"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ DAVA TÜRÜ : VASİYETNAMENİN İPTALİ - TENKİS Taraflar arasında görülen davada; Davacılar, mirasbırakanları ...'ın 09.06.2006 tarihli vasiyetname ile maliki olduğu 993 ada 2 parsel sayılı taşınmazı davalılara bıraktığını ancak vasiyetname tarihinde ehliyetsiz olduğunu ileri sürerek anılan vasiyetnamenin iptaline olmadığı takdirde tenkise karar verilmesini istemişlerdir. Davalılar ...ve ..., mirasbırakanın ehliyetli olduğunu, vasiyetnamenin tüm yasal unsurları içerdiği belirterek davanın reddini savunmuşlar, diğer davalı ... davacıların iddilarının doğru olduğunu belirterek vasiyetnamenin iptaline olmadığı takdirde tenkise karar verilmesini istemiştir. Mahkemece, vasiyetnamenin iptali koşullarının oluşmadığı ancak tasarrufun tenkise tabi olduğu gerekçesi ile davacıların tenkis isteminin kabulüne karar verilmiştir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ Dava dilekçesinde vasiyetnamenin tenfizi istenilmiştir. Mahkemece davanın kabulü cihetine gidilmiş, hüküm davalı ... vekili tarafından temyiz edilmiştir. Y A R G I T A Y K A R A R I Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü. Davacılar, dedeleri muris ...'ın 12.6.1989 tarihli vasiyetname ile 528 parsel sayılı zeytinliği kendilerine vasiyet ettiğini murisin 1993 yılında vefat ettiğini, vasiyetnamenin açılıp mirasçılarına okunduğunu, mirasçıların bir itirazı olmadığını, iyiniyetle tenfiz davası açmadıklarını, vasiyetnamenin hukuki geçerliliği olduğunu, davalılar tarafından bahse konu taşınmazın izale-i şuyu davasına konu edindiğin ileri sürerek, dava konusu taşınmazın davacılar adına 1/2,şer paylı olarak tapuya tesciline ve vasiyetnamenin tenfizine karar verilmesini istemişlerdir....
Davada, TMK'nın 596. maddesi gereğince vasiyetnamenin açılması ile ilgililere okunması talep edilmiştir. TMK'nun 596/2. maddesinde “Bilinen mirasçılar ve diğer ilgililer vasiyetnamenin açılması sırasında diledikleri taktirde hazır bulmak üzere çağrılır” hükmü, aynı kanunun 597/2. maddesinde “Mirasta hak sahibi olanların her birine gideri terekeye ait olmak üzere, vasiyetnamenin kendilerine ilişkin kısımlarının onaylı bir örneği hakim tarafından tebliğ edilir" hükmü getirilmiştir. Vasiyetnamenin açılıp okunduğunun tespit edilmesinin amacı mirasçıları ve lehine kazandırma yapılan kişileri bilgilendirme ve yasal haklarını kullanmaya temine yönelik bir işlemdir. Vasiyetnamenin açılıp okunması davası hasımsız bir dava olmadığı için taraf teşkili sağlandıktan sonra görülmesi gerekir. 6100 sayılı HMK'nun 114/1-d maddesi gereğince taraf teşkili dava şartı olduğundan, HMK'nun 115. maddesinin 1. 2. ve 3. fıkrasında açıklanan dava şartlarının gerçekleşip gerçekleşmediğinin araştırılması gerekir....
nın vasiyetnamenin düzenlendiği tarihte hukuki ehliyetinin olmadığını, vasiyetnamenin şekil şartları açısından eksik olduğunu ileri sürerek, vasiyetnamenin iptali; olmazsa saklı payının zedelendiğini belirterek tenkis istemiyle eldeki davayı açmıştır. Mahkemece, ... Kurumu'nun 28.11.2007 tarihli raporu ile muris ...'nın vasiyetnamenin tanzim tarihinde hukuki ehliyete haiz olduğunun belirtilmesi karşısında vasiyetnamenin iptali isteğinin reddine, tenkis isteğinin kabulüne karar verilmişse de; tenkise konu edilen 172 ada 96 nolu parselin murisin ölüm tarihindeki değerinin 150.000,00 TL olduğu, vasiyetname tarihindeki değerinin ise 100.000,00 TL olduğu inşaat mühendisi bilirkişi raporunda belirtilmiş olup, tenkis hesaplamaları yapılırken anılan taşınmazın ölüm tarihindeki değeri yerine vasiyetname tarihindeki değerinin alınarak hesaplama yapılmış olması doğru olmadığından, usulü kazanılmış hak kuralı da dikkate alınarak yeni bir tenkis hesabı yapılması gerekir....
Maddede vasiyetname konusu taşınmazın satışı hususunun vasiyetnamenin iptalini gerektirdiği belirtilmemiştir. Vasiyetnameye konu taşınmazlardan bir tanesinin murisin sağlığında satılmış olması o taşınmaz yönünden ifa imkanının bulunmadığını gösterir. TMK'nun 557.maddesinde sınırlı bir şekilde sayılan iptal sebeplerinden, ifa imkansızlığı, vasiyetnamenin iptali sebebi değildir. Kaldı ki, muris ....'nın iradesi dışında diğer paydaşların katılması ile 1825 parselin satışı gerçekleşmiş olduğundan bu husus vasiyetnameden rücu niteliğinde değildir. Ancak, TMK'nun 600.maddesi kapsamında "vasiyetnamenin yerine getirilmesi" davasında gözönünde tutulur. Bu durumda yukarıda belirtilen nedenlerle, mahkemece; 1825 parsel yönünden vasiyetnamenin ifa imkanının bulunmama sebebinin vasiyetnamenin iptal nedeni oluşturmadığından davanın reddine karar verilmesi gerekirken, yazılı gerekçe ile davanın kabulüne ilişkin hüküm kurulması doğru görülmemiştir....
Davada; davacının, muris tarafından düzenlenen ve itiraza uğramayan iki vasiyetnamenin yerine getirilmesine (tenfizine) yönelik talepte bulunduğu anlaşılmaktadır. Vasiyetnamenin tenfizi davası, vasiyetnamenin açılıp, itiraza uğramadığı veya yapılan itirazların sonuçsuz kaldığının tespit edilmesine ilişkin olup, vasiyetnamenin tenfizine karar verilmesi başlı başına ayni bir hakkın geçirimini sağlamamaktadır. Kendisine belirli bir mal vasiyet edilen vasiyet alacaklısı TMK'nun 600/1. maddesi gereğince vasiyeti yerine getirme görevlisi varsa ona, yoksa yasal veya atanmış mirasçılara karşı kişisel istem hakkına sahip olur....
Vasiyetnamenin tenfizi (yerine getirilmesi) davasının görülebilmesi için, vasiyetnamenin açılıp okunmasından sonra itiraza uğramaması veya itiraz edilmiş ise buna ilişkin vasiyetnamenin iptali veya tenkisine yönelik davaların kesinleşmesi gerekir. Bu nedenle, aynı dava dosyası içinde hem vasiyetnamenin iptali veya tenkisi ile birlikte vasiyetnamenin tenfizi davasının birlikte görülmesi mümkün değildir. ( Yargıtay 3. Hukuk Dairesi 2013/1595 Esas 2013/5942 Karar ) İlk derece mahkemesince, vasiyetnamenin tenfizi talepli ile açılan davanın vasiyetnamenin iptali davası kesinleştikten sonra görülebileceği gözetilerek tenfiz talebine yönelik davanın tefrik edilerek ayrı bir esasa kaydedilmesi, vasiyetnamenin iptali talebi ile açılan dava hakkında karar verilerek bu karar kesinleştikten sonra vasiyetnamenin tenfizi davasına devam edilmesi gerekir....
TMK.nun 596. maddesi "Vasiyetnamenin Açılması" başlığı altında miras bırakanın yerleşim yeri sulh hakimi tarafından vasiyetnamenin geçerli olup olmadığına bakılmaksızın tesliminden başlayarak bir ay içinde açılıp ilgililere okunacağı hükmünü düzenlemiştir. Hakim bilinen mirasçıları ve diğer ilgilileri diledikleri takdirde vasiyetnamenin açılması sırasında hazır bulunmak üzere çağırır. TMK.nun 597. maddesine göre de mirasa hak sahibi olanların her birine gideri terekeye ait olmak üzere vasiyetnamenin kendilerine ilişkin kısımlarının onaylı örneği tebliğ olunur. Bunlardan nerede olduğu bilinmeyenler var ise tebliğ ilan yoluyla yapılır. Vasiyetnamenin açılıp okunduğunun tespit edilmesinin amacı, mirasçıları ve lehine kazandırma yapılan kişileri bilgilendirme ve yasal haklarını kullanmayı temine yönelik bir işlemdir....
TMK 557. maddesinde, vasiyetnamenin iptali sebepleri sınırlı olarak sayılmıştır. Bunlar; 1- Ehliyetsizlik, 2- Vasiyetnamenin yanılma, aldatma, korkutma veya zorlama sonucunda yapılmış olması, 3- Tasarrufun içeriğinin bağlandığı koşullar veya yüklemelerin hukuka veya ahlaka aykırı olması, 4- Tasarrufun kanunda öngörülen şekillere uyulmadan yapılmış olması olarak dört tanedir. İlk derece mahkemesince, vasiyetnamenin şekil şartlarına uygun düzenlenmediği gerekçesiyle iptaline, vasiyetnamenin usulüne uygun düzenlenmiş olduğu tespit edilmiş olsa dahi vasiyetnameye konu malın aynı gün 9287 yevmiye nolu ölünceye kadar bakma sözleşmesiyle davalıya devredildiği, TMK 544/2 maddesi gereğince vasiyetname ile bağdaşmayan başka bir tasarrufla vasiyetin ortadan kalktığı gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiş ise de, hatalı değerlendirme ve eksik inceleme ile karar verildiği görülmüştür....
Dava, vasiyetnamenin iptali istemine ilişkindir. Davacı taraf, vasiyetnamenin manevi baskı sonucu düzenlendiğini ileri sürerek vasiyetnamenin iptali isteğinde bulunmuştur. Bilindiği üzere, TMK.nun 557. maddesinde vasiyetnamenin iptali sebepleri sınırlı olarak sayılmıştır. Bunlar; 1- Ehliyetsizlik, 2- Vasiyetnamenin yanılma, aldatma, korkutma veya zorlama sonucunda yapılmış olması, 3- Tasarrufun içeriğinin bağlandığı koşullar veya yüklemelerin hukuka veya ahlaka aykırı olması, 4- Tasarrufun kanunda öngörülen şekillere uyulmadan yapılmış olması halleridir. TMK.nun 557. maddesinde sayılan sebeplerin bulunması halinde vasiyetnamenin iptali gerekir. Bu sebepler dışında kalan durumlara dayanılarak ölüme bağlı tasarrufun iptali istenilemez. TMK.nun 504. Maddesine göre de "Mirasbırakanın yanılma, aldatma, korkutma veya zorlama etkisi altında yaptığı ölüme bağlı tasarruf geçersizdir....
