Davalı vekili; huzurdaki davanın sebepsiz zenginleşmeye dayalı olarak açılmış bir dava olduğunu, zamanaşımına uğramış olduğundan reddi gerektiğini, sebepsiz zenginleşme koşullarının bulunmadığını, davanın usul ve esastan reddini talep etmiştir. Uyuşmazlık; sigorta şirketinin sigortalısı ve kendisi ile ilgisi olmayan bir kaza nedeniyle davalıya tazminat ödemek durumunda kalması sonucu uğranılan zararın tazmini istemine ilişkindir. Haklı bir neden olmaksızın başkasının mal varlığından veya emeğinden zenginleşmeye "sebepsiz zenginleşme" denir. TBK'nın 77/I.madde ve fıkrası uyarınca sebepsiz zenginleşen kimse, bu zenginleşmeyi aleyhine zenginleştiği kişiye geri vermek zorundadır. Belirtmek gerekir ki haksız fiil ile nedensiz zenginleşmenin güttükleri amaç birbirlerinden faklıdır....
davacının yararlanması olanağının, davacının sözleşmeden sağlayacağı menfaatin ortadan kalktığı, sözleşmeden istenen menfaati sağlayamadığı için hem sözleşme bedelini ödemekten hem de ------- -----temin etme, ------- gelir sağlama olanağından mahrum kaldığı, bir başka deyişle malvarlığı değerlerinde kayba uğradığının ----açık olduğu, esas itibariyle sözleşmesel ilişki kurulan hallerde sebepsiz zenginleşme söz konusu olmamakla birlikte, bazı durumlarda, taraflar arasında hukuki bir ilişki olmasına rağmen sebepsiz zenginleşme durumunun ortaya çıkabileceğinin gerek ---- içtihatlarında karşılık bulduğu, olayda, sözleşmenin taraflarca ihlali söz konusu olmayıp, sözleşme dışı ---- sebep nedeniyle davacının sözleşmeden istifade edememesi durumunun ortaya çıktığı, davacının iade talebinin de esas itibariyle sözleşme dışı gelişen olaydan kaynaklandığı, o nedenle ortada bir sözleşme olduğuna göre sebepsiz zenginleşmeye dayanılamayacağı kanaatine varıldığı, davacının sözleşmeden istifade edemediği...
Yukarıda yapılan açıklamalar ışığında yanlar arasındaki uyuşmazlığın, davalı Belediyenin dava dışı Hazineye ait parseli haricen davacıya satmasına ilişkin sözleşmeden kaynaklandığı sabittir. Yasanın aradığı şekil şartlarına uyularak resmi merciler önünde yapılmış bir satış sözleşmesi olmadığından yapılan taşınmaz satış işlemi TMK. nun 706, BK.nun 213, Tapu Kanunun 26. maddesi hükmüne göre geçersizdir. Bu nedenle taraflar ancak verdiklerini isteyebilir. Bu durumda, taraflar arasındaki uyuşmazlığın sebepsiz zenginleşme kurallarına uygun çözümlenmesi ve tasfiye edilmesi gerekir. Hukuken geçersiz sözleşmeden kaynaklanan bu nitelikteki bir uyuşmazlığın sebepsiz zenginleşme kurallarına göre çözümlenip tasfiye edilebilmesi için öncelikle sebepsiz zenginleşmenin kapsamını tespitteki ilke ve esasların açıklanmasında yarar görülmüştür. Geçerli bir sebebe dayanmaksızın bir kişinin mal varlığından diğerinin mal varlığına kayan değerlerin eksiksiz iadesi denkleştirici adalet düşüncesine dayanır....
Sebepsiz zenginleşmeden söz edilebilmesi için; bir taraf zenginleşirken diğerinin fakirleşmesi, zenginleşme ve fakirleşme arasında uygun nedensellik bağının bulunması ve zenginleşmenin hukuken geçerli bir nedene dayalı olmaması gerekir.Sebepsiz zenginleşme; geçerli olmayan veya varlığı sona ermiş bir nedene ya da borçlu olunmayan şeyin hataen verilmesine dayalı olarak gerçekleşebilir. Sebepsiz zenginleşme, bunlardan hangisi yoluyla gerçekleşmiş olursa olsun, sebepsiz zenginleşen, aleyhine zenginleştiği tarafa karşı geri verme borcu altındadır. Taraflar arasında akdedilen adi yazılı satış vaadi sözleşmesi kanununun aradığı resmi şekilde yapılmadığı için geçersizdir. Hukuken geçersiz olan sözleşmeden doğan bu uyuşmazlık sebepsiz zenginleşme ilkelerine göre çözülecektir. Bu sebeple taraflar, geçersiz sözleşme gereğince karşılıklı olarak verdiklerini iade ile yükümlüdürler....
Türk Borçlar Kanununa göre borç ilişkileri; Sözleşmeden doğan borç ilişkileri, Haksız fiilden doğan borç ilişkileri ve Sebepsiz zenginleşmeden doğan borç ilişkileri olarak kabul edilmiştir. Davacı, davalılar arasında yapılan kira sözleşmesinin tarafı olmadığından dairemiz istinaf incelemesini yapmakla görevli değildir. Davacı ile davalılar arasındaki borç ilişkisi sebepsiz zenginleşme hukuksal nedenine dayanmaktadır. Hakimler ve Savcılar Kurulu 1. Dairesinin iş bölümü kararı gereğince, "Kararı veren mahkemenin sıfatına, nitelendirmesine ve sözleşme ilişkisi bulunup bulunmadığına bakılmaksızın, geçersiz sözleşmeden kaynaklanan (sebepsiz zenginleşmeden) (TBK m. 77 ila 82) davalar sonucu verilen hüküm ve kararlar." hakkındaki istinaf başvurusunu inceleme görevi 3. Hukuk Dairesi'ne ait olduğundan dairemizin görevsizliğine, dosyanın görevli daireye gönderilmesine karar vermek gerekmiştir. HÜKÜM : Yukarıda açıklanan nedenlerle; Hakimler ve Savcılar Kurulu 1....
Asliye Hukuk Mahkemesinin 2008/60 esas 2011/477 sayılı kararı ile davacı kiracıya ödenmesine karar verildiği ve bu kararın kesinleştiğinin tartışma konusu olmadığı, peşin ödenen kira parasına rağmen sözleşmenin daha erken sona ermesi üzerine fazladan ödenmiş bulunan bedelin kiraya veren yönünden sebepsiz zenginleşme sonucunu doğurduğu, 6098 sayılı TBK 82.maddesinde sebepsiz zenginleşme davasının, hak sahibinin geri isteme hakkı olduğunu öğrendiği tarihten başlayarak 2 yılın geçmesi ile zamanaşımına uğrayacağı düzenlendiği, davacının en geç, ilk davayı açtığı 10/04/2008 tarihi itibariyle peşin ödediği kira parasının fazla kısmını geri isteme hakkı olduğunu öğrendiğinin kabulü gerektiği, bu durumda fazladan yapılan ödemenin sebepsiz zenginleşme hükümlerine tabi olduğu ve 10/04/2008 tarihinden itibaren iki yıl içerisinde dava açılmadığından zamanaşımı süresinin dolduğunun anlaşılmasına göre, fazladan yapılan kira ödemesinin istirdadı yönünden zamanaşımı nedeniyle davanın reddi gerekirken alacağın...
Sebepsiz zenginleşme, bir kimsenin mal varlığının haklı bir sebep olmaksızın diğer bir kimsenin mal varlığı aleyhine çoğalmasıdır. Sebepsiz zenginleşmeye dayalı alacak talep edilebilmesi için borçlunun mal varlığında, bir başkasının aleyhine bir zenginleşme meydana gelmeli, zenginleşme ve zenginleştirici olay arasında illiyet bağı bulunmalı ve zenginleşme haklı bir sebebe dayanmamalıdır. Sebepsiz zenginleşme; geçerli olmayan ve tahakkuk etmemiş yahut varlığı sona ermiş bir nedene ya da borçlu olunmayan şeyin hataen verilmesine dayalı olarak gerçekleşebilir. Sebepsiz zenginleşme bunlardan hangisi yoluyla gerçekleşmiş olursa olsun, sebepsiz zenginleşen, aleyhine zenginleştiği tarafa karşı geri verme borcu altındadır. Geri verme borcunun konusu ve kapsamı; "Aynen Geri Verme İlkesi"ne göre düzenlenmiştir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi DAVA TÜRÜ : Tapu iptali tescil tazminat elatmanın önlenmesi ve yıkım K A R A R Dava; tapulu yere yönelik elatmanın önlenilmesi ve kal; birleşen davalar ise; haricen düzenlenmiş sözleşmeler uyarınca satın almaya dayalı tapu iptali ve tescil, olmadığı taktirde de sebepsiz zenginleşme hükümleri uyarınca tazminat isteğine ilişkin olup, yargılama sonunda birleşen davaların davacılarının sebepsiz zenginleşme hükümleri uyarınca talep ettiği tazminat isteğinin kabulüne karar verildiğine ve bileşen davaların davacıları tarafından tazminata hükmedildiği halde faize hükmedilmemesinin usul ve yasaya aykırı olduğu ileri sürülerek hüküm sadece bu yönü ile temyiz edildiğine göre, hükme yöneltilen temyiz itirazlarının incelenmesi Yüksek Yargıtay (13.)...
Tarafların sorumluluğunun tespitinde sebepsiz zenginleşme hükümlerinin uygulanması gerektiğinden, sebepsiz zenginleşmenin şartlarını incelemek gerekir. 1-Sebepsiz zenginleşme için, bir taraf zenginleşirken diğerinin fakirleşmesi, zenginleşme ve fakirleşme arasında uygun nedensellik bağının bulunması ve zenginleşmenin hukuken geçerli bir nedene dayalı olmaması gerekir. “Sebepsiz zenginleşmeden söz edilebilmesi için; bir taraf zenginleşirken diğerinin fakirleşmesi, zenginleşme ve fakirleşme arasında uygun nedensellik bağının bulunması ve zenginleşmenin hukuken geçerli bir nedene dayalı olmaması gerekir. Mülga 818 Sayılı Borçlar Kanunu ( 818 Sayılı B.K.'nun konuya dair 61 vd. maddelerindeki ( 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu ( Benzer hüküm 6098 Sayılı T.B.K.'nun m. 77 vd.yer almıştır.)düzenlemelere göre, sebepsiz zenginleşme; geçerli olmayan veya tahakkuk etmemiş yahut varlığı sona ermiş bir nedene ya da borçlu olunmayan şeyin hataen verilmesine dayalı olarak gerçekleşebilir....
İSTİNAF NEDENLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE : HMK'nun 355. maddesi uyarınca istinaf dilekçesinde belirtilen sebepler ve kamu düzeni ile sınırlı olarak yapılan istinaf incelemesinde; Sebepsiz Zenginleşme, 6098 sayılı TBK'un 77- 82 inci maddeleri arasında düzenlenmiştir. Hemen belirtilmelidir ki, sebepsiz zenginleşmeden söz edilebilmesi için; bir taraf zenginleşirken diğerinin fakirleşmesi, zenginleşme ve fakirleşme arasında uygun nedensellik bağının bulunması ve zenginleşmenin hukuken geçerli bir nedene dayalı olmaması gerekir. Sebepsiz zenginleşme bunlardan hangisi yoluyla gerçekleşmiş olursa olsun, sebepsiz zenginleşen, aleyhine zenginleştiği tarafa karşı, geri verme borcu altındadır. İdarenin parasal ödeme kararları (decisions pecuniaires), hak yaratıcı işlemler (şart tasarruf işlemleri) niteliğinde değildir. İdarenin para ödeme kararları kanunla öngörülen şartların gerçekleşmesi durumunda, hak sahibi haline gelmiş kişilere belli bir paranın ödenmesi kararı niteliğindedir....
