Asliye Hukuk Mahkemesinde 2018/16 E. sayılı bir “tenkis” davası açtığını, huzurda görülen terditli davanın fer’i talebi de “tenkis” olduğundan aralarında derdestlik söz konusu olduğunu, dava şartı noksanlığı nedeni ile davanın reddi gerektiğini, el yazılı vasiyetnamenin ilk tenkis davasından sonra ortaya çıkmasının ikinci bir tenkis davası açılmasına neden olarak gösterilemeyeceğini beyanla; davacının vasiyetnamenin iptali talebinin esastan, kademeli tenkis talebinin ise HMK m. 114/ı ve 115’e göre dava şartı yokluğu nedeniyle usulden reddine karar verilmesini talep etmiştir. Mahkemece, iptali istenen vasiyetnamenin murisin eli ürünü olduğunun Adli Tıp Raporu ile anlaşıldığı, el yazısı vasiyetnamenin TMK.nun 538.maddesinde ön görülen koşulları taşıdığı gerekçesi ile vasiyetnamenin iptali isteminin reddine, tenkis konusunda derdest dava bulunduğundan tenkis talebinin dava şartı yokluğundan reddine karar verilmiştir....

DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:Çorum 1.Asliye Hukuk Mahkemesinin 2020/209 esas, 2022/74 karar sayılı dava dosyasında verilen ölüme bağlı tasarruf (vasiyetnamenin iptali) olmadı tenkis talebinin karşı, kabulüne tarafından istinaf yoluna başvurması üzerine, dosyanın yapılan inceleme sonucunda; İddia ve savunmaya mahkemece toplanıp değerlendirilen deliller ile duruşma tutanaklarına yansıyan bilgi ve belgelere göre; İstinaf incelemesine konu ve esas teşkil eden eldeki dava; ölüme bağlı tasarruf (vasiyetnamenin iptali) olmadı tenkis istemine ilişkindir. İlk derece mahkemesince yapılıp bitirilen yargılama sonucunda, "...-Davacının Davasının KABULÜ ile; Çorum 2. Noterliğinin 22/06/2012 tarih ve 16064 Yevmiye numaralı düzenlenme şeklindeki VASİYETNAMENİN İPTALİNE, " karar verilmiştir....

Mirasçılık ve mirasın geçişi miras bırakanın ölümü tarihinde yürürlükte olan hükümlere göre belirlenir.(4722 s. Yürürlük K.m.17) Tenkis davası, miras bırakanın saklı payları zedeleyen ölüme bağlı veya sağlar arası karşılıksız kazandırmaların yasal sınıra çekilmesini amaçlayan, öncesine etkili, yenilik doğurucu (inşai) davalardandır. Tenkis davasının dinlenebilmesi için öncelikli koşul; miras bırakanın ölüme bağlı veya sağlar arası bir kazandırma işlemi ile saklı pay sahiplerinin haklarını zedelemiş olmasıdır. Saklı payların zedelendiğinden söz edilmesi ise kazandırma konusu tereke ile kazandırma (temlik) dışı terekenin tümü ile bilinmesiyle mümkündür. Tereke miras bırakanın ölüm tarihinde bırakmış olduğu malvarlığı ile, (iadeye) denkleştirmeye (MK.md.603) ve tenkise tabi (MK.md.461, 507) olarak yaptığı kazandırmalardır. Bunlar terekenin aktifini oluşturur....

"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ DAVA TÜRÜ : TENKİS, VASİYETNAMENİN TENFİZİ Taraflar arasında görülen davada; Davacı, asıl davada; mirasbırakan eşi ...’in ... 1. Noterliği’nin 31.03.1998 tarih ve 5298 yevmiye no’lu vasiyetnamesi ile maliki olduğu 1741 parsel sayılı taşınmazını davalı vakfa vasiyet ettiğini, mirasbırakanın anılan ölüme bağlı tasarruf ile saklı payına tecavüz oluştuğunu ileri sürerek, tasarruf nisabını aşan kısmın tenkisini istemiş, birleştirilen davaya yönelik; davanın reddini savunmuştur. Davalı, asıl davanın bir yıllık hak düşürücü süre geçtikten sonra açıldığını, taşınmazın halen mirasbırakan adına kayıtlı olduğunu, mal kaçırma amacı bulunmadığını, vakfın kamuya yararlı kuruluşlardan olduğunu, yapılan kazandırma ile davacının saklı payının ihlal edilmediğini bildirip davanın reddini savunmuş, birleştirilen davada; mirasbırakan ...’ın, ... 1....

Noterliğince düzenlenen 10.12.1993 tarih ve 41677 yevmiye No.lu vasiyetnamesinin açılıp okunmasına karar verildiğini, kararın kesinleştiğini, yasal sürenin sona erdiğini ve ayrıca açılan vasiyetnamenin iptali davasının reddine karar verildiğini, verilen ret kararının kesinleşmiş olduğunu, diğer mirasçılar tarafından vasiyetnamenin iptali ve benzeri hususlarda herhangi bir dava açılmadığını belirterek, vasiyetnamenin tenfizine karar verilmesini talep ve dava etmiştir. II. CEVAP Davalı ... ile ...; vasiyetnamenin saklı paylarını ihlal ettiğini, tenkise tabi olduğunu ileri sürerek davanın reddini istemişlerdir. III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI İlk Derece Mahkemesinin 10.06.2016 tarihli ve 2013/513 Esas, 2016/1007 Karar sayılı kararıyla; davanın kabulüne, tarafların müşterek murisi Mehmet Akif Korkusuz'un Malatya 1. Noterliğinin 10/12/1993 tarih 41667 yevmiye No.lu düzenlenme şeklinde vasiyetnamesinin tenfizine karar verilmiştir. IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ A....

un, davalılar ..., ... ve ... aleyhine açtığı vasiyetnamenin ipt... davasının reddine;davacının ... ve ... aleyhine açtığı Tenkis davasının kabulü ile, 9.681,40 TL'nin davalı ...'den, 13.643,79 TL'nin, davalı ...'den tercih tarihi olan 07/07/2004 tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle alınarak davacı ...'a verilmesine, davacının ... aleyhine açtığı tenkis davasının reddine;birleşen davada ise, davacı ...'nin davalılar ... ve ... aleyhine açtığı vasiyetnamenin ipt... davasının reddine;davacının ... ve ... aleyhine açtığı Tenkis davasının kabulü ile, 8.562,88 TL'nin davalı ...'den, 12.067,48 TL'nin davalı ...'den tercih tarihi olan 07/07/2004 tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle alınarak davacı ...'ye verilmesine karar verilmiş; hüküm asıl dosya davacısı ... vekili ile birleşen dosya davacısı ... vekili tarafından temyiz edilmiştir. 1-Dava;asıl ve birleşen davada ,vasiyetnamenin ipt...,olmaz ise tenkis istemine ilişkindir....

Mutlak olarak tenkise tabi tasarruflarda (ölüme bağlı tasarruflar veya TMK’nun 565. maddesinin 1, 2 ve 3 fıkrasında gösterilenler) tenkis uygulanırken TMK’nun 570. maddesindeki sıralamaya dikkat etmek, davalı saklı paylı mirasçılardan ise aynı kanunun 561. maddesinde yer alan saklı paydan fazla olarak alınanla sorumluluk ilkesini gözetmek, dava konusu olup olmadığına bakılmayarak önce ölüme bağlı tasarruflarla davacının saklı payını tamamlamak, sonra sağlar arası tasarrufları dikkate almak gerekir. Bu işlem sırasında dava edilmeyen kişi veya tasarrufların tenkisi gerekeceği sonucu çıkarsa, davacının onlardaki hakkını dava etmemesinin davalıyı etkilemeyeceği ve birden çok kişiye yapılan teberru tenkise tabi olursa TMK'nun 563. maddesinde yer alan, alınanla mütenasip sorumluluk kuralı gözetilmelidir....

Mahkemece, davacının tenkis talebinin kabulü ile ... ili ... ilçesi, ......Mahallesi, ... Caddesi sokağında bulunan .....:..., Ada:32, Parsel:79 sayılı gayrimenkul üzerinde bulunan zemin kat, (...) bağımsız bölüm, aynı binadaki ....kat, (...) bağımsız bölüm, aynı binadaki ... kat, (...) bağımsız bölüm nolu mesken niteliğindeki taşınmazların tapu kayıtlarının iptali ile .../... payın davacı ..., .../... payın davacı ..., .../... payın davacı........, .../... payın davalı ... adına tapuya kayıt ve tesciline karar verilmiş, hüküm, süresinde davalılar vekili tarafından temyiz edilmiştir. Davada, vasiyetnamenin iptali, olmadığında tenkisi istenilmiştir. Mahkemece, tenkis talebinin kabulüne karar verilmiş, vasiyetnamenin iptali talebiyle ilgili bir hüküm oluşturulmadığı gibi gerekçede yazılmamıştır. Bu haliyle karar, Anayasa'nın 141/.... ve HUMK'nun 388/....maddeleri (HMK. 297.maddesi) anlamında gerekçe ihtiva etmemektedir....

Tasarruf oranı aşılmış ise tasarrufun niteliğine göre icap ederse kazandırma işleminde, saklı payları zedeleme kastının bulunup bulunmadığı objektif (nesnel) ve sübjektif (öznel) unsurlar dikkate alınarak belirlenmelidir. Zira tasarruf oranını aşan her kazandırmada saklı payları zedeleme kastının varlığından söz edilemez. Mutlak olarak tenkise tabi tasarruflarda (ölüme bağlı tasarruflar veya TMK'nin 565. maddesinin 1, 2 ve 3 bentlerinde gösterilenler) veya saklı payın ihlal kastının varlığı kesin olarak anlaşılan diğerlerinde özellikle muayyen mal hakkında tenkis uygulanırken TMK'nin 570. maddesindeki sıralamaya dikkat etmek davalı mahfuz hisseli mirasçılardan ise aynı Kanunun 561. maddesinde yer alan mahfuz hisseden fazla olarak alınanla sorumluluk ilkesini gözetmek, dava konusu olup olmadığına bakılmayarak önce ölüme bağlı tasarruflarla davacının saklı payını tamamlamak, sonra sağlar arası tasarrufları dikkate almak gerekir....

Zira tasarruf oranını aşan her kazandırmada saklı payları zedeleme kastının varlığından söz edilemez. Mutlak olarak tenkise tabi tasarruflarda (ölüme bağlı tasarruflar veya Medeni Kanunun 565. maddesinin 1.2. ve 3.bentlerinde gösterilenler) veya saklı payın ihlal kastının varlığı kesin olarak anlaşılan diğerlerinde özellikle muayyen mal hakkında tenkis uygulanırken Medeni Kanunun 570. maddesindeki sıralamaya dikkat etmek davalı mahfuz hisseli mirasçılardan ise aynı kanunun 561. maddesinde yer alan mahfuz hisseden fazla olarak alınanla sorumluluk ilkesini gözetmek, dava konusu olup olmadığına bakılmayarak önce ölüme bağlı tasarruflarla davacının saklı payını tamamlamak, sonra sağlar arası tasarrufları dikkate almak gerekir....