"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ Taraflar arasında görülen tapu iptal tescil ve tenkis davası sonunda, yerel mahkemece davanın tenkis isteği yönünden kabulüne ilişkin olarak verilen karar davalı ... tarafından yasal süre içerisinde temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, Tetkik Hakimi ...’un raporu okundu, açıklamaları dinlendi, gereği görüşülüp düşünüldü; -KARAR- Dava, muris muvazaası nedenine dayalı pay oranında tapu iptal tescil ve tenkis isteğine ilişkindir....
Dava dilekçesinde belirtilmeyen taşınmazların sonradan ıslah suretiyle davaya dahil edilmesi mümkün değil ise de; tenkis talebi tapu iptali ve tescil talebinden daha dar kapsamlı bir istek olduğundan, terditli olarak tapu iptali ve tescile karar verilmesinin mümkün olmaması halinde tenkis istenmesinde kanuna aykırı bir yön bulunmamaktadır. Ancak, 01.04.1974 tarihli ½ sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararı, konusu ve sonuç bölümü itibariyle, murisin kendi üzerindeki tapulu taşınmazlar yönünden yaptığı temliki işlemler için bağlayıcıdır. Murisin gerçekte bedelini bizzat ödeyip, üçüncü kişiden satın aldığı taşınmazı mirastan mal kaçırmak amacıyla tapu siciline yarar sağlamak istediği kişi adına kaydettirmesi halinde, diğer bir söyleyişle bedeli ödenerek "gizli bağış" şeklinde gerçekleştirilen işlemler hakkında anılan Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararının doğrudan bağlayıcı olma niteliği yoktur....
Dosya içeriği ve toplanan delillerden; davacıların mirasta iade istemiyle dava açtığı ve aşamalarda da davasını ıslah ederek iddialarını değiştirmediği, mahkemece dava, muris muvazaası hukuksal nedenine dayalı tapu iptali ve tescil, olmadığı takdirde tenkis isteği olarak kabul edilerek, olayda 1.4.1974 tarih 1/2 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararının uygulanamayacağı gerekçesiyle tapu iptali ve tescil isteği yönünden davanın reddi, yapılan tasarrufla saklı paya tecavüz edildiğinin saptandığı gerekçesiyle tenkis isteği kabul edilmiştir. Hemen belirtilmelidir ki, miras bırakanın bağış gibi sağlararası, miras mukavelesi, vasiyetname şeklinde ölüme bağlı tasarruflarının tenkis davasına konu teşkil edeceği tartışmasızdır. Oysa somut olayda, tenkis isteği yoktur....
İLERİ SÜRÜLEN İSTİNAF SEBEPLERİ: İstinaf yoluna başvuran davacı vekili dilekçesinde özetle; Davacı vekili dava konusu taşınmazların değerli olup ölümden kısa süre önce davalı gelinlere bağış sureti ile devredilmiş olup muvazaalı olduğunu ,diğer mirasçılardan mal kaçırma kastıyla yapıldığını ,murise sadece davalıların bakmadığını ,nine TMK 565 maddesi uyarınca tenkis hesabı yapılmadığını saklı payın zedelendiğini özetle belirtilerek kararın kaldırılmasını talep etmiştir. DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ, HUKUKİ SEBEPLER ve GEREKÇE: Dava, muvazaa hukuki sebebine dayalı tapu iptali ve tescil olmazsa tenkis talebine ilişkindir. Davacı, davada tapu iptali ve tescil olmazsa tenkis talebinde de bulunulmuştur muvazaa ret edilir ise koşulların bulunması halinde Türk Medeni Kanunu'nun tenkis hükümlerinin uygulanması suretiyle bir karar verilmesi gerekeceği açıktır....
Miras bırakan tarafından sağlararası veya ölüme bağlı tasarruflarla yapılan temliklerin "tasarruf edilebilir kısım" dahilinde kalıp kalmadığının tespiti, diğer bir ifade ile "tasarruf edilebilir kısım" mirasın açıldığı andaki değerinin bilinmesiyle anlaşılabilir.(TMK.M.507/1) Miras, miras bırakanın ölümüyle açılır. Miras bırakanın sağlığında yapmış olduğu kazandırmalar terekenin ölüm anındaki durumuna göre değerlendirilir. (TMK. M. 575) Şu halde, anılan yasal düzenlemeler gereğince, tasarruf edilebilir kısım saklı paya el atma olup olmadığı, terekenin bütün olarak ölüm tarihine göre tespit edilmesiyle mümkün olabilir. Mahkemece, açıklanan yönlerde inceleme ve araştırma yapılmadığı gibi bilirkişi marifetiyle tasarruf nisabı ve saklı pay hesabı yaptırılmamıştır....
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:Fatsa 1.Asliye Hukuk Mahkemesinin 2021/480 esas, 2022/754 karar sayılı dava dosyasında verilen tapu iptali ve tescil (muris muvazaası nedeniyle) olmadı tenkis talebinin reddine karşı, davacı vekili tarafından istinaf yoluna başvurması üzerine, dosyanın yapılan inceleme sonucunda; İddia ve savunmaya mahkemece toplanıp değerlendirilen deliller ile duruşma tutanaklarına yansıyan bilgi ve belgelere göre; İstinaf incelemesine konu ve esas teşkil eden eldeki dava; tapu iptali ve tescil (muris muvazaası nedeniyle) olmadı tenkis istemine ilişkindir. İlk derece mahkemesince yapılıp bitirilen yargılama sonucunda, "...-Davacının muris muvazaası nedeniyle tapu iptal tescil ile tenkise ilişkin terditli taleplerinin ayrı ayrı REDDİNE," karar verilmiştir....
ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ TARİHİ : 28/11/2013 NUMARASI : 2009/449-2013/623 Taraflar arasında görülen tapu iptal tescil, olmadığı takdirde tenkis davası sonunda, yerel mahkemece tapu iptal tescil isteğinin kabulüne ilişkin olarak verilen karar davalılar vekili tarafından yasal süre içerisinde temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, Tetkik Hâkimi raporu okundu, açıklamaları dinlendi, gereği görüşülüp düşünüldü; -KARAR- Dava, muris muvazaası hukuksal nedenine dayalı tapu iptal tecsil; mümkün olmadığı takdirde tenkis isteğine ilişkindir. Mahkemece, muvazaa iddiası sabit görülerek miras payı oranında tapu iptal ve tescile hükmedilmiştir....
ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ TARİHİ : 08/12/2022 NUMARASI : 2022/201 ESAS, 2022/537 KARAR DAVA KONUSU : Tapu İptali ve Tescil (Ehliyetsizlik, Muris Muvazaası Nedenine Dayalı), Terditli Olarak Tenkis KARAR : Samsun 4....
Ölüme bağlı tasarrufun esasa ilişkin iptal sebepleri; "ehliyetsizlik", "irade sakatlığı", "hukuka aykırılık" ve "ahlaka aykırılık"tır. Şekle ilişkin iptal sebeplerine gelince; "ölüme bağlı bir tasarruf kanunda öngörülen şekillere uyulmadan yapılmışsa" iptal davasına konu olabilir. Vasiyetnamenin iptali sebepleri 4721 s. TMK' nun 557. ve 558. maddelerinde sınırlı bir şekilde gösterilmiştir. Öte yandan miras bırakan sağlığında hak dengesini gözeten kabul edilebilir ölçüde ve tüm mirasçıları kapsar biçimde bir paylaştırma yapmışsa mal kaçırmak kastından (ve de saklı payı zedelemek kastından) söz edilmeyeceğinden olayda 01.04.1974 tarih ve 1/2 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararının uygulanamayacağı da kuşkusuzdur....
Bu yönüyle, tenkis davası Miras Hukukuna özgü bir iptal davası olarak kabul edilmelidir. Tenkis, saklı payın yaptırımıdır ve saklı pay tamamlanıncaya kadar, önce ölüme bağlı tasarruflardan, bu yetmezse, en yeni tarihlisinden en eskisine doğru geriye gidilmek üzere sağlararası kazandırmalardan yapılır. (TMK md. 570) Somut olayda; Kadıköy 9. Noterliğinin 11/03/1997 tarih ve 14898 yevmiye numaralı vasiyetnamesi ile muris ...'in tüm malvarlığını davalıya bıraktığı, murisin eşi olan Fatma Saadet Cinpir'in ise 22/08/1998 tarihinde muristen önce 23/03/2013 tarihinde vefat ettiği anlaşılmıştır. Davacılar dava dilekçelerinde ve beyanlarında vasiyetnamenin iptali, olmadığı takdirde tenkis talebinde bulunmuştur....
