"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Aile Mahkemesi DAVA TÜRÜ :Velayetin Kaldırılması Taraflar arasındaki davanın yapılan muhakemesi sonunda mahalli mahkemece verilen, yukarıda tarihi ve numarası gösterilen hüküm davalı tarafından temyiz edilmekle, evrak okunup gereği görüşülüp düşünüldü: 28.10.2004 tarihinde kesinleşen boşanma kararı ile 2.8.1999 doğumlu küçük ...’nin velayeti anneye verilmiş, küçük üzerinde velayet hakkına sahip olan anne 26.2.2013 tarihinde ölmüştür. Bu halde çocuğun velayeti kendiliğinden babaya geçmez. Velayete sahip olan annenin ölümüyle küçük üzerindeki velayet son bulmuş, küçük, velisiz kalmıştır. Bu husus, velayet bakımından "durum değişikliği” olup, bu hal, hakimin re'sen harekete geçmesi ve gerekli önlemleri alması için yasal sebep oluşturur (TMK.md.183). Böyle bir durumda mahkeme, çocuğun menfaatine göre velayeti babaya verebileceği gibi, vasi atanması yoluna da gidilebilir....
Hayrabolu Sulh Hukuk Mahkemesince, nüfus kayıtlarına göre, küçüğün, annesinin velayeti altında bulunduğu, velayetin kaldırılması davası açıldıktan sonra davacının veli olarak atanması gerektiği gerekçesi ile görevsizlik kararı verilmiştir. Hayrabolu Asliye Hukuk (Aile Mahkemesi Sıfatıyla) Mahkemesince ise vesayet davasına bakma görevinin sulh hukuk mahkemesine ait oduğu gerekçesi ile karşı görevsizlik yönünde hüküm kurulmuştur. Türk Medenî Kanununun 337. maddesinin birinci fıkrası, “Ana ve baba evli değilse velayet anaya aittir.” Aynı maddenin 2. fıkrası “Ana küçük, kısıtlı veya ölmüş ya da velayet kendisinden alınmışsa hâkim, çocuğun menfaatine göre, vasi atar veya velayeti babaya verir.” hükmünü içermektedir. Dosya kapsamından, davacının, evlilik dışı birlikteliğinden doğan kızı küçük İdilnur Yıldırım'ın özrü nedeni ile kendisinin vasi tayin edilmesi istemiyle dava açtığı, küçüğün annesinin hayatta olduğu ve velayet hakkının da annede bulunduğu anlaşılmaktadır....
Aile Mahkemesince, küçüğün evlilik dışı dünyaya geldiği ve velayet hakkı sahibi olan annenin vefat ettiği, küçüğe vasi atanması gerektiğinden bahisle görevsizlik yönünde hüküm kurulmuştur. İzmir 2. Sulh Hukuk Mahkemesince, nüfus kayıtlarına göre, küçüğün, babasının sağ olduğu ve babaya velayetin verilip verilmeyeceğinin tartışılması gerektiğinden bahisle görevsizlik kararı verilmiştir. İzmir 4. Sulh Hukuk Mahkemesince ise daha önce iki mahkeme arasında görev uyuşmazlığı çıktığı gerekçesiyle dosyanın Yargıtaya gönderilmesine karar verilmiştir. Türk Medenî Kanununun 337. maddesinin birinci fıkrası, “Ana ve baba evli değilse velayet anaya aittir.” Aynı maddenin ikinci fıkrası “Ana küçük, kısıtlı veya ölmüş ya da velayet kendisinden alınmışsa hâkim, çocuğun menfaatine göre, vasi atar veya velayeti babaya verir.” hükmünü içermektedir. Dosya kapsamından, küçüğün evlilik dışı dünyaya geldiği, babası tarafından tanındığı ve annesinin 23.01.2016 tarihinde vefat ettiği anlaşılmaktadır....
in velayet hakkının değerlendirilmesi gerektiği, şayet velayet anneye verilmezse küçüklere vasi atanması durumunun görev kapsamında sulh hukuk mahkemesince incelenebileceği gerekçesiyle görevsizlik kararı verilmiştir. Alanya 1. Aile Mahkemesi tarafından ise, davacının velayetin kaldırılması istemine ilişkin tefrik kararı verildikten sonra, vesayete ilişkin talep yönünden ise görevsizlik kararı verilmiştir. Anne ve babanın, deneyimsizliği, hastalığı, başka bir yerde bulunması veya benzeri sebeplerle velayet görevini gereği gibi yerine getirememesi, ana ve babanın çocuğa yeterli ilgiyi göstermemesi veya ona karşı yükümlülüklerini ağır biçimde savsaklamaları halinde hâkim velayet hakkını kaldırabilir. (TMK. m. 348) Velayet altında bulunmayan her küçük, vesayet altına alınır....
Sulh Hukuk Mahkemesince evlilik dışı doğan çocuğun babası tarafından tanınmış olduğu anlaşılmakla, velayetin askıda bulunduğu ve öncelikle velayet konusunda karar verilmesi gerektiği bildirilerek görevsizlik kararı verilmiştir. Küçükçekmece 1. Aile Mahkemesi ise, velayeti kendisinde bulunan velinin ölüm, yaş küçüklüğü gibi nedenlerle velayet yetkisini kullanamaması halinde küçüğe vasi tayini için açılan davada davanın babaya ihbar edilmesi ve baba tarafından velayet davası açılması halinde bu davanın vesayet davasında bekletici mesele yapılması zorunlu olduğu belirtilerek görevsizlik yönünde hüküm kurulmuştur. Çocuk, anasının evlilik dışı ilişkisinden doğmuş, baba ile soybağı 25.2.2009 tarihinde tanıma (TMK.md.295) ile kurulmuştur. Annenin yaşı küçük olup, çocuğun velisi yoktur. Yasa, ana küçük, kısıtlı veya ölmüş ya da velayet kendisinden alınmışsa, hakimin, çocuğun menfaatine göre vasi atayacağını veya velayeti babaya vereceğini hükme bağlamıştır (TMK.md.337/2)....
Sulh Hukuk Mahkemesince evlilik dışı doğan çocuğun babası tarafından tanınmış olduğu anlaşılmakla, velayetin askıda bulunduğu ve öncelikle velayet konusunda karar verilmesi gerektiği bildirilerek görevsizlik kararı verilmiştir. Küçükçekmece 1. Aile Mahkemesi ise, velayeti kendisinde bulunan velinin ölüm, yaş küçüklüğü gibi nedenlerle velayet yetkisini kullanamaması halinde küçüğe vasi tayini için açılan davada davanın babaya ihbar edilmesi ve baba tarafından velayet davası açılması halinde bu davanın vesayet davasında bekletici mesele yapılması zorunlu olduğu belirtilerek görevsizlik yönünde hüküm kurulmuştur. Çocuk, anasının evlilik dışı ilişkisinden doğmuş, baba ile soybağı 10.02.2010 tarihinde tanıma (TMK.md.295) ile kurulmuştur. Annenin yaşı küçük olup, çocuğun velisi yoktur. Yasa, ana küçük, kısıtlı veya ölmüş ya da velayet kendisinden alınmışsa, hakimin, çocuğun menfaatine göre vasi atayacağını veya velayeti babaya vereceğini hükme bağlamıştır (TMK.md.337/2)....
(TMK.m.21) Dava, velayet altında bulunan küçüğe vasi tayin edilmesi talebine ilişkindir. Vesayet altına alınması dava edilen küçük halen velayet altındadır. Dolayısı ile küçüğün vesayet altına alınıp vasi tayin edilebilmesi için Aile Mahkemesi'nce velayetin kaldırılmasına karar verilmesi gerekmektedir; ki, küçüğe vasi tayin edilmesinin gerekip gerekmediği velayetin kaldırılması davasının sonucuna bağlıdır. Velayete ilişkin davalar basit yargılama usulüne tabidir. Yetki meselesi kamu düzenine ilişkin değildir. Dolayısı ile ... Asliye Hukuk Mahkemesi'nce yapılmış bir yetki itirazı olmadığı halde yetkisizlik karar verilmesi doğru olmamıştır. Vesayet davalarına bakmaya münhasıran Sulh Hukuk Mahkemeleri görevlidir. Bu durumda vasi tayini talebi yönünden dava dosyasının tefrik edilerek görevsizlik kararı verilmesi gerekmektedir. Velayet altındaki küçüğün yerleşim yeri anne babasının ikamet ettiği yerdir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Aile Mahkemesi DAVA TÜRÜ : Velayetin Değiştirilmesi Taraflar arasındaki davanın yapılan muhakemesi sonunda mahalli mahkemece verilen, yukarıda tarihi ve numarası gösterilen hüküm davalı tarafından temyiz edilmekle, evrak okunup gereği görüşülüp düşünüldü: Küçük Mehmet 01.01.2005 doğumlu olup, tarafların evlilik dışı ilişkisinden dünyaya gelmiş, davacı baba tarafından 06.09.2010 tarihinde tanınmıştır. Davacı baba velayetin anneden alınarak kendisine verilmesini istemiştir. Ana baba evli değilse velayet anneye aittir (TMK.md.337/1). Velayet kamu düzeni ile ilgili olup, davalının davayı kabulü tek başına hukuki sonuç doğurmaz....
Dava konusu olayda, velayetin değiştirilmesi koşulları oluştuğundan, Türk Medeni Kanununun 183 ve 349. maddeleri gereğince ortak çocuk ... velayet hakkının davalı anneden alınıp, davacı babaya verilmesi gerekirken, yazılı gerekçe ile davanın reddi doğru bulunmamıştır. SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda gösterilen sebeple BOZULMASINA, temyiz peşin harcının istek halinde yatırana geri verilmesine, işbu kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere oybirliğiyle karar verildi.19.12.2016(Pzt.) ......
Anne ve babanın, deneyimsizliği, hastalığı, başka bir yerde bulunması veya benzeri sebeplerle velayet görevini gereği gibi yerine getirememesi; ana ve babanın çocuğa yeterli ilgiyi göstermemesi veya ona karşı yükümlülüklerini ağır biçimde savsaklamaları halinde hakim velayet hakkını kaldırabilir. (TMK.md.348) Toplanan deliller yukarıda açıklanan şekilde bir durumun varlığına yeterli olmayıp, velayetin değiştirilmesine yol açar. (TMK.md.183,349,351/1) Öyle ise kanun hükmünün uygulanmasında hata yapılması bozmayı gerektirir. Ancak bu yanlışlığın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden, hükmün bu bölümünün düzeltilerek onanması gerekmiştir (...md.438/7). SONUÇ:Temyiz edilen kararın hüküm fıkrasından velayetin kaldırılmasına (nez'ine) ilişkin bölümlerin çıkartılmasına ve yerine " Türk Medeni Kanununun 183, 349, 351/1 maddeleri gereğince ... ..., ... ve ...'...
