Davalıya yapılan tasarrufun tenkisine sıra geldiğinde tasarrufun tümünün değeri ile davalıya yapılan fazla teberru arasında kurulan oranda (SABİT TENKİS ORANI) tasarrufa konu malın paylaşılmasının mümkün olup olmayacağı (TMK..md.564) araştırılmalıdır. Bu araştırma sonunda tasarrufa konu mal sabit tenkis oranında bölünebilirse bu kısımların bağımsız bölüm halinde taraflar adına tesciline karar verilmelidir. Tasarrufa konu malın sabit tenkis oranında bölünmezliği ortaya çıktığı taktirde sözü geçen 564. maddedeki tercih hakkı gündeme gelecektir....
Tenkis davası, iptal davası ile birlikte açılabileceği gibi ayrıca sadece tenkis davası olarak da açılabilir. Vasiyetnamenin yerine getirilmesi davasında da tenkis def'i olarak da ileri sürülebilir. İptal davası ile birlikte tenkiste talep edilmiş ise, vasiyetnamenin iptali şartları oluşmamış ise iptal davası reddedilir, tenkis şartları var ise tenkise karar verilir. Tenkis yönünden kurulan hükümde yerinde değildir.'' gerekçesiyle hüküm bozulmuştur. B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar Mahkemece, yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararında murisin işlem sırasında hukuki işlem ehliyetinin bulunduğunun ATK raporu ile sabit olduğu, davacının saklı paylı mirasçı olduğu, davalının tercih hakkını para yönünde kullandığı, murisin terekesinin ve sabit tenkis oranının belirlendiği gerekçesiyle davanın tenkis istemi yönünden kabulüne karar verilmiştir. IV. TEMYİZ A....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ DAVA TÜRÜ : TAPU İPTALİ VE TESCİL VEYA TENKİS Yanlar arasında görülen tapu iptali-tescil veya tenkis davası sonunda, yerel mahkemece davanın, kabulüne ilişkin olarak verilen karar davalı yasal süre içerisinde temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, Tetkik Hakimi ...''ın raporu okundu, açıklamaları dinlendi, gereği görüşülüp düşünüldü; -KARAR- Dava, muris muvazaası hukuksal nedenine dayalı tapu iptali ve tescil, olmadığı taktirde tenkis isteğine ilişkindir. Mahkemece, davanın tenkis isteği yönünden kabulüne karar verilmiştir. Dosya içeriğinden, toplanan delillerden; miras bırakan ... ...’ün çekişme konusu 4797 parsel sayılı taşınmazı 13.01.2005 tarihli akitle, 4796 parsel sayılı taşınmazı ise, 17.01.2005 tarihli akitle hibe suretiyle oğlu davalıya temlik ettiği anlaşılmaktadır....
O zaman davalıdan tercihi sorulmak ve 11.11.1994 günlü 4/4 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararı uyarınca süratle dava konusu olup sabit tenkis oranına göre bölünemeyen malın, karar tarihindeki rayice göre değeri belirlenmeli ve bu değerin sabit tenkis oranıyla çarpımından bulunacak naktin ödetilmesine karar verilmelidir. Somut olaya gelince, mahkemece taşınmazların sabit tenkis oranında bölünüp bölünemeyeceği araştırılmadan ve davalılara tercih hakları sorulmadan sonuca gidilmiştir....
Bu durumda, davanın, TMK'nun 565.maddesi gereğince, tenkis hükümlerine göre incelenmesi gerekir. Tenkisde, tasarrufa konu malın paylaşımı yönünden araştırma yapmak için sabit tenkis oranı belirlenmelidir. Sabit tenkis oranı, 11.11.1994 gün ve 4/4 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararı ile "tasarrufun tümünün değeri ile davalılara yapılan fazla teberru arasında kurulan orandır". Sabit tenkis oranı ile el atılan saklı payın, tasarrufun değerine oranı ile bunun her davalıya yapılan tasarruf tutarları yönünden ayrı ayrı belirlenmesi gerekir. Sabit tenkis oranında tasarrufa konu malın paylaşılmasının mümkün olup olamayacağı (MK.564) araştırılmalıdır. Bu araştırma sonunda tasarrufa konu mal sabit tenkis oranında bölünebilirse bu kısımların bağımsız bölüm halinde taraflar adına tesciline karar verilmelidir....
Bu taşınmazların muris muvazaası nedeniyle tapularının iptal edildiğine dair dosyada bir bilgi ve belgeye rastlanmamış olup, tapuları iptal edilmeyen temliklerde söz konusu taşınmazların temlik edilen tereke içinde yer alacak şekilde tenkis hesabı yapılması, tapuları iptal edilip terekeye dönen taşınmazlar yönünden ise temlik harici tereke içinde yer alacak şekilde tenkis hesabı yapılması gereğine dikkat edilmemesi doğru olmadığı gibi, temliklerin saklı paylı mirasçılara yapıldığından, tenkis hesabı yapılırken davalıların saklı payları düşülmeden Medeni Kanun'un 503.maddesine aykırı şekilde sabit tenkis oranının heseplanması da hatalı bulunduğu gibi, tenkis davalarında mecburi dava arkadaşlığı bulunmadığından hükmün her davalı yönünden ayrı ayrı tesis edilmesi gereğinin gözetilmemesi, ayrıca seçimlik hakkın kullanıldığı tarihten itibaren tenkis alacağına faiz işletilmesi gerekirken dava tarihinden itibaren faiz işletilmesi de usul ve yasaya aykırı bulunmuştur....
"İçtihat Metni" MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ DAVA TÜRÜ : TENKİS KANUN YOLU : TEMYİZ Taraflar arasında görülmekte olan tenkis davası sonucunda verilen hükmün Yargıtayca incelenmesi istenilmekle; temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldı, inceleme raporu ve dosyadaki belgeler okundu, GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ : Yargıtay bozma ilamında özetle; “vasiyetnameye konu olan taşınmazların bölünmez nitelikte olduğunun toplanan delillerle sabit olduğu, tasarrufa konu olan malın sabit tenkis oranında bölünmezliği ortaya çıktığı takdirde tercih hakkının gündeme geleceği, böyle bir durum ortaya çıkıp, davalının tercih hakkı doğmadan, davalının tercihi kullanmasının hukuki sonuç doğuramayacağı, açıklanarak, davalılardan tercihlerini sorup, sabit tenkis oranına göre bölünmeyen malın tercih hakkının kullanıldığı gündeki fiyatlara göre değeri belirlenip, bu değerin sabit tenkis oranıyla çarpımından bulunacak naktin ödetilmesine Karar verilmesi” gereğine değinilmiştir....
"İçtihat Metni" MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ DAVA TÜRÜ : TENKİS Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen hükmün Yargıtay’ca incelenmesi istenilmekle, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldı, inceleme raporu ve dosyadaki belgeler okundu: GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ: Yargıtay bozma ilamında özetle; “Davanın muris muvazaası hukuksal nedenine dayalı tapu iptali-tescil, olmadığı takdirde tenkis isteğine ilişkin olduğu, mahkemece tapu iptali ve tescil isteğinin kabulüne karar verildiği, dava konusu taşınmazların muris tarafından davalılara rücu şartlı hibe yolu ile temlik edildiği, bu nedenlerle tapu kaydının iptal edilmesinin mümkün olmadığı, ancak tenkis hükümlerinin uygulanabileceği belirtilerek tenkis isteği bakımından gerekli araştırma yapılmak suretiyle sonucuna göre karar verilmesi” gereğine değinilmiştir. Mahkemece bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonunda tenkis davasının kabulüne karar verilmiş; hüküm, davalı ... vekili tarafından temyiz edilmiştir....
"İçtihat Metni" MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ DAVA TÜRÜ : TENKİS Taraflar arasında görülmekte olan tenkis davası sonucunda verilen hükmün Yargıtayca incelenmesi istenilmekle; temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldı, inceleme raporu ve dosyadaki belgeler okundu, GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ : Davacılar; miras bırakanları olan ...'ın yapmış olduğu vasiyetname ile davalı lehine kazındırmalarda bulunduğunu, saklı paylarının zedelendiğini, bu nedenle ... Asliye Hukuk Mahkemesiin 2007/65 esas sayılı dosyası ile açılan tenkis davası sonucunda 5.950,00'şer TL. tenkis alacağının davalıdan tahsiline karar verildiğini, ilk dosyada fazlaya dair haklarını saklı tuttuklarını belirterek, bilirkişi raporuna göre eksik tahsil edilen 1.278,92'şer TL. tenkis bedelinin yasal faiziyle birlikte tahsili istemiyle dava açmışlardır....
Muris muvazaası davasının reddine karar verildiğinden tenkis talebi yönünden yargılamaya devam olunmuştur. Tenkis davası yönünden değerlendirme yapıldığında; Türk Medeni Kanunun 571. maddesinde; "Tenkis davası açma hakkı, mirasçıların saklı paylarının zedelendiğini öğrendikleri tarihten başlayarak bir yıl ve her halde vasiyetnamelerde açılma tarihinin, diğer tasarruflarda mirasın açılması tarihinin üzerinden on yıl geçmekle düşer." şeklinde tenkis davalarında bir ve on yıllık süreler ön gördüğü anlaşılmıştır. Davacının bağış işlemini ne zaman bildiği hususu davalının hak düşürücü süreye tabi olmasından kaynaklı önem arz ettiği anlaşılmıştır. Hemen belirtilmelidir ki, mirasçıların saklı paylarının zedelendiğini öğrenme tarihi, murisin ölüm tarihi olabileceği gibi, somut olayın özelliğine göre murisin ölüm tarihinden sonraki bir tarih de olabilecektir....
