Diğer taraftan, ölüme bağlı bir tasarruf olan vasiyetnamenin iptali veya tenkisi istemiyle açılacak davalar için kanunda belirtilen süreler, hak düşürücü süre olarak düzenlenmiş olduğundan, yargılama aşamasında hakim tarafından, temyiz aşamasında ise Yargıtay tarafından kendiliğinden dikkate alınır....
Veraset Sicilince açıldığını ve müvekkilinin tek mirasçı olduğuna dair belge verildiğini, müvekkilinin Türkiye'deki mal varlığına yönelik tasarruf işlemlerini yapılabilmesi için vasiyetnamenin Türkiye'de de açılıp okunup yerine getirilmesini ve aynı zamanda yasal mirasçı olan müvekilline, atanmış mirasçılık belgesi verilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir. Davalı mirasçı ... vekili, dava konusu vasiyetnamenin Türk hukuku tarafından öngörülen resmi şekil şartlarını taşımadığını, muris ... tarafından usulüne uygun düzenlemeyen vasiyetnamenin iptali ile davanın reddine karar verilmesini savunmuştur. Mahkemece; Adalet Yüksek Mahkemesi ... Veraset Sicili tarafından verilmiş 04/10/2011 tarihli Hilmi ve...'den olma 03/01/1966 doğumlu muris ...'e ait vasiyetnamenin açılıp okunması ile yetinilmesine, davacı ...'in atanmış mirasçı olduğunun tespitine karar verilmiş olup, hüküm süresi içinde davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir....
O zaman davalıdan tercihi sorulmak ve 11.11.1994 günlü 4/4 sayılı içtihadı birleştirme kararı uyarınca süratle dava konusu olup sabit tenkis oranına göre bölünemeyen malın, tercih hakkının kullanıldığı gündeki fiyatlara göre değeri belirlenmeli ve bu değerin sabit tenkis oranıyla çarpımından bulunacak naktin ödetilmesine karar verilmelidir. Bu yön dikkate alınmadan saklı paya tecavüz olmadığından söz edilerek yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırıdır. Mahkemece, ölüme bağlı tasarrufların saklı payı aşan kısmının mutlak tenkise tabi olduğu ve yukarıda özetlenen araştırmanın resen yapılması gerektiği gözetilmeden ispat edilemediği gerekçesiyle tenkis talebinin reddi doğru görülmemiştir....
Mirasın açılmasından önce ancak mirasbırakan yaptığı ölüme bağlı tasarruftan dönebilir ya da mirasbırakan iptal nedenlerine dayanabilir. Ölüme bağlı tasarrufların özellikle vasiyetnamenin iptali davasının açılması için diğer bir şart ise, vasiyetnamenin yetkili sulh hukuk mahkemesince açılmış olması ve vasiyetnamenin taraflara tebliğ edilmiş olması gerekir. Vasiyet, bir kimsenin (gerçek kişi) bizzat yapacağı ölüme bağlı bir tasarruf olup, amacı bütün mamelekini veya muayyen bir malını gerçek veya tüzel bir şahsa mülkiyetinin devrinin yapılmasıdır. Ölüme bağlı tasarrufların iptali nedenleri aşağıda açıklanan nedenler olup, bunlar sınırlı sayıdadırlar. Bunlar dışında bir nedenle ölüme bağlı tasarrufun iptaline karar verilemez. Bu nedenler; şekil eksikliği, ehliyetsizlik, irade sakatlıkları, kanun ve ahlaka aykırılıktır....
Noterliği’nin 08247 yevmiye numaralı vasiyetnamesinin bu parsel yönünden iptaline; saklı paya tecavüz bulunmadığından tenkis talebinin reddine karar verilmiş; hüküm taraf vekillerince temyiz edilmiştir. 1-Dava; vasiyetnamenin iptali, olmaz ise tenkis istemine ilişkindir. TMK'nın 557. maddesinde vasiyetnamenin iptali sebepleri sınırlı olarak sayılmıştır. Bunlar; ehliyetsizlik, vasiyetnamenin yanılma, aldatma, korkutma veya zorlama sonucunda yapılmış olması, tasarrufun içeriğinin bağlandığı koşullar veya yüklemelerin hukuka veya ahlaka aykırı olması, tasarrufun kanunda öngörülen şekillere uyulmadan yapılmış olması halleridir. TMK'nın 557. maddesinde sayılan sebeplerin bulunması halinde vasiyetnamenin iptali gerekir. Bu sebepler dışında kalan durumlara dayanılarak ölüme bağlı tasarrufun iptali istenilemez....
ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ TARİHİ : None NUMARASI : None DAVA KONUSU : Ölüme Bağlı Tasarruf (Tenkis) KARAR : Dikili Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 20/06/2019 Tarih 2015/400 Esas 2019/280 Karar nolu kararına karşı, davalı vekili tarafından istinaf yoluna başvurulmuş ve dosya istinaf incelemesi yapılmak üzere dairemize gönderilmiş olup dosya heyetçe incelendi; A)DAVACININ İSTEMİNİN ÖZETİ: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Davacıların, 2015 yılında vefat eden Necati Devecioğlu'nun çocukları olduğunu, bu nedenle yasal mirasçıları olduğunu, Dikili Sulh Hukuk Mahkemesi'nin 2018/133 Esas sayılı dosyası ile murisin yapmış olduğu vasiyetnamenin okunduğunu, murisin noterlikte düzenlediği vasiyetnamenin kabulünün mümkün olmadığını, murisin 10 çocuğunun bulunduğunu, vasiyetnamenin hiçbir şekilde gerçeği yansıtmadığını, murisin davacı olan çocuklarının babaları ve anneleri ile hayatları boyunca ilgilendiklerini, kendilerine maddi ve manevi destek olduklarını, murisin vasiyetnameyi...
Tenkis davası, 4721 sayılı TMK'nun 560- 562 maddelerinde düzenlenen, mirasbırakanın saklı payları zedeleyen gerek ölüme bağlı ve gerekse sağlararası kazandırmalarının kural olarak saklı paylarının karşılığını alamayan mirasçılar tarafından mirasbırakanın tasarruf edebileceği sınıra çekilmesini amaçlayan, öncesine etkili, yenilik doğurucu davalardandır. Bu yönüyle bakıldığında tenkis davası Miras Hukukuna özgü bir iptal davası olarak kabul edilmelidir. Tenkis, saklı pay tamamlanıncaya kadar, önce ölüme bağlı tasarruflardan, bu yetmezse, en yeni tarihlisinden en eskisine doğru geriye gidilmek üzere sağlararası kazandırmalardan yapılır (TMK.md.570). Saklı payların zedelendiğinden söz edilmesi için, kazandırma konusu tereke ile kazandırma dışı terekenin tümü ile bilinmesi gerekir. Bunun için tereke ile ilgili bütün kayıt ve belgeler dosyaya getirtilmelidir....
Tenkis davası, 4721 sayılı TMK'nun 560- 562 maddelerinde düzenlenen, mirasbırakanın saklı payları zedeleyen gerek ölüme bağlı ve gerekse sağlararası kazandırmalarının kural olarak saklı paylarının karşılığını alamayan mirasçılar tarafından mirasbırakanın tasarruf edebileceği sınıra çekilmesini amaçlayan, öncesine etkili, yenilik doğurucu davalardandır. Bu yönüyle bakıldığında tenkis davası Miras Hukukuna özgü bir iptal davası olarak kabul edilmelidir. Tenkis, saklı pay tamamlanıncaya kadar, önce ölüme bağlı tasarruflardan, bu yetmezse, en yeni tarihlisinden en eskisine doğru geriye gidilmek üzere sağlararası kazandırmalardan yapılır (TMK.md.570). Saklı payların zedelendiğinden söz edilmesi için, kazandırma konusu tereke ile kazandırma dışı terekenin tümü ile bilinmesi gerekir. Bunun için tereke ile ilgili bütün kayıt ve belgeler dosyaya getirtilmelidir....
O zaman davalıdan tercihi sorulmak ve 11.11.1994 günlü 4/4 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararı uyarınca süratle dava konusu olup sabit tenkis oranına göre bölünemeyen malın, karar tarihindeki rayice göre değeri belirlenmeli ve bu değerin sabit tenkis oranıyla çarpımından bulunacak nakdin ödetilmesine karar verilmelidir. O halde mahkemece murisin ölüme bağlı tasarrufu ile davacının saklı payını ihlal kastı ile hareket ettiği benimsenmek suretiyle tenkis talebinin kabulünde ve -vasiyetnamenin iptali olmadığı takdirde tenkis istemi ile terditli dava açıldığı gözetilerek- davacı yararına yargılama gideri avukatlık ücreti takdir edilmiş olmasında kural olarak bir isabetsizlik bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle, kamu düzenine ilişkin aykırılık halleri bulunmadığından, istinaf sebepleri ile bağlı kalınarak yapılan inceleme sonucunda usul ve yasaya uygun bulunan karara ilişkin taraf vekillerinin istinaf nedenlerinin esastan reddine dair aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur....
Sonuç: Tüm dosya kapsamı bir bütün halinde değerlendirildiğinde, gerekçesi açıklandığı üzere öncelikle incelenen vasiyetnamenin iptali şartları gerçekleşmediği, sonrasında incelenen tenkis konusunda davacının saklı payının ihlal edilmediği anlaşılmakla terditli olarak açılan vasiyetnamenin iptali, olmazsa tenkis davalarının her birinin ayrı ayrı reddine" dair karar verilmiştir....
