MADDE 447- Rekabet yasağı, işverenin bu yasağın sürdürülmesinde gerçek bir yararının olmadığı belirlenmişse sona erer. Sözleşme, haklı bir sebep olmaksızın işveren tarafından veya işverene yüklenebilen bir nedenle işçi tarafından feshedilirse, rekabet yasağı sona erer. Eldeki somut anlaşmazlık, davalıların çalışanı ve ortağı olduğu şirketten kademeli olarak hisselerinin devri ve işten ayrılması sürecinde şirketin menfaatlerini korumaya yönelik bir rekabet yasağı öngören sözleşmeden kaynaklanmaktadır. Davalılar, 2016 yılında davacıya ihtar çekerek hisselerinin satın alınmasını istemiş ve bedelde anlaşamama nedeniyle devir gerçekleşmemiş, mahkemeye taşınmış durumdadır. Rekabet yasağı, sadece ortaklıktan değil, ortaklık ve buna bağlı olarak davalıların şirketteki çalışmasından kaynaklanmaktadır. Sözleşmeye "ve" bağlacının konmasının anlamı birlikte gerçekleşme şartıdır....

Öğretide rekabet yasağı sözleşmesi, işçinin iş ilişkisi içinde işverenin müşterilerine nüfuz etmesi yahut iş sırlarına vakıf olması nedeniyle hizmet sözleşmesi sona erdikten sonra belirli bir faaliyet alanında belirli bir coğrafi bölgede ve belirli bir zaman dilimi içerisinde işçinin işverenle rekabet teşkil eden davranış içerisine girmesini yasaklayan sözleşmeler olarak tanımlanmaktadır. Rekabet etmeme taahhüdünü içeren bu sözleşmeyle işçi işverene karşı hizmet sözleşmesinin bitiminden sonrasına yönelik olarak menfi bir yükümlülük, bir yapmama borcu altına girmektedir. Başka bir deyişle rekabet yasağı sözleşmesi ile işçinin ekonomik faaliyet özgürlüğüne ve ekonomik geleceğine kısmen dahi olsa sınırlama getirilmektedir(Sabah Altay, Türk Borçlar Kanunun Hükümlerine Göre İşçi ile İşveren Arasında Yapılan Rekabet Yasağı Sözleşmesi, MÜHF-HAD, C.14, sy.3, s.179 vd.)....

İNCELEME VE GEREKÇE Dava, taraflar arasında akdedilen sözleşmeden kaynaklı haksız rekabet nedeniyle tazminat istemine ilişkindir....

Sonuçta davacının dava konusu işletme devir sözleşmesine dayanarak davalıdan kiracılık hakkının devrini, mal sahibinden de buna muvafakat etmesini isteyebileceği açık ise de, somut uyuşmazlıkta davacının mal sahibi ile yeni bir kira sözleşmesi imzalaması nedeniyle artık davacının muhatabı, imzaladığı yeni kira sözleşmesi hükümleri uyarınca dava dışı mal sahibi ...'dır. O halde mahkemece bu konudaki talebin, davacı ile üçüncü kişiler arasındaki başka bir ilişki olduğundan dolayı reddine karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir. Bu durum karşısında mahkemece, yukarıda açıklanan gerekçelerle davacının TTK'nın 54 vd. maddelerine dayalı, davalının fiilinin haksız rekabet ve rekabet yasağının ihlali olduğunun tespiti ve önlenmesi ile manevi tazminat taleplerinin de kısmen kabulüne karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde hüküm kurulması doğru değilse de, HMK.'...

İNCELEME ve GEREKÇE: Dava hukuki niteliği itibariyle, iş sözleşmesi ile kararlaştırılan rekabet yasağına ve işçi ayartama yasağına aykırı eylemler sebebiyle oluşan zararın tazminine ilişkin tazminat davasıdır Davacı ve davalı arasındaki uyuşmazlık rekabet yasağının ihlali sebebiyle cezai şart istemine ilişkin uyuşmazlığın, 4857 sayılı İş Kanunu kapsamında değerlendirilip değerlendirilemeyeceği konusundadır. 5521 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu'nun 1. maddesine göre, iş mahkemelerinin görevi “İş Kanununa göre işçi sayılan kimselerle işveren veya işveren vekilleri arasında iş sözleşmesinden veya İş Kanununa dayanan her türlü hak iddialarından doğan hukuk uyuşmazlıklarının çözülmesi”dir....

Taraflar arasında imzalanmış olan rekabet yasağı sözleşmesi incelendiğinde, iş sözleşmesi kapsamında yer aldığı, davalı işçinin iş akdinin sonlanmasından sonra bir yıl boyunca aynı sektörde faaliyet gösteren sözleşmede adı geçen 11 şirkette ve bu firmanların devamı niteliğindeki firmalar ile Marmara bölgesi sınırları içerisinde, kendi adına işverenle rekabet edilecek bir iş yapmamayı, sektörde rakip diğer müessese ve firmalarda ortak, yönetici, danışman yahut başka bir sıfatla ilgili olarak bulunmayacağını kabul ve taahhüt ettiği, bu hükme aykırı davranması halinde ise işçinin işveren lehine son brüt aylığının 12 katı tutarında tazminat bedelini ödemeyi kabul ettiği anlaşılmaktadır. Yukarda değinilen iş sözleşmesi kapsamında davalı işçi lehine öngörülmüş bulunan bir cezai şart ise bulunmamaktadır. Cezai şartın hem bireysel hem de toplu iş hukukunda geniş uygulama alanı bulunmaktadır....

Bölge adliye mahkemesince, mahkemece 818 sayılı BK'nın 348 ve devamı maddeleri uyarınca gerek şekil, gerek içerik itibariyle geçerli bir rekabet yapma yasağı sözleşmesi bulunup bulunmadığı, bu sözleşmede imzanın bulunmamış olmasının sonuçları irdelenmemiş ise de bu hususlar rekabet yasağından kaynaklanan cezai şart istemine ilişkin açılacak davada değerlendirilmesi zorunlu olsa da rekabet yapmama karşılığı çalışana ödenen tazminatın iadesine ilişkin eldeki davada sözleşme yok hükmünde veya geçersiz kabul edilse bile tarafların ödediklerini birbirlerine iade etmesi gerekip davacının sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre davalıya yaptığı ödemeyi istemesi mümkün bulunmakla sonuca etkili olmayacağı,davalı, yapılan ödemenin hisse devir bedeli, prim, tazminat kapsamında yapıldığını savunarak ödemeyi kabul etmekle birlikte ödeme nedenine itiraz ettiği, vasıflı ikrar bölünemeyeceğinden davacı ispat yükü altında olup söz konusu ödemenin sırf davalının rekabet etmemesi amacıyla ödendiğini kanıtlaması...

Dava, rekabet yasağı sözleşmesine aykırılığa dayalı cezai şartın tahsili istemine ilişkin olup mahkemece davanın reddine karar verilmiştir. 6101 sayılı TBK'nın Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkında Kanun'un 4. maddesi, Türk Borçlar Kanunu'nun yürürlüğe girmesinden önce gerçekleşmiş olup da, Türk Borçlar Kanunu'nun yürürlüğe girdiği sırada henüz herhangi bir hak doğurmamış fiil ve işlemlere, Türk Borçlar Kanunu hükümleri uygulanır hükmünü haiz olup, her ne kadar taraflar arasındaki rekabet yasağı hükmünü içeren iş akdi 04.11.2010 başlangıç tarihli olsa da, sözleşmede ve rekabet yasağı sözleşmesinde iş akdinin sona ermesinden sonrası için rekabet yasağının düzenlenmiş olması nedeniyle, iş akdinin sona erdiği 21.09.2012 tarihi itibariyle somut uyuşmazlıkta 6098 sayılı TBK'nın rekabet yasağı sözleşmesine ilişkin 444 ve devamı maddelerinin tatbik edilmesi gerekmektedir. 6098 sayılı TBK'nın 444. maddesi uyarınca, fiil ehliyetine sahip olan işçi, işverene karşı, sözleşmenin sona ermesinden sonra...

İş sözleşmesi devam ederken işçinin sadakat borcu gereği zaten rekabet yasağı bulunduğundan bu konuda ayrı bir anlaşmanın varlığına gerek yoktur. Rekabet yasağının ihlali halinde işveren, iş sözleşmesine aykırı davranıştan ötürü sözleşmeyi haklı nedenle feshedebileceği gibi, varsa zararının tazminini de isteyebilecektir. Türk Borçlar Kanunu'nun rekabet yasağının sona ermesini düzenleyen 447.maddesinde iş sözleşmesinin işveren tarafından haksız olarak ya da işçi tarafından haklı nedenle feshedilmiş olması halinde rekabet yasağının sona ereceği düzenlenmiş olup, haklı fesih müessesesinin iş hukuku ilkeleri çerçevesinde ticaret mahkemesince değerlendirilmesinin güçlüğü ortadadır. Uyuşmazlığın kaynağı iş sözleşmesi olduğundan Türk Borçlar Kanununun 444 ve devamı maddelerine dayalı olarak İş Kanunu kapsamında işçi sayılan kişinin, rekabet yasağı sözleşmesinin ihlali nedeniyle açılan cezai şartın tahsiline ilişkin davalarda iş mahkemeleri görevlidir....

ile tarihsiz rekabet yasağı sözleşmesinin cezai şart açısından geçersiz olduğunu, rekabet yasağı sözleşmesinin iş sözleşmesine bağlı fer'i nitelikte bir yükümlülük doğurduğunu, hizmet sözleşmesinin "Özel Şartlar" başlıklı 12/u maddesinde cezai şartın tek taraflı olarak belirlendiğini, tarihsiz Rekabet Yasağı Sözleşmesi 9. maddede düzenlendiğini, İş Sözleşmesinde işçi aleyhine tek taraflı olarak cezai şarta yer verilemeyeceğini, bu sebeple geçersiz olduğunu, hizmet sözleşmesinde taraflar arasındaki sözleşme sona erdikten sonra rekabet yasağı sözleşmesinin akdedileceği, rekabet yasağı sözleşmesinin tarihsiz ve dolayısıyla geçersiz olduğu, rekabet yasağının baskı ile imzalatılmış olabileceği, kaldı ki tek taraflı olması ve miktarı itibariyle işverenin sorumluluğunu aşması sebebiyle geçersiz olduğunu, tarihsiz rekabet yasağı sözleşmesinin içeriği itibariyle hukuka aykırı olduğunu, Ege ve Marmara bölgeleri dışında bu sektörde iş bulmanın oldukça zor olduğu, anayasal çalışma hürriyetinin ortadan...