"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Dava dilekçesinde, velayeti altındaki çocuğu ...'ın soyadının değiştirilmesi istenilmiştir. Mahkemece davanın kabulüne karar verilmiş, hüküm Nüfus Müdürlüğü tarafından temyiz edilmiştir. Y A R G I T A Y K A R A R I Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü: Davacı dava dilekçesinde; boşandığı eşi ... ile evliliklerinden olan kızı ...'...
Söz konusu madde, velayetin değiştirilmesi sebeplerini hüküm altına almıştır. Buna göre; çocukla kişisel ilişki kurulmasının engellenmesi, çocuğun fiilen velayet hakkı olmayan annede ya da babada bırakılması veyahut çocuğun üçüncü kişinin yanında bırakılması, çocuğun menfaatinin gerektirdiği nedenler (örneğin sağlık, eğitim, ahlâk, güvenlik), velayeti kendisinde bulunan annenin ya da babanın yeniden evlenmesi, velayet hakkı kendisine verilen tarafın bir başka yere gitmesi, ölüm veya velayet görevinin kullanılmasının engellenmesi velayetin değiştirilmesi sebepleri olarak sayılabilir.Kuşkusuz bu gibi hallerde de asıl olan çocuğun üstün yararıdır....
Velayetin düzenlenmesi ve değiştirilmesi kamu düzenine ilişkin olup, bu davalarda re'sen (kendiliğinden) araştırma ilkesi geçerlidir (HMK m. 385/2). Düzenlemede, ana ve babanın istek ve tercihlerinden önce, çocuğun bedeni, fikri ve ahlaki gelişimi önem ve öncelik taşır. Bu bakımdan, velayet hakkına sahip olanın "Davayı kabul" açıklaması bu davalarda tek başına sonuç doğurmaz. Velayetinin değiştirilmesi istenilen müşterek çocuk Taha 28.09.2011 doğumludur. Taraflar boşanmışlar, boşanma kararıyla ortak çocuğun velayeti davalı anneye bırakılmış, karar 19.04.2017 tarihinde kesinleşmiştir. İş bu dava ise, 02.01.2018 tarihinde açılmıştır....
Anne tarafından çocuğun soyadının değiştirilmesi davası açıldığında, çocuğun üstün yararına bakılır. Eğer çocuğun üstün yararı varsa annenin kızlık soyadı çocuğa verilebilir. Üstün yarar yoksa davanın reddine karar verilmelidir. Yapılan yargılama ve toplanan delillerden; boşanma ve velayet hükümleri kesinleşmiş olsa da taraflar arasındaki boşanma davasının çekişmeli olarak devam ettiği, davaya konu çocuğun velayetinin annede bulunduğu, boşanma sürecinde davalının davacının sadakatsizliğine yönelik düşüncesini ağır küfürlü ifadelerle çocuğun yanında da ifade etmesi, bu ifadelerin ne anlama geldiğini bilgisayardan çocuğa göstermeye çalışması sebebiyle çocuğun babaya karşı tavır aldığı, baba hakkında bu yüzden açılan ceza davasında Foça 1....
Somut olaya gelince; soyadının değiştirilmesi istenen ...'in doğum günü olan 21.08.1997 tarihinde ana ve babası resmen evli olduğundan Türk Medeni Kanununun 321.maddesine göre ailenin diğer bir deyimle babanın soyadını almış olup böylece çocuk reşit oluncaya kadar veya baba Türk Medeni Kanununun 27.maddesindeki koşulları kanıtlayarak soyadını değiştirmedikçe soyadı değiştirme konusu yasal olarak kapanmıştır. Çocuğun ana ve babasının sonradan 08.12.1997 tarihinde boşanmaları sadece boşanma ve velayet hakkı nedeniyle anneye böyle bir dava açma hakkını vermez....
Aile Mahkemesinin 04/03/2021 tarih, 2020/758 Esas, 2021/170 Karar sayılı ilamı ile özetle; davacının velayetin değiştirilmesi talepli davasının reddine; velayeti kanunen davalı annede olan tarafların müşterek çocuğu 11/09/2017 doğumlu Mohammad Ali TKO ile davacı baba arasında her ayın 2. Ve 4. Haftasına denk gelen Cumartesi günü saat 9:00 ile ertesi günü saat 17:00 arasında, dini bayramların 2. Günü saat 9:00 ile ertesi günü saat 17:00 arasında, sömestre tatilinin ilk Cumartesi günü saat 9.00 ile tatilin 7. Günü saat 17.00 arasında ve her yılın Temmuz ayının 1.günü saat 9:00 ile 31.günü saat 17:00 arasında şahsi münasebet kurulmasına karar verilmiştir....
Bugün dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği görüşülüp düşünüldü: Davacı baba, boşanma kararı ile velayeti davalı anneye bırakılan 16.08.2007 doğumlu ortak çocuk Bensu'nun velayetinin değiştirilerek kendisine verilmesini talep etmiş, mahkemece "annenin çocuğun ruhsal ve fiziki gelişimi için yeterli özeni gösteremediği ve çocuğun alınan beyanıyla baba yanında kalmak istediği" gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir. Velayet düzenlemesinde; çocukla ana ve baba yararının çatışması halinde, çocuğun yararına üstünlük tanınması gereklidir. Çocuğun yararı ise; çocuğun bedensel, fikri ve ahlaki bakımdan en iyi şekilde gelişebilmesi ve böyle bir gelişmenin gerçekleştirilmesi için, çocuğa sosyal, ekonomik ve kültürel koşulların sağlanmış olmasıdır....
Aile Mahkemesinin 2013/689 Esas, 2014/40 Karar sayılı ilamıyla boşandıklarını, 15/10/2012 doğumlu ortak çocuk Devrim'in velayetinin anneye verildiğini, öğrenim hayatına başlayan çocuğun annesiyle soyadı farklılığı sebebiyle arkadaş ve sosyal çevresinde yadırganmaktan, anne ve babasının boşanmasıyla ilgili sorulara muhatap olmaktan manevi olarak yıprandığını, annesinin soyadını almak istediğini, okulunda ve resmi kurumlarda çocuğun soyadı farklılığının bürokratik sorunlara neden olduğunu ileri sürerek, çocuğun "ADAGÜL" olan soyadının annesinin soyadı olan "KARAN" olarak değiştirilmesine karar verilmesini talep etmiştir....
Çocuğun üstün yararı, çocuğu ilgilendiren her işte göz önüne alınması zorunlu olan ve belirli bir somut olayda çocuk için en iyisinin ne olduğunu belirlemede dikkate alınan bir ölçüt bir kılavuzdur. Çocuğun üstün yararı çocuğun haklarını garanti altına alan bir işlev de üstlenmektedir (YÜCEL, Özge Ufuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Cilt 1 Sayı 2, Aralık 2013, s. 117- 137). Esasın da çocuğun üstün yararına gereken önemin verilmesi, yalnızca çocuğun ya da ana babanın değil, toplumun da menfaatinedir. Çünkü çocuğun sosyal, kültürel, fiziksel ve psikolojik yönden olumlu gelişimi, ilerde toplumda zararlı davranışlarının ortaya çıkmasını da engelleyecektir (BAKTIR, Çetiner Selma, Velayet Hukuku, Ankara 2000 s.33). Çocuğun üstün yararı gereği, anne hiçbir gerekçe göstermeden, sırf velayetin kendisinde olduğunu ileri sürerek çocuğa kendi kızlık soyadının verilmesini isteyemez. Anne tarafından çocuğun soyadının değiştirilmesi davası açıldığında, çocuğun üstün yararına bakılır....
Anne tarafından çocuğun soyadının değiştirilmesi davası açıldığında, çocuğun üstün yararına bakılır. Eğer çocuğun üstün yararı varsa annenin kızlık soyadı çocuğa verilebilir. Üstün yarar yoksa davanın reddine karar verilmelidir. Somut olayda, yapılan yargılama ve toplanan delillerden çocuğun soyadının annenin kızlık soyadı ile değiştirilmesi yönünde çocuğun üstün yararı ispatlanamamıştır. O halde ilk derece mahkemesinin davanın reddine ilişkin kararı yerinde olup davacı kadın vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir....
