Davacı tarafça cari hesap ekstresi ve ticari defterlerin sunulduğu , ticari defter ve kayıtlara göre davacının 5417,08 TL alacaklı olduğunun bilirkişi raporu ile tespit edildiği, davalı tarafça defterlerin bulunamadığından bahisle sunulmadığı bu suretle davalı kayıtlarının incelenmediği anlaşılmıştır....
Davacının yerleşim yeri olan Samsun Asliye Hukuk Mahkemesine (Ticaret Mahkemesi sıfatıyla) talimat yazıldığı, talimat mahkemesine süresinde ticari defterlerin incelemeye hazır bulundurulduğu veya yeri bildirildiğinde mahkemece resen seçilecek mali müşavir bir bilirkişiye defterlerin tevdi ile ticari defterlerin açılış ve kapanış tasdiklerinin süresinde yapılıp yapılmadığının dolayısı ile delil niteliğine haiz olup olmadığının tespiti, davaya konu faturanın davalı tarafın ticari defterlerine kayıtlı olup olmadığının tespiti, faturaya istinaden davalı tarafın ticari defterlerinde ödeme kaydının olup olmadığının var ise dayanak belgenin ibrazı, davalı tarafın ticari defterleri arasında farklılık var ise farklılık arz eden kayıtların tespitinin amacıyla dosyanın bilirkişiye tevdi edilmiş, ......
DAVALI : HASIMSIZ DAVA : Zayi Belgesi Verilmesi DAVA TARİHİ : 02/09/2022 KARAR TARİHİ : 21/11/2022 G.K.YAZILDIĞI TARİH : 22.11.2022 Mahkememizde görülmekte olan Zayi Belgesi Verilmesi davasının yapılan açık yargılaması sonunda, GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle: Müvekkili şirketin... adresinde ticari faaliyetlerini sürdürdüğünü ve ticari defter ve kayıtların da bahsi geçen adreste bulunduğunu, 15.08.2022 tarihinde Ankara'da meydana gelen fırtına ve sağanak yağış esnasında müvekkil şirket nezdinde bulunan defterlerin çoğunun ıslandığını, diğer defterler kullanılabilir durumdayken Yönetim Kurulu Karar Defterinin birçok sayfasının parçalanmak sureti ile zayi olduğunu belirterek müvekkili şirkete ait Yönetim Kurulu Karar Defterinin zayi olduğuna ilişkin zayi belgesi verilmesini talep etmiştir....
Davacı; davalıya verdiği çek ve paralar karşılığında yeterli mal teslim almadığını, fazla ödeme yaptığını belirterek, fazla ödenen bedelin iadesi yönünde eldeki davayı açmıştır. Mahkemece, davacının, fazla ödediğini iddia ettiği bedel yönünden dayandığı ticari defterlerin kapanış tasdikleri bulunmadığı için delil olarak kabul edilmemiş, davanın reddine karar verilmiştir. HMK'nunun 222/4. maddesi; "... Açılış veya kapanış onayları bulunmayan ve içerdiği kayıtlar birbirini doğrulamayan ticari defter kayıtları, sahibi aleyhine delil olur." düzenlemesi bulunmaktadır. Çekle veya para ile ödeme yapılması halinde satımın peşin satış olduğunun, tarafların edimlerini aynı anda ifa ettiklerinin kabulü gerekir. Davada ispat yükü kural olarak davacıya düşmektedir. Davalı, bir kısım irsaliye ve teslim alan imzaları bulunan bilgi formları sunmuş, davacının verdiği çeklerin de karşılıksız çıktığını ve tahsilat yapılmadığını savunmuştur....
(HUMK'nın 332.) maddesindeki bu hüküm, taraflardan birinin delillerini salt karşı tarafın ticari defterlerine hasretmediği hallerde, ticari defterlerin mahkemeye sunulması bakımından da uygulanır. Diğer anlatımla, belirtilen bu durumda ticari defterler de, HMK m. 220. madde (HUMK'nın 330 ve sonraki maddeleri) anlamında “vesika” niteliğindedir....
Hukuk Muhakemeleri Kanununun ticari defterlerin ibrazı ve delil olması başlıklı 222. Maddesi; MADDE 222 - (1) "Mahkeme, ticari davalarda tarafların ticari defterlerinin ibrazına kendiliğinden veya taraflardan birinin talebi üzerine karar verebilir. (2) Ticari defterlerin, ticari davalarda delil olarak kabul edilebilmesi için, kanuna göre eksiksiz ve usulüne uygun olarak tutulmuş, açılış ve kapanış onayları yaptırılmış ve defter kayıtlarının birbirini doğrulamış olması şarttır. (3) İkinci fıkrada belirtilen şartlara uygun olarak tutulan ticari defter kayıtlarının sahibi ve halefleri lehine delil olarak kabul edilebilmesi için, diğer tarafın aynı şartlara uygun olarak tutulmuş ticari defterlerindeki kayıtların bunlara aykırı olmaması veya diğer tarafın ticari defterlerini ibraz etmemesi yahut defter kayıtlarının aksinin senet veya diğer kesin delillerle ispatlanmamış olması gerekir. (Ek cümle:22/7/2020-7251/23 md.)...
Raporda: 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 222. maddesinde, ticari defterlerin ibrazı ve delil olmasına ilişkin düzenlemeye yer verilmiş olup, defterlerin, tacirlerin kendi lehlerinde delil olabilmesi için Kanun'a uygun olarak tutulması zorunluluğu bulunmaktadır. Defterlerin Kanun'a uygun olarak tutulması tabiri, defterlerin mevzuatta gösterildiği şekilde düzgün tutulmasının yanında, açılış ve kapanış tasdiklerinin de kanunlarda gösterildiği şekilde yapılmış olması anlamına gelmektedir. Bu nedenle tasdike tabi defterlerin açılış ve kapanış tasdiklerinin yapılmaması halinde, bu defterlerin tacirlerin kendi lehlerinde delil olarak kullanılabilmesine olanak bulunmamaktadır. İncelenen 2019, 2020 ve 2021 hesap dönemlerine ait davacı şirket ticari defterlerinin açılış ve kapanış tasdiklerinin yasal süreleri içerisinde yaptırıldığı tespit edilmiştir. Bu meyanda davacı şirket ticari defterlerinin kendisi lehine delil olma vasfını haiz olduğu kanaatine varılmıştır....
(HUMK'nın 332.) maddesindeki bu hüküm, taraflardan birinin delillerini salt karşı tarafın ticari defterlerine hasretmediği hallerde, ticari defterlerin mahkemeye sunulması bakımından da uygulanır. Diğer anlatımla, belirtilen bu durumda ticari defterler de, HMK m. 220. madde (HUMK'nın 330 ve sonraki maddeleri) anlamında “vesika” niteliğindedir....
Ticari defterler, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu madde 222 ve devamı ile 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu madde 64 ve devamında açıkça düzenlenmiştir. Ticari defterlere anılan Kanun'larda delil olarak hüküm ve sonuç bağlanmıştır. Tacirler, Türk Ticaret Kanunu'nun amir hükmü uyarınca ticari defter tutmak zorundadır. Mahkeme, ticari davalarda tarafların ticari defterlerinin ibrazına kendiliğinden veya taraflardan birinin talebi üzerine karar verebilir (HMK. m. 222/1). Yine Türk Ticaret Kanunu madde 83/1'de ticari uyuşmazlıklarda Mahkemenin ticari defterlerin re'sen ibrazına karar verebileceği, Mahkeme re'sen ticari defterlerin ibrazına karar vermese dahi taraflardan birinin istemi üzerine ticari defterlerin ibrazına Mahkemece karar verilebileceği hüküm altına alınmıştır. Ticari defterler, bazı şartların varlığı durumunda sahibi lehine delil olarak kullanılabilir. Şöyle ki: Uyuşmazlık ticari bir işten kaynaklanmalıdır. Bu iş, her iki tarafın ticari işletmesini ilgilendirmelidir....
Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 222'nci maddesinin---------- ticari defterlerin ticari davalarda delil olarak kabul edilebilmesi için yasaya göre eksiksiz ve usulüne uygun olarak tutulmuş, açılış ve kapanış onayları yaptırılmış ve defter kayıtlarının birbirini doğrulamış olmasının şart olduğu; bu şekilde tutulan defterlerin sahibi ve halefleri lehine delil olarak kabul edilebilmesi için diğer tarafın aynı şartlara uygun olarak tutulmuş ticari defterlerindeki kayıtların bunlara aykırı olmaması veya diğer tarafın ticari defterlerini ibraz etmemesi yahut defter kayıtlarının aksinin senet veya diğer kesin delillerle ispatlanmamış olmasının gerektiği ve fakat diğer tarafın usulüne uygun olarak tutulan ticari defterlerinin ilgili hususta hiçbir kayıt içermemesi hâlinde ticari defterlerin sahibi lehine delil olarak kullanılamayacağı belirtilmiştir. Usulüne uygun olarak tutulan defterlerin lehe delil teşkil etmesi, kural olarak sırf defterlerdeki kayıtlarla sınırlıdır....
