Asliye Hukuk Mahkemesine talimat yazıldığı davalı tarafça incelenmesine karar verilen ticari defterlerin imha edildiği iddiası ile talimat mahkemesine ibraz edilmediği ve bu sebeple davalı taraf ticari defterleri üzerinde de inceleme yapılamadığının anlaşıldığı, esasen buradan incelenmesi gereken konunun her iki taraf tacir olan eldeki dava dosyasında davacı tarafın davaya konu alacak iddiasının ticari defter deliline dayanarak nasıl ispat etmesi gerektiğinin tartışılması gerektiği, ticari defterlerin ibrazı ve delil olma özelliğinin 6100 sayılı HMK madde 222'de düzenlendiği, ilgili maddenin aşağıdaki gibi olduğu; "(1) Mahkeme, ticari davalarda tarafların ticari defterlerinin ibrazına kendiliğinden veya taraflardan birinin talebi üzerine karar verebilir. (2) Ticari defterlerin, ticari davalarda delil olarak kabul edilebilmesi için, kanuna göre eksiksiz ve usulüne uygun olarak tutulmuş, açılış ve kapanış onayları yaptırılmış ve defter kayıtlarının birbirini doğrulamış olması şarttır. (3)...
Ancak Vergi Usul Kanunundaki bu düzenleme vergisel yükümlülüklerle ilgili olup, TTK'nın 82/7. maddesinde ticari defterlerin sahibinin elinden rızası dışında çıkmış olması hali, zayi belgesi verilmesini gerektiren bir olay olarak sayılmamış olduğu gibi tadadi olarak sayılan bu sebeplerle de benzerlik göstermediğinden sırf ticari defterlerin sahibinin elinden rızası dışında çıkmış olmasının ticari defterlerin TTK'nın 87/2 maddesinin aradığı şartlarda zayi olduğunun kabulü mümkün değildir. Elektronik Defter Genel Tebliği'nin 7.1 maddesinde sadece Vergi Usul Kanununda belirtilen “mücbir sebep” ve ikincil örneklerin temin edilememesi halinin aranmış olması TTK'nın 82/7. maddesindeki hususların aranmayacağı anlamına gelmez. Zira Elektronik Defter Genel Tebliği'nin 7.1 maddesindeki düzenleme TTK'nın 82/7. maddesindeki düzenlemenin kapsamını değiştirecek nitelikte değildir....
Ancak Vergi Usul Kanunundaki bu düzenleme vergisel yükümlülüklerle ilgili olup, TTK'nın 82/7. maddesinde ticari defterlerin sahibinin elinden rızası dışında çıkmış olması hali, zayi belgesi verilmesini gerektiren bir olay olarak sayılmamış olduğu gibi tadadi olarak sayılan bu sebeplerle de benzerlik göstermediğinden sırf ticari defterlerin sahibinin elinden rızası dışında çıkmış olmasının ticari defterlerin TTK'nın 87/2 maddesinin aradığı şartlarda zayi olduğunun kabulü mümkün değildir. Elektronik Defter Genel Tebliği'nin 7.1 maddesinde sadece Vergi Usul Kanununda belirtilen “mücbir sebep” ve ikincil örneklerin temin edilememesi halinin aranmış olması TTK'nın 82/7. maddesindeki hususların aranmayacağı anlamına gelmez. Zira Elektronik Defter Genel Tebliği'nin 7.1 maddesindeki düzenleme TTK'nın 82/7. maddesindeki düzenlemenin kapsamını değiştirecek nitelikte değildir....
Her ne kadar davacı defterlerin zayi olduğunu iddia etmiş ise de; defterlerin ne şeklide zayi olduğu konusunda somut bir vakıa ileri süremediği, şirket yetkilisinin ölmesi ile defterlerin zayi olması arasında uygun bir illiyet bağının bulunmadığı, davacının, defterlerin ne şekilde zayi olduğunu ve defterlerin zayi olmaması için gerekli özenin gösterildiğini, defterlerin zayi olmasında herhangi bir kusurunun bulunmadığını ve basiretli bir tacir gibi saklama yükümlülüğünü yerine getirdiğini ispatlayamadığı sonucuna varıldığından davanın reddine karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur....
(HUMK'nın 332.) maddesindeki bu hüküm, taraflardan birinin delillerini salt karşı tarafın ticari defterlerine hasretmediği hallerde, ticari defterlerin mahkemeye sunulması bakımından da uygulanır. Diğer anlatımla, belirtilen bu durumda ticari defterler de, HMK m. 220. madde (HUMK'nın 330 ve sonraki maddeleri) anlamında “vesika” niteliğindedir....
(HUMK'nın 332.) maddesindeki bu hüküm, taraflardan birinin delillerini salt karşı tarafın ticari defterlerine hasretmediği hallerde, ticari defterlerin mahkemeye sunulması bakımından da uygulanır. Diğer anlatımla, belirtilen bu durumda ticari defterler de, HMK m. 220. madde (HUMK'nın 330 ve sonraki maddeleri) anlamında “vesika” niteliğindedir....
Taraflar arasında alım satım ilişkisinden kaynaklanan bir ticari ilişki bulunduğu, düzenlenen fatura ve cari hesaptan kaynaklanan davacı alacağı nedeniyle davalı aleyhine takip başlatmış olduğu görülmüştür. Davalı borcu kabul etmemiş davanın reddini savunmuştur. Tarafların ticari defter ve kayıtları üzerinde inceleme yaptırılmıştır. Hükme esas alınan bilirkişi raporuna göre; Davacı ....’nin 2017 ve 2018 yılları ticari defterlerinin usulüne uygun tutulduğu, ticari defterlerin açılış onayları ve yılsonu kapanış tasdiklerinin yasal süresinde yaptırıldığı tespit edilmiş olduğundan ticari defterlerin delil niteliğinin bulunduğu, Davalı ....’nin 2017 ve 2018 yılları ticari defterlerin usulüne uygun tutulduğu, şirketin e-defter uygulamasına tabi olduğu tespit edilmiş olduğundan ticari defterlerin delil niteliğinin mevcut olduğu, Davalının ticari defter kayıtlarında 26.11.2018 ve İcra Takip tarihi itibariyle davacının 34.177,52 TL alacaklı göründüğü tespit edilmiştir....
‘ne ait ticari defterlerin usulüne uygun tutulduğu, 2021 yılında şirketin e-defter uygulamasına tabi olduğu tespit edildiğinden davacı şirkete ait ticari defterlerin delil niteliğinin mevcut olduğu, davalı ... Özel Sağlık Yatırımları Sanayi Tic. A.Ş....
Ancak kanuna uygun olarak veya olmayarak tutulmuş olan ticari defterlerin münderecatı, sahibi ve halefleri aleyhinde delil sayılır. (HMK. m. 222/4, 6762 sayılı TTK'nın 84,8)....
Numarası ile gerekli tahkikatın yapılması amacı suç duyurusunda bulunulduğunu, müvekkilin tüm özen ve dikkatine karşın elde olmayan sebepler ile, güven duyularak işin teslim edildiği şahıs tarafından alınmış ve tüm çabalarına rağmen iade edilmediğini, işbu sıkıntıların ve müvekkilinin ticari hayatının sürdürülebilmesi için Türk Ticaret Kanunun 82/7. Maddesi uyarınca 2020 ve 2021 yıllarına ait ticari defterlerin, nizamlar ve mali bilançoların zayi olduğuna dair zayi belgesi verilmesini talep ve dava etmiştir. Hukuki Nitelendirme, Delillerin Değerlendirilmesi ve Netice Talep, 6102 sayılı Yasanın 82/7 maddesi gereğince ticari defterlerin kaybolması nedeniyle zayi belgesi verilmesi istemine ilişkindir....
