Ağa Vakfı’nın galleye müstehak vakıf evladı olduklarının tespiti ile galle fazlasının davacılara ödenmesine karar verilmiş; hükme karşı davalı vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir. Davalı vekilince bu kez, istinaf başvurusunun esastan reddine dair verilen karar temyiz edilmiştir. Dava, galleye müstehak vakıf evladı olduğunun tespiti istemine ilişkindir. 1.Dosya muhtevasına, dava evrakı ile yargılama tutanakları münderecatına ve mevcut deliller mahkemece takdir edilerek karar verildiğine, takdirde bir isabetsizlik bulunmadığına göre, aşağıdaki bent kapsamı dışında kalan davalı vekilinin sair temyiz itirazları yerinde görülmemiştir. 2.Somut olayda, dava konusu vakfın vakfiyesinde batın şartının olmaması, davacıların daha önce galleye müstehak vakıf evladı olduğu tespit edilen murisleri...ile soybağını ispatlaması karşısında davacıların Ser Tuna-i Es-Seyid ......
'nun 2007 yılında istifa etmesi üzerine davalı tarafından emaneten yönetildiğini ve tevliyetin boş olduğunu ileri sürerek tevliyete ehil vakıf evladı olduğunun tespitini istemiş; birleşen davada ise davacı vekili 26.01.2009 tarihli dilekçesi ile müvekkili ...'nun kesinleşen Diyarbakır 2.Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 27.02.1976 tarih ve 1976/92-57 sayılı kararı ile aynı vakfın galleye müstahak vakıf evladı olduğunun tespitine karar verildiğini belirterek davalı tarafından emaneten yönetilen vakfın tevliyete ehil vakıf evladı olduğunun tespitine karar verilmesini talep etmiş; mahkemece, yapılan yargılama sonunda alınan 10.02.2009 tarihli bilirkişi raporuna dayanılarak davacı ...'nun yaşca büyük olduğu gerekçesi ile davasının kabulüne, davacı ...'nun yaşca küçük olması sebebiyle davasının reddine karar verilmiştir....
Vakfı'nın evladı olduğunun ve galle fazlasına müstahak vakıf evladı olduğunun tespiti istenmiştir. İlk Derece Mahkemesince, davacının dava konusu Zahire Nazırı ... Ağa Vakfının evlatlarından olan Nihal Kerensoy (torunu olarak) ve ... (kızı olarak) ile soybağı tespit edilmiş olduğundan ve bu sebeple dava konusu vakfın evladı olduğu, ancak vakfiyede yer alan birinci ve ikinci batından olma şartını (yani ön batında vakıf evladı varken sonraki batında bulunan evladın hak sahibi olamaması kuralı) sağlayamadığı için galle fazlasına müstahak olmadığı kanaatına varılarak davanın kısmen kabulü ile davacı ... Kerensoy’un Zahire Nazırı ... Ağa bin ... Efendi Vakfı’nın evladı olduğunun tespitine, galleye müstehak vakıf evladı olduğunun tespiti talebinin ise reddine karar verilmiştir....
İLERİ SÜRÜLEN İSTİNAF SEBEPLERİ: İstinaf yoluna başvuran davalı T9ne İzafeten Adana T9 vekili istinaf dilekçesinde özetle; Davacıların, Türk Kanuni Medenisinden önce kurulmuş olan mazbut Karmutzade Hacı Mustafa Ağa Vakfının galle fazlasına müstehak vakıf evladı olduğunun tespiti talebi ile dava açtıklarını, Galleye müstahak vakıf evladı olduğunun tespiti davasında araştırma yapılırken dikkat edilmesi gereken birtakım hususlar bulunduğunu, galleye müstahak vakıf evladı olduğunun tespiti davasında vakfın vakfiyesinin incelenerek, vakfiyede belirlenen şartlara göre karar verilmesi ve vakfeden kişi ile soy bağının tespit edilmesi gerektiğini, Cumhuriyet öncesi kurulan vakıfların bir kısmının mazbut bir kısmının ise mülhak vakıf olarak sınıflandırıldığını, mülhak vakıflar vakfedenin soyundan gelen mütevelli tarafından yönetilen vakıflar olup mazbut vakıfların ise T9 tarafından yönetilmekte olan vakıflar olduğunu, davaya konu Karmutzade Hacı Mustafa Ağa Vakfının da mazbut vakıflardan olduğunu...
Vakfı’nın galleye müstahak vakıf evladı olduğunun tespitini istemiş, mahkemece her iki davanın da reddine karar verilmiştir. 1-Asıl davacılar ... ve ... yönünden yapılan temyiz incelemesi sonucunda; Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı kanıtlar ile yasal gerektirici nedenlere göre, yerinde görülmeyen temyiz itirazlarının reddi ile usule ve yasaya uygun olan hükmün ONANMASINA, 2-Birleşen davanın davacıları ..., ..., ...,...,..., yönünden yapılan temyiz incelemesi sonucunda; Dava, Mazbut ... ... Vakfı’nın galleye müstehak vakıf evladı olduğunun tespiti istemine ilişkin olup, mahkemece davacıların dava konusu vakıfla aralarında soybağını ispatlayamadıkları gerekçesiyle istemlerinin reddine karar verilmiştir Vakıftan galle fazlasının alınabilmesi için öncelikle vakfeden ile kan bağının ispatlanması sonra da bu hususta vakfiyede öngörülen şartların gerçekleşmesi gerekir....
Galle fazlasına müstahak vakıf evladı olduğunun tespiti davasında kişinin vakıf evladı olduğu da tespit edilerek kendisine galle fazlası ödenmesi gerektiğine karar verildiğinden bu davalar eda davası niteliğindedir. Eda davası niteliğinde olmasına rağmen bu eda hükmü kişinin aynı zamanda vakıf evladı olduğunun tespitini de içereceğinden, özel dairenin çoğun içinde az da vardır yönündeki bozma gerekçesi yerinde ise de salt vakıf evladı olduğunun tespitine karar verilebilmesi için bu yönden de hukuki yarar şartının gerçekleşmesi gerekir....
Vakıflar Kanunu ve Vakıflar Yönetmeliğine göre, mazbut ve mülhak vakıflarda vakfedenin soyundan gelen ve bu nedenle vakfın gelirinden (gallesinden) yararlanma hakkına sahip olan kişiler için öncelikle dava açılması ve bu haklarının dava ile tespit edilmesi aranmıştır. Uygulamada bu dava, vakıflarda evladiye davaları, vakıf evladı ya da galleye müstehak evlat olduğunun tespiti davası şeklinde isimlendirilmiştir. Belirtmek gerekir ki vakıf evladı kavramı daha çok, vakfedenin çocukları ya da alt soyundan gelenler için kullanılan bir kavram olup, vakfedenin akrabaları ya da vakıftan yararlanan ismi ile belirtilmiş kişileri kapsamamaktadır. Vakfın geliri üzerinde hak sahibi olduğuna ilişkin davayı, vakfiye uyarınca galleden yararlanma hakkı olan, yani vakfeden ile soy bağı olan ya da soy bağı olmasa bile galleden kendisine pay özgülenen diğer kişiler açabilir....
Paşa bini ... vakıfları"nın gallesine müstehak vakıf evladı olduğunun tespiti istenmiş iken, hüküm fıkrasında Vakfın adının "bini ... vakıfları" olarak yazılması, ayrıca belli tarihlerdeki (Hicri 952-953-956-967-968-970-971- 976-1075-1095) vakfiyelerin dışında infazda duraksamaya ... açacak ve zorluk yaratacak nitelikte diğer vakfiyeler yönünden de (vakfiye tarihleri açıkça belirtilmeden) davacının, galleye müstahak vakıf evladı olduğunun tespitine karar verilmiş olması, Doğru görülmemiştir. Bu itibarla yukarıda açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün HUMK.nun 428.maddesi gereğince BOZULMASINA, temyiz peşin harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 22.01.2007 gününde oybirliğiyle karar verildi....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Dava dilekçesinde, galleye müstahak vakıf evladı olduklarının tespiti istenilmiştir. Mahkemece davanın kabulüne karar verilmiş, hüküm ... vekili tarafından temyiz edilmiştir. Y A R G I T A Y K A R A R I Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü: Dava, davacıların Hacı ... oğlu ... Hacı ... ... Vakfı’nın galleye müstahak vakıf evladı olduklarının tespiti istemine ilişkin olup, mahkemece davanın kabulüne karar verilmiştir. Vakıftan galle fazlasının alınabilmesi için öncelikle vakfeden ile kan bağının ispatlanması sonra da bu hususta vakfiyede öngörülen şartların gerçekleşmesi gerekir. Dava konusu vakfın 1110 tarihli senedinde galle fazlasının batın şartı getirilmeden ve kız-erkek ayrımı yapılmadan evlada bırakıldığı anlaşılmaktadır....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Dava dilekçesinde, galleye müstahak vakıf evladı olduklarının tespiti istenilmiştir. Mahkemece davanın kısmen kabulüne karar verilmiş, hüküm taraf vekillerince temyiz edilmiştir. Y A R G I T A Y K A R A R I Temyiz istemlerinin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü: Dava, davacıların Mülhak Şeyhülislam Hamit Efendi Vakfı’nın galleye müstahak vakıf evladı olduklarının tespiti istemine ilişkin olup, mahkemece davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir. Vakıftan galle fazlasının alınabilmesi için öncelikle vakfeden ile kan bağının ispatlanması sonra da bu konuda vakfiyede öngörülen şartların gerçekleşmesi gerekir....
