Önalım hakkı paylı mülkiyet hükümlerine tabi taşınmazlarda bir paydaşın taşınmaz üzerindeki payını kısmen veya tamamen üçüncü bir kişiye satması halinde diğer paydaşlara bu satılan payı öncelikle satın alma yetkisi veren bir haktır. Bu hak paylı mülkiyet ilişkisi kurulduğu anda doğar ve satışın yapılmasıyla kullanılabilir hale gelir. Dava konusu payın bulunduğu 813 ada 1 parsel sayılı taşınmazda davacı ... 14.01.2011 tarihinde 1/3 payı intikal suretiyle iktisap ederek paydaş olmuş, daha sonra diğer paydaş ...'in 1/3 payını 25.01.2011 tarihinde satın almış ve 28.01.2011 tarihinde tekrar ...'e satmıştır. ...'in bu payı 28.03.2011 tarihinde davalı ...'a satması üzerine 01.04.2011 tarihinde yasal önalım hakkını kullanmıştır. Türk Medeni Kanununun 732. maddesi uyarınca paylı mülkiyette bir paydaşın taşınmaz üzerindeki payını tamamen veya kısmen 3. kişiye satması halinde diğer paydaşlar önalım hakkını kullanabilirler....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi Davacı tarafından, davalı aleyhine 13.08.2010 gününde verilen dilekçe ile elatmanın önlenmesi istenmesi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın reddine dair verilen 15.03.2011 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davacı tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü: K A R A R Dava, paylı taşınmazda oluşan yararlanma hakkına öteki paydaşın elatmasının önlenmesi istemiyle açılmıştır. Davalı, Taşınmazda kendisinin de payının olduğunu,davanın reddini savunmuştur. Mahkemece, dava reddedilmiştir. Hükmü, davacı temyiz etmiştir. Kuşkusuz, paylı mülkiyette taşınmazdan yararlanamayan paydaş, engel olan öteki paydaş veya paydaşların payına elatmalarının önlenmesini her zaman isteyebilir....
Paylı mülkiyette ise, borçlu paydaşın alacaklısı, borçlunun bağımsız payının haczini ve satışını isteyebileceğinden yetki belgesine dayanarak taşınmazın paydaşlığının giderilmesini istemesi yasa koyucunun amacına uygun değildir. Somut olaya gelince; elbirliği mülkiyetine tabi dava konusu 4080 ada 6 parsel sayılı taşınmaz üzerindeki ortaklığın satış suretiyle giderilmesine karar verilmiş ise de, taşınmazın UYAP sistemi üzerinden yapılan sorgusunda dava konusu taşınmazın karar tarihinden sonra elbirliği mülkiyetinin paylı mülkiyete çevrildiği ancak pasif halde olduğu anlaşılmaktadır. Bu durumda mahkemece; taşınmazın tapu kaydının tapu müdürlüğünden getirtilerek; taşınmaz paylı mülkiyete konu ise borçlunun payının satışı mümkün hale geleceğinden ve davacının dava açmakta hukuki yararı kalmayacağından davanın reddine karar verilmesi gerekir. Bu nedenle hükmün bozulması gerekmiştir. SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle davalı ......
üzerindeki ortaklığın TMK 699/3 maddesi uyarınca ayrı ayrı açık arttırma sureti ile satılarak giderilmesine karar verilmiştir....
Keza paydaşlar rıza göstermedikleri takdirde taşınmazın bir bölümü paylı bırakılamaz. Aynen bölünerek paylaştırmanın (taksimin) mümkün olması durumunda bölünen parçaların değerlerinin birbirine denk düşmemesi halinde eksik değerdeki parçaya para (ivaz) eklenerek denkleştirme sağlanır. Paydaşlar arasında anlaşma olmaması halinde hakim kendiliğinden bazı taşınmazları bir kısım paydaşlara, kalanı ise diğer paydaşlara verilmesi şekilde aynen bölünerek paylaştırmaya karar veremez..." (Yargıtay 14 H.D. 11.02.2019 tarih 2016/4353 Esas, 2019/1131 Karar) Ortaklığın giderilmesinin istenemeyeceği haller, Türk Medeni Kanunu’nun 698. maddesinde düzenlenmiştir. Maddede “Hukukî bir işlem gereğince veya paylı malın sürekli bir amaca özgülenmiş olması sebebiyle paylı mülkiyeti devam ettirme yükümlülüğü bulunmadıkça, paydaşlardan her biri malın paylaşılmasını isteyebilir. Paylaşmayı isteme hakkı, hukukî bir işlemle en çok on yıllık süre ile sınırlandırılabilir....
İnceleme konusu karar, paylı mülkiyette ortaklığın giderilmesi ilişkin olup, yukarıda sözü edilen Yargıtay Birinci Başkanlık Kurulu İş Bölümü kararına göre, belirgin biçimde Dairemizin inceleme alanı dışında kalmakta ve niteliği bakımından Yargıtay 14. Hukuk Dairesinin görevi içine girmektedir. SONUÇ : Yukarıda açıklanan nedenlerden ötürü 6723 sayılı Kanun'un 21. maddesi ile değişik 2797 sayılı Yargıtay Kanunu'nun 60. maddesi gereğince dosyanın görevli Yargıtay 14. Hukuk Dairesine gönderilmesine, 18/12/2017 gününde oybirliğiyle karar verildi....
Davacının (183 ada 14, 15, 17 ve 18 parsel ile 184 ada 1 parsel sayılı taşınmazlara ilişkin) elatmanın önlenmesi temyiz itirazlarının inlenmesinde, Dosya içerisindeki bilgi ve belgelerden; dava konusu 183 ada 14, 15, 17 ve 18 parsel ile 184 ada 1 parsel sayılı taşınmazların davacı, davalı ve dava dışı kişiler adına paylı şekilde tapuda kayıtlı olduğu anlaşılmaktadır. Hemen belirtilmelidir ki, paylı mülkiyette taşınmazdan yararlanamayan paydaş, engel olan öteki paydaş veya paydaşlardan payına vaki elatmanın önlenilmesini her zaman isteyebilir. Hatta elbirliği mülkiyetinde dahi paydaşlardan biri öteki paydaşların olurlarını almadan veya miras şirketine temsilci atanmadan tek başına ortak taşınmazdan yararlanmasına engel olan ortaklar aleyhine elatmanın önlenmesi davası açabilir. Ancak, o paydaşın, payına karşılık çekişmesiz olarak kullandığı veya kullanabileceği bir kısım yer varsa açacağı elatmanın önlenmesi davasının dinlenme olanağı yoktur....
Kabulü ile, hükmün (6100 sayılı Yasanın geçici 3.maddesi yollaması ile) 1086 sayılı HUMK'un 428.maddesi gereğince BOZULMASINA, alınan peşin harcın temyiz edene geri verilmesine, 29.02.2016 tarihinde oybirliğiyle karar verildi....
Kat 4 Nolu bağımsız bölümde kayıtlı taşınmazın mülkiyeti üzerindeki ortaklığın TMK.'nun 699/3 maddesi uyarınca genel açık arttırma ile satılarak giderilmesine karar verilmiştir....
DELİLLER : HMK, TMK, Yargıtay İlamı ve tüm dosya kapsamı DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ ve GEREKÇE : Dava, ortaklığın giderilmesi istemine ilişkindir. Mahkemece 7 adet taşınmazın satışı suretiyle ortaklığın giderilmesine karar verilmiştir. Paydaşlığın (ortaklığın) giderilmesi davaları, paylı mülkiyet veya elbirliği mülkiyetine konu taşınır veya taşınmaz mallarda paydaşlar (ortaklar) arasında mevcut birlikte mülkiyet ilişkisini sona erdirip ferdi mülkiyete geçmeyi sağlayan, iki taraflı, tarafları için benzer sonuçlar doğuran davalardır. Paydaşlığın giderilmesi davasını paydaşlardan biri veya birkaçı diğer paydaşlara karşı açar. 6100 sayılı HMK'nın 27. maddesi uyarınca davada bütün paydaşların yer alması zorunludur. Paydaşlardan veya ortaklardan birinin ölümü halinde alınacak mirasçılık belgesine göre mirasçılarının davaya katılmaları sağlandıktan sonra işin esasının incelenmesi gerekir....
