TTK nun 757–765. maddelerinde kambiyo senetlerinden poliçenin zayi nedeniyle iptali düzenlenmiştir. TTK nun 778/1-ı maddesinin yaptığı atıf gereğince kambiyo senetlerinden bononun zayi nedeniyle iptali poliçenin zayi nedeniyle iptali hükümlerine göre olacağı hususu ile TTK nun 818/1-s maddesinin yaptığı atıf gereğince (TTK nun 764/2. maddesi ile 765. maddesi hükümleri hariç olmak üzere) kambiyo senetlerinden çekin zayi nedeniyle iptali poliçenin zayi nedeniyle iptali hükümlerine göre olacağı hususları düzenlenmiştir....
tarafından kaybedildiği anlaşıldığını belirterek, ----ait, keşidecisi -------- çek seri numaralı çekin zayi olması nedeniyle iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir....
olan, ...... çek numaralı, 15/03/2021 vade tarihli, 10.000,00 TL bedelli çeklerin kaybolmak suretiyle zayii olduğunu, çekin kötü niyetli 3. şahısların eline geçebileceğini belirterek çek hakkında ödeme yasağı kararı verilmesine ve çekin iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir. İşbu dava; zayii (kaybetme) nedeniyle kıymetli evrakın bir çeşidi olan kambiyo senedi iptali (çek iptali) davasıdır. Türk Ticaret Kanununun 645–849. maddeleri arasındaki üçüncü kitapta kıymetli evrak düzenlenmiştir. TTK nun 651–653. maddelerinde kıymetli evrakın genel olarak zayi nedeniyle iptali, TTK nun 657. maddesinde nama yazılı senetlerin zayi nedeniyle iptali, TTK nun 661–669. maddelerinde hamile yazılı senetlerin zayi nedeniyle iptali düzenlenmiştir. TTK nun 757–765. maddelerinde kambiyo senetlerinden poliçenin zayi nedeniyle iptali düzenlenmiştir....
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ ESAS NO : 2022/658 KARAR NO : 2023/161 DAVA : Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) DAVA TARİHİ : 10/10/2022 KARAR TARİHİ : 16/03/2023 Mahkememizde görülmekte bulunan Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) davasının yapılan açık yargılamasının sonunda, GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: Davacı dava dilekçesinde özetle; keşidecisi ... Şti. Muhatabı ... Bankası ... Şubesi, ... basım ... seri numaralı, ... keşide tarihli ...-TL bedelli çekin zayi olduğunu, söz konusu çekin zayi nedeniyle iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir. Dava, TTK 818/s. maddesi yollaması ile çeklerde uygulanması gereken 757 vd. maddelerine göre açılmış, zayi nedeniyle çek iptali davası olup, davaya konu çek ile ilgili Ticaret Sicil Gazetesinde 3 kez ilan yapılmış, ilana ilişkin gazeteler dosyaya sunulmuş, ilk ilan tarihinden itibaren üç aylık bekleme süresi içinde mahkememize herhangi bir başvuru olmamış ve davaya konu çek ortaya çıkmamıştır....
TTK nun 757–765. maddelerinde kambiyo senetlerinden poliçenin zayi nedeniyle iptali düzenlenmiştir. TTK nun 778/1-ı maddesinin yaptığı atıf gereğince kambiyo senetlerinden bononun zayi nedeniyle iptali poliçenin zayi nedeniyle iptali hükümlerine göre olacağı hususu ile TTK nun 818/1-s maddesinin yaptığı atıf gereğince (TTK nun 764/2. maddesi ile 765. maddesi hükümleri hariç olmak üzere) kambiyo senetlerinden çekin zayi nedeniyle iptali poliçenin zayi nedeniyle iptali hükümlerine göre olacağı hususları düzenlenmiştir. TTK gereği, Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde dava konusu 5 adet çek ve 2 adet kambiyo senedini fiilen elinde bulunduranların şayet vadesi geçmişse birinci ilan gününden itibaren üç ay içinde şayet vadesi henüz geçmemişse vadeden itibaren üç ay içinde mahkememize ibraz etmeleri aksi halde iptaline karar verileceği hususu üç kez ilan ettirilmiştir....
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE: Dava, zayi nedeniyle çek iptali istemine ilişkindir. Zayi nedeniyle çek iptali davası açılabilmesi için öncelikle TTK'nın 780 ve 781. maddeleri uyarınca yasal unsurlara haiz bir çekin bulunması esastır. Bu unsurlara haiz olmayan bir belgenin kambiyo senedi vasfı taşımaması nedeniyle TTK hükümleri uyarınca zayi nedeniyle iptali istenilemez. TTK'nın 818. maddesinde poliçeye ilişkin hangi hükümlerin çek hakkında da uygulanacağına dair düzenlemeye yer verilmiştir. Bu düzenlemede yapılan atıf uyarınca TTK'nın poliçenin iptaline dair 757 ilâ 763. maddeleriyle 764. maddesinin birinci fıkrası hükümlerinin çekin iptalinde de uygulanması zorunludur. TTK'nın 757. maddesinde belirtildiği üzere poliçenin iptali ancak lehtar veya yetkili hamil tarafından talep edilebilecektir. Bu açıklamalar uyarınca somut olaya gelindiğinde; dava dilekçesi ve ekindeki çek fotokopisinden davacının, zayi nedeniyle iptali istenilen çekin keşidecisi olduğu anlaşılmaktadır....
TTK nun 651–653. maddelerinde kıymetli evrakın genel olarak zayi nedeniyle iptali, TTK nun 657. maddesinde nama yazılı senetlerin zayi nedeniyle iptali, TTK nun 661–669. maddelerinde hamile yazılı senetlerin zayi nedeniyle iptali düzenlenmiştir. TTK nun 757–765. maddelerinde kambiyo senetlerinden poliçenin zayi nedeniyle iptali düzenlenmiştir. TTK nun 778/1-ı maddesinin yaptığı atıf gereğince kambiyo senetlerinden bononun zayi nedeniyle iptali poliçenin zayi nedeniyle iptali hükümlerine göre olacağı hususu ile TTK nun 818/1-s maddesinin yaptığı atıf gereğince (TTK nun 764/2. maddesi ile 765. maddesi hükümleri hariç olmak üzere) kambiyo senetlerinden çekin zayi nedeniyle iptali poliçenin zayi nedeniyle iptali hükümlerine göre olacağı hususları düzenlenmiştir....
TTK nun 651–653. maddelerinde kıymetli evrakın genel olarak zayi nedeniyle iptali, TTK nun 657. maddesinde nama yazılı senetlerin zayi nedeniyle iptali, TTK nun 661–669. maddelerinde hamile yazılı senetlerin zayi nedeniyle iptali düzenlenmiştir. TTK nun 757–765. maddelerinde kambiyo senetlerinden poliçenin zayi nedeniyle iptali düzenlenmiştir.TTK nun 778/1-ı maddesinin yaptığı atıf gereğince kambiyo senetlerinden bononun zayi nedeniyle iptali poliçenin zayi nedeniyle iptali hükümlerine göre olacağı hususu ile TTK nun 818/1-s maddesinin yaptığı atıf gereğince (TTK nun 764/2. maddesi ile 765. maddesi hükümleri hariç olmak üzere) kambiyo senetlerinden çekin zayi nedeniyle iptali poliçenin zayi nedeniyle iptali hükümlerine göre olacağı hususları düzenlenmiştir. Davacının kıymetli evrak iptalini talep ettiği, ilanların yaptırıldığı, ....... bankası 15/12/2021 tarihli yazı cevabında çekin ..........
Bir başka ifade ile zayi nedeniyle çek iptali davasını ancak çekin meşru hamili açabilir. Davacı vekilinin dava dilekçesindeki beyanlarından dava konusu çekin keşidecisinin davacı olduğu anlaşılmaktadır. TTK. hükümlerine göre keşideci, kaybettiği çekin bedeli kendisinden talep edildiğinde veya çekin kimde olduğunu öğrendiğinde hasım göstererek borçlu olmadığının tespiti yönünde dava açmak ve o aşamadan sonra gerekli tedbirleri istemek hakkına sahip bulunduğundan, keşidecinin zayi nedeniyle çek iptali davası açmada hukuki yararı bulunmamaktadır. Keşideci konumunda olan davacının zayi olduğunu iddia ettiği dava konusu çeklerin zayi nedeniyle çek iptali dava açması mümkün olmadığı, bu nedenle aktif husumetinin bulunmadığı, bu aşamada mahkememizce başkaca araştırmayı gerektirir bir hususun kalmadığı anlaşılmakla HMK.’nun 320. maddesi gereğince dosya üzerinden yapılan inceleme neticesinde aşağıdaki şekilde karar vermek gerekmiştir....
TTK nun 651–653. maddelerinde kıymetli evrakın genel olarak zayi nedeniyle iptali, TTK nun 657. maddesinde nama yazılı senetlerin zayi nedeniyle iptali, TTK nun 661–669. maddelerinde hamile yazılı senetlerin zayi nedeniyle iptali düzenlenmiştir. TTK nun 757–765. maddelerinde kambiyo senetlerinden poliçenin zayi nedeniyle iptali düzenlenmiştir.TTK nun 778/1-ı maddesinin yaptığı atıf gereğince kambiyo senetlerinden bononun zayi nedeniyle iptali poliçenin zayi nedeniyle iptali hükümlerine göre olacağı hususu ile TTK nun 818/1-s maddesinin yaptığı atıf gereğince (TTK nun 764/2. maddesi ile 765. maddesi hükümleri hariç olmak üzere) kambiyo senetlerinden çekin zayi nedeniyle iptali poliçenin zayi nedeniyle iptali hükümlerine göre olacağı hususları düzenlenmiştir. Davacının kıymetli evrak iptalini talep ettiği, ilanların yaptırıldığı, bankaya dava konusu çekin ibrazı ile ilgilii müzekkere yazıldığı görülmüştür....
