Somut olayda, davaya konu Nesime Hanım İbneti Mahmutoğlu Hasan Ağa Vakfı'nın mülhak veya mazbut vakıf olup olmadığı araştırılmadan, mülhak vakıf olup, yöneticisi var ise davaya dahil edilip taraf teşkili sağlanmadan yazılı şekilde karar verilmesi doğru olmamıştır. 2- Vakıflar Kanunu ve Vakıflar Yönetmeliğine göre, galle fazlası evlada şart kılınan mazbut ve mülhak vakıflarda vakfedenin soyundan gelen ve bu nedenle vakfın gelirinden (gallesinden) yararlanma hakkına sahip olan kişiler için öncelikle dava açılması ve bu haklarının dava ile tespit edilmesi aranmıştır. Uygulamada bu dava vakıflarda evladiye davaları, vakıf evladı ya da galleye müstehak evlat olduğunun tespiti davası şeklinde isimlendirilmiştir. Belirtmek gerekir ki vakıf evladı kavramı daha çok, vakfedenin çocukları ya da alt soyundan gelenler için kullanılan bir kavram olup, vakfedenin akrabaları ya da vakıftan yararlanan ismi ile belirtilmiş kişileri kapsamamaktadır....
Asliye Hukuk Mahkemesi Taraflar arasındaki tevliyete ehil vakıf evladı olduğunun tespiti davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir. Kararın davalı ... vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir. Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı ... vekilince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü: I. DAVA Davacı vekili dava dilekçesinde; davacı ...'in ...'te kurulu Mülhak ... Kasım Ağa Bini ... Ağa Vakfı'nın tevliyetine ehil vakıf evladı olduğunun tespitine karar verilmesini istenmiştir. II....
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE: Dava, vakfın gelir fazlasından faydalanma amacına yönelik galle fazlasına müstehak vakıf evladı olduğunun tespiti istemine ilişkindir. İstinaf incelemesi HMK'nın 355....
DAVA KONUSU : Vakıf (Tevliyete Ehil Vakıf Evladı Olunduğunun Tespiti İstemli) KARAR : Antalya 6....
Paşa Vakfı DAVA TÜRÜ :Galle Fazlasına Müstehak Vakıf Evladı Olduğunun Tespiti Taraflar arasında görülen ve yukarıda açıklanan davada yapılan yargılama sonucunda Mahkemece verilen davanın kabulüne dair kararın davalı Vakıflar Genel Müdürlüğü vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine Dairenin 04/10/2018 tarihli ve 2017/8580 Esas, 2018/16767 Karar sayılı ilamı ile onanmasına karar verilmişti. Davalı Vakıflar Genel Müdürlüğü vekili tarafından süresinde kararın düzeltilmesi istenmiş olmakla dosya incelendi gereği düşünüldü: K A R A R Dava dilekçelerinde, davacının Mazbut ...Kalesi Muhafızı Mehmed ... Paşa Vakfı'nın galle fazlasına müstehak vakıf evladı olduğunun tespiti istenmiş; Mahkemece, davanın kabulü ile davacının galle fazlasına müstehik vakıf evladı olduğunun tespitine karar verilmiştir....
Şerife Hatun Vakfı'nın gallesine hak kazanan vakıf evladı olduklarının tespitini istemiş; mahkemece davacıların B… … Şerife Hatun Vakfı'nın evladı olduklarının kanıtlanmadığı gerekçesi ile davanın reddine karar verilmiştir. Ramazan 1195 tarihli vakfiye, nüfus kayıtları, Adana Asliye 3.Hukuk Mahkemesinin 1948/32 esas sayılı evladiyet kararı, Adana Asliye 2. Hukuk Mahkemesinin 1942/240 esas sayılı galleye müstahak vakıf evladı kararı, 17 Muharrem 1318 tarihli Mehmet Efendi oğlu Emine'den doğma Sisli oğlu Ahmet Efendi'nin veraset ilamı, 29 Zilhicce 1324 tarihli olup Hatice oğlu Hacı Hüseyin Ağa oğlu Mahmut'un tevliyete ehil olduğunun tespitine ilişkin ilam, Adana 1. Sulh Hukuk Mahkemesinin 2007/115-87 sayılı tespit dosyasında vakıfla ilgili muhasebe kayıtlarının tercümesini içeren belgeler ve tapu kayıtları ile diğer tüm belge ve bilgiler birlikte incelenip değerlendirilmesi sonucunda: B… …. Şerife Hatun Vakfı'na ilişkin vakıfnamede, vakfeden B… …....
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE: Dava, vakfın gelir fazlasından faydalanma amacına yönelik galle fazlasına müstehak vakıf evladı olduğunun tespiti istemine ilişkindir. İstinaf incelemesi HMK'nın 355....
Paşa Vakfı'nın intifa hakkına müstahak vakıf evladı olduklarının tespiti istemine ilişkindir. Dosyada toplanan bilgi ve belgeler ile bunların incelenmesi sonunda düzenlenen bilirkişi raporuna göre; davacılar ... ve ... ..., Sadrazam ... ... Paşa Vakfı'nın evladı ve eski mütevellisi ...'nin yasal mirasçıları olup; 11.3.1924 doğumlu ..., ...'nin torunu (oğlu ... Talat ...'nın oğlu), 16.2.1952 doğumlu ... ise davacı ...'in oğludur. Vakıf evladı mütevelli ...'nin 1932 yılında ölümünden sonra kızı ... ... Vakfın mütevellisi olmuş, davacı ...'in babası ... Talat'ın kardeşi olan ... ... ... vakfın son mütevellisi olarak 1952 yılında ölmüştür. Hicri 1151 (miladi 1738) tarihli vakfiyede vakfın gallesinden (gelir fazlasından) vakıf evlatlarının yararlanacaklarına ilişkin bir düzenleme yer almamaktadır....
Fatih Bilgili’nin 25.12.2019 tarihli Bilirkişi raporunda; “İstinaf Mahkemesinin iade gerekçesi dikkate alınarak Vakıfname ve tüm dosya içeriği incelendiğinde, söz konusu vakıfta tevliyet (vakıf evladı) ve galle fazlasına müstahak olmak için derece ve batın farkı gözetmeksizin vakfı kuranların soyundan gelenlerin erkek ya da kız ayırımı yapılmadan bunların yalnızca erkek çocuklarının tevliyete ehil olacağı bir başka deyişle, erkek olmak şartıyla ana ya da baba tarafından o soydan gelmenin yeterli olduğu, erkek çocuklarının soyundan gelen erkeklerin yalnızca tevliyete ehil ve galle fazlasından yararlanabileceği şeklinde anlaşılamayacağı ve bu konuda; “Vakıf senedinde evladı evladı zukurun vakıf evladı olabileceği ve gale fazlasından yararlanacağı belirtilmektedir. Vakfiyelerde bu tarz ifadeler batın ve derece kaydı olmaksızın yalnızca erkek çocuklarının vakıf evladı olabileceklerini ve gale fazlasından yararlanabilecekleri anlamındadır....
Dosya içindeki bilgi ve belgelerin incelenmesinden, davacıların ayrı bir tüzel kişiliğe sahip olan dava konusu vakfın galle almaya müstehak vakıf evladı olduklarına dair bir mahkeme kararı bulunmamaktadır. Yargılama sırasında yürürlüğe giren Vakıflar Yönetmeliğinin 53/2 maddesinde, (Vakıflarda intifa haklarının ne suretle tesbit ve ita edileceği hakkında 17/07/1936 tarihli vakıflar nizamnamesine ek nizamname 7. madde) vakıf için belirlenen gelir fazlası (intifa hakları) vakfiye şartı gereği vakıf evladı veya ilgilisi olduğunu ve galleye hak kazandığını kesinleşen mahkeme kararıyla ispat edenler ile onların evladına vakıf mazbut ise ... mülhak ise mütevellisi tarafından ödeneceği öngörülmüştür....
