Hukuk Dairesi'nin 2016/7704 Esas, 2019/3178 Karar sayılı ilamı) Somut olayda; davacı vekili tarafından müvekkilinin davalılardan Ertan'dan alacaklı olduğunu, davalı Ertan'ın alacağını bertaraf etmek amacıyla diğer davalı Halil ile aralarında muvazaalı borç ilişkisi düzenleyerek muvazaalı takip başlattığını, Halil'in de bonoya dayalı alacağını diğer davalı Hamide'ye devrettiğini ileri sürerek tasarrufun iptaline karar verilmesinin talep edildiği, mahkemece davanın kabulüne yönelik kararın verildiği, davalı Ertan tarafından istinaf yoluna başvurulduğu anlaşılmaktadır....
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ, HUKUKİ SEBEPLER ve GEREKÇE: Taraflar arasındaki dava, Muvazaaya Dayalı Tasarrufun İptali (TBK. 19. madde) istemine ilişkindir. Somut olayda; Davacı banka ile davalılardan T8 arasında 27/11/2018 tarihli Kredi Sözleşmesi imzalandığı, davalı tarafından kredi borcunun ödenmemesi nedeniyle Mersin 5. İcra Müdürlüğünün 2019/4671 Esas sayılı dosyasıyla icra takibi başlatıldığı ancak birinci sırada Mersin 7. İcra Müdürlüğünün 2018/14408 Esas sayılı davaya konu takip dosyasının bulunduğu, muvazaalı icra takibinin davalının bankaya olan borcunu ödemeyi kestiği dönem içerisinde gerçekleştirildiği ileri sürülerek; Mersin 7. İcra Müdürlüğünün 2018/14408 Esas sayılı icra takibinin iptaline, müvekkiline Mersin 5....
Muvazaaya dayalı davalarda davacının icra takibine geçmesi ve aciz belgesi almasına gerek yoktur. Çünkü yukarıda açıklandığı gibi İİK'nun 277. ve izleyen maddelerinde iptal davasına konu tasarruflar özünde geçerli olmasına rağmen kanunun icra hukuku yönünden iptaline imkan verdiği tasarruflardır. Muvazaaya dayalı iptal davasında ise davacı muvazaalı işlemle kendisinin zararlandırıldığını ileri sürmektedir. Davacının iddiasını kanıtlaması halinde iddianın alacağın tahsiline yönelik bulunduğu da gözetilerek İİK'nun 283/1,2. maddesi kıyasen uygulanarak yapılan kesintilerinin davacının alacak ve ferilerini geçmeyecek biçimde öncelikli ödenmesi gerekir. Yine muvazaanın varlığını iddia eden taraf Medeni Kanun'un 6. maddesi gereğince bu iddiasını isbat etmek zorundadır. BK'nun 19.maddesine dayalı davalarda işlemin iptali için sadece üçüncü kişinin değil aynı zamanda dördüncü kişi var ise ona yapılan işleminde muvazaalı olduğunun ispatlanması gerekmektedir....
Dava BK'nun 19.maddesine dayalı olarak açılan muvazaalı işlemin iptaline ilişkindir. 1. Dosyadaki yazılara kararın dayandığı delillerle gerektirici sebeplere, bozmaya uygun olarak karar verilmiş bulunmasına ve davalı ...'nın aynı zamanda akrabası olmasına göre davalı ... vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki temyiz itirazlarının reddine . 2. Dosya içeriğinden, dava konusu 760 nolu parselin revüzyon görerek, 917 ada 2 parsel, 918 ada 8 parsel ve 1801 ada 1 parsel olduğu, bu taşınmazlardan 917 ada 2 parselin borçlunun bir başka alacaklısının takip dosyasındaki ihaleden satıldığı ve ihalenin kesinleştiği diğer parsellerinde satış aşamasında oldukları anlaşılmakdır....
Mahkemece iddia, savunma, toplanan delillere göre, davalılar arasındaki dava konusu senetlerin gerçek bir borcu içermediği muvazaalı olduğu gerekçesiyle davanın kabulüne dava konusu senetler ile bu senettlere yönelik yapılan takibin iptaline karar verilmiş; hüküm, davalılar ... ve ... vekili tarafından temyiz edilmiştir. Dosyadaki yazılara kararın dayandığı delillerle gerektirici sebeplere, delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına, mahkemenin görevli olmasına, davacı ile borçlu arasındaki ilamın ve dolayısıyla alacağın kesinleşmiş olmasına, TBK'nun 19 maddesi gereğince açılan muvazaa hukuksal nedenine dayalı iptal davalarında icra takibi ve aciz belgesi bulunma zorunluluğu olmamasına göre davalılar ... ve ... vekillerinin yerinde görülmeyen bütün temyiz itirazlarının reddi ile usul ve yasaya uygun bulunan hükmün ONANMASINA ve aşağıda dökümü yazılı 10.246,50 TL kalan onama harcının temyiz eden davalılardan alınmasına 4.11.2014 gününde oybirliğiyle karar verildi....
Şti'deki hissesini 14.01.2009 tarihinde abisinin oğlu Muhammer'e onun da 03.08.2011 tarihinde borçlunun abisi üçüncü kişinin babası Fikri'ye devrettiğini, belirterek önce İİK'nun 277 ve devamı maddelerine dayalı olarak bu tasarrufların iptalini talep etmiş, daha sonra talebini ıslah ederek BK'nun 19.maddesine göre karar verilmesini talep etmiştir. Davalılar vekilleri, müvekkilerinin akraba olmalarının satışın muvazaalı olduğu anlamına gelmeyeceğini, hisse devirlerinin gerçek olduğu belirterek haksız açılan davanın reddi gerektiğini savunmuşlardır. Mahkemece, davalı borçlu Hasan'ın, dava konusu yapılan şirketteki hissesini akrabası olan davalı ...'...
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ Dava; TBK'nın 19. maddesine dayalı olarak açılan muvazaalı işlemin iptali istemine ilişkindir. Davanın bu niteliğine göre, inceleme görevi Yargıtay 4. Hukuk Dairesinindir. Bu itibarla dosyanın gerekli inceleme yapılmak üzere Yargıtay 4. Hukuk Dairesine gönderilmesine 15/09/2022 tarihinde oy birliği ile karar verildi....
Davacının terditli talebi olan TBK'nun 19 maddesinde yer alan muvazaa edeniyle tasarrufun iptali talebine ilişkin delillerin toplanmadığı ve muvazaaya dayalı değerlendirme yapılmadığı görülmektedir. İİK.nun 277 ve devamı maddelerinde düzenlenen tasarrufun iptali davaları ile Türk Borçlar Kanunun 19.maddesinde düzenlenen muvaza nedenine dayalı iptal davaları birbirinden farklı davalar olup, farklı hükümlere tabidir. Tasarrufun iptali davalarında alacaklı lehine bir takım karineler kabul edilmiş ancak bunun yanında bu dava türü 1- 2- 5 yıllık hak düşürücü sürelere tabi tutulmuş ayrıca alacaklıya aciz belgesi sunma gibi bir takım yükümlükler yüklenmiştir. TBK.nun 19.maddesine dayanan muvaza davalarında ve nam-müstear olarak nitelenen davalarda ise alacaklı bu tür yükümlülüklere bağlı olmadan ve hak düşürücü süreye tabi olmadan davasının açabilme hakkına sahiptir....
B- Genel olarak; Dava BK'nun 19. Maddesi ve İİK 277. ve devamı maddelerine dayalı olarak davalılar arasında yapılan maaş haczi işlemine yönelik tasarrufun iptali isteminden ibarettir. 04.06.1958 gün ve 15/6 sayılı İBK'da da belirlendiği gibi, HMK'nın 24/1, 25, 26, 30 ve 33. (HUMK'nın 74, 75 ve 76.) maddeleri gereğince hakim, tarafların ileri sürdükleri maddi vakıalar, bunlara bağlı netice-i taleplerle bağlı ve fakat hukuki tavsiflerle bağlı olmayıp, kanunları re'sen uygulamakla ve neticeye vardırmakla yükümlüdür. Bu nedenle davanın dava tarihi itibariyle yürürlükte bulunan 6098 sayılı TBK'nın 19. maddesinde düzenlenmiş muvazaa iddiasına dayalı iptal istemine ilişkin olduğu kabul edilerek inceleme ve değerlendirmeler bu çerçevede yapılmıştır. Dava, Borçlar Kanunu'nun 19. maddesinde düzenlenen dava konusu işlemin danışıklı (muvazaalı) yapıldığı iddiasına dayalı tasarrufun iptali istemine ilişkindir....
(TBK 19.) maddesi kapsamında açılmış muvazaa nedenine dayalı iptal istemine ilişkindir. Danışıklı bir hukuki işlem ile üçüncü kişilere zarar verilmesi, onlara karşı işlenmiş bir haksız eylem niteliğinde olduğundan, kural olarak danışıklı işlem (muvazaalı muamele) nedeniyle hakları zarara uğratılan üçüncü kişiler, tek taraflı veya çok taraflı olan bu hukuki işlemlerin geçersizliğini ileri sürebilirler. Davacıların amacı, açtıkları dava sonucunda alacaklarının tahsili olanağına kavuşmaktır. Her ne kadar muvazaalı işlemin saptanması ile birlikte, tapu iptali de istenilmiş ise de; çoğun içinde azın da bulunduğu ilkesi gereğince, muvazaalı işlemin açılan dava yönünden hüküm doğurmamasının istenildiği açıktır. Bu bakımdan, İİK’nun 283. maddesi düzenlemesi yol gösterici niteliktedir....
