ve savunmaya mahkemece toplanıp değerlendirilen deliller ile duruşma tutanaklarına yansıyan bilgi ve belgelere göre; İstinaf incelemesine konu ve esas teşkil eden eldeki dava; Ölüme Bağlı Tasarruf (Tenkis) istemine ilişkindir. İlk derece mahkemesince yapılıp bitirilen yargılama sonucunda, "...-DAVANIN REDDİNE, " karar verilmiştir. Karara karşı, davacı vekili tarafından süresinde istinaf başvurusunda bulunulmuştur. 6100 sayılı HMK’nun 355. maddesi uyarınca inceleme, istinaf dilekçesinde belirtilen sebeplerle sınırlı olarak yapılır, kamu düzenine aykırılık olup olmadığı ise re'sen gözetilir; Yine; HMK'nun 357....
İhtisas Kurulundan rapor alındığı, davacı tarafın irade sakatlığı iddiası doğrultusunda tüm delillerin toplandığı ve tanıkların dinlendiği dolayısıyla vasiyetnamenin iptali talebi bakımından ilk derece mahkemesince yapılan araştırma ve değerlendirmelerin yeterli olduğu, ilk derece mahkemesinin vasiyetnamenin iptali talebinin reddi bakımından davacı T1'ın istinaf itirazlarının yerinde olmadığı anlaşılmasına rağmen tenkis talebi bakımından aşağıda belirtilen ve esasa etki eden hususlarda delillerin eksik toplandığı ve ayrıca ilk derece mahkemesi kararında aşağıda açıklanan sebeplere ilişkin hiçbir değerlendirme yapılmadığı, bir başka anlatımla sayılan sebeplere ilişkin hiçbir gerekçe bulunmadığı görülmüştür. Şöyle ki; İlk derece mahkemesince, davacılar ölüme bağlı tasarrufla mirastan ıskat edildiği için tenkis talep edemeyecekleri gerekçesiyle davacıların tenkis talebinin reddine dair karar verilmiştir....
Delillerin Değerlendirilmesi ve Gerekçe: Dava, saklı pay oranında tenkis talebine ilişkindir. Bilindiği üzere; mirasçılık ve mirasın geçişi mirasbırakanın ölüm tarihinde yürürlükte olan hükümlere göre belirlenir (4722 s. Türk Medeni Kanununun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkında Kanun m. 17). Mirasbırakan 01.01.2002 tarihinden önce ölmüşse 743 sayılı Türk Kanunu Medenisi hükümlerinin, 01.01.2002 tarihinden sonra ölmüşse 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun ilgili hükümlerinin uygulanması gerekir. Tenkis (indirim) davası, mirasbırakanın saklı payları zedeleyen ölüme bağlı veya sağlar arası kazandırmaların (bağış) yasal sınıra çekilmesini amaçlayan, öncesine etkili, yenilik doğurucu (inşai) davalardandır. Tenkis davasının dinlenebilmesi için öncelikli koşul; mirasbırakanın ölüme bağlı veya sağlar arası bir kazandırma işlemi ile saklı pay sahiplerinin haklarını zedelemiş olmasıdır....
