Dolaysıyla kanunun belirlemediği bir hak tapu kütüğüne şerh edilemez. TMK’nun 1009 ila 1011 ve Tapu Sicil Tüzüğünün 54 ila 66. maddelerinde düzenlenen şerhler, üç amaca yönelik bir tapu işlemidir. Şahsi hakların kuvvetlendirilmesini, malikin tasarruf yetkisinin sınırlandırılmasını ve muvakkat (geçici) tescilin tapu kütüğüne yazılmasını sağlar. Tapu kütüğüne şerh edilebilecek şahsi haklara gelince; TMK’nun 1009. maddesinde arsa payı karşılığı inşaat, taşınmaz satış vaadi, kira, alım, önalım, gerialım sözleşmelerinden doğan haklar ile şerh edilebileceği kanunlarda açıkça öngörülen diğer hakların tapu kütüğüne şerh edilebileceği hükme bağlanmıştır....
Hangi hakların tapu kütüğüne şerh edileceğini kanun belirlemiştir. Dolaysıyla kanunun belirlemediği bir hak tapu kütüğüne şerh edilemez. TMK’nun 1009 ila 1011 ve Tapu Sicil Tüzüğü'nün 54 ila 66. maddelerinde düzenlenen şerhler, üç amaca yönelik bir tapu işlemidir. Şahsi hakların kuvvetlendirilmesini, malikin tasarruf yetkisinin sınırlandırılmasını ve muvakkat (geçici) tescilin tapu kütüğüne yazılmasını sağlar. Tapu kütüğüne şerh edilebilecek şahsi haklara gelince; TMK’nun 1009. maddesinde arsa payı karşılığı inşaat, taşınmaz satış vaadi, kira, alım, önalım, gerialım sözleşmelerinden doğan haklar ile şerh edilebileceği kanunlarda açıkça öngörülen diğer hakların tapu kütüğüne şerh edilebileceği hükme bağlanmıştır....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Davacılar vekili tarafından, davalılar aleyhine 28.01.2011 gününde verilen dilekçe ile tapu iptali ve tescil istenmesi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın reddine dair verilen 31.01.2012 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davacılar vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü: K A R A R Dava, satış vaadi sözleşmesine dayalı tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir. Davacılar, murisleri ...'a; davalılar ... ve ...'un 31.01.1980 tarihli davalı ...'ın 28.11.1983 tarihli, davalı ... ... ise 03.06.1980 tarihli satış vaadi sözleşmesi ile dava konusu 45 ve 46 parsel sayılı taşınmazlardaki hisselerini satmayı vaat ettiklerini ileri sürerek tapu iptali ve tescil istemişlerdir. Davalı vekili, davanın reddini savunmuştur....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Davacı vekili tarafından, davalı aleyhine 19.02.2014 gününde verilen dilekçe ile satış vaadi sözleşmesinin iptali ve şerhin terkini, birleştirilen 2014/89 Esas sayılı dosya ile davacı ... tarafından davalı şirket aleyhine satış vaadi sözleşmesine dayalı tapu iptali ve tescil istenmesi üzerine yapılan muhakeme sonunda; asıl davanın reddine, birleştirilen davanın kabulüne dair verilen 02.10.2014 günlü hükmün Yargıtayca, duruşmalı olarak incelenmesi davacı-davalı vekili tarafından istenilmekle, tayin olunan 26.05.2015 günü için yapılan tebligat üzerine temyiz eden davacı-davalı vekili Av. ... ile karşı taraftan davalı-davacı vekili Av. ... geldiler. Açık duruşmaya başlandı. Süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra gelenlerin sözlü açıklamaları dinlendi. Duruşmanın bittiği bildirildi. İş karara bırakıldı....
İSTİNAF SEBEPLERİ Davalı ... vekili istinaf başvuru dilekçesinde özetle; ilk derece mahkemesince verilen karara karşı istinaf kanun yoluna başvurulduğunu, istinaf dairesince İİK'nun 28.maddesi gereğince dava konusu taşınmazın tapu kaydına şerh düşülmesine karar verildiğini, tarafların anlaştığını, ifa imkansızlığı bulunduğundan şerhin kaldırılması taleplerinin reddedildiğini, lehine tescil kararı verilen şirketin tasfiye edildiğini, şirketteki tüm hisselerin davacı tarafından müvekkiline devredildiğini, tapu kaydındaki şerhin kaldırılması gerektiğini belirterek tapu kaydındaki şerhin kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir. HUKUKİ NİTELENDİRME, DELİLLERİN VE İSTİNAF SEBEPLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ Talep; tapu iptali ve tescil davasında verilen karar üzerine İİK'nun 28.maddesi uyarınca taşınmazın tapu kaydına konulan şerhin kaldırılması istemine ilişkindir. Davacı vekili işbu davada müvekkili ile davalı ...'un.... olduğunu, daval ı ...'...
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE: Asıl dava, yüklenici temlikine dayalı tapu iptal ve tescil, birleşen dava, taraflar arasında düzenlenen ön ödemeli konut satış sözleşmesi ve düzenleme şeklinde taşınmaz satış vaadi sözleşmelerinin sözleşmeden dönme ihtali ile sözleşmelerin hükümsüz olduğunun tespiti ile tapu kaydındaki sözleşme şerhinin kaldırılması istemine ilişkindir. Davacının istemi tapu iptali ve tescil olup uyuşmazlığın taşınmazın aynına yönelik olduğu kuşkusuzdur. Tapu iptali ve tescil istemli taşınmazın aynına ilişkin davalarda dava değeri dava konusu taşınmazın dava değerindeki gerçek değeridir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Davacı vekili tarafından, davalı aleyhine 23/06/2014 gününde verilen dilekçe ile satış vaadi sözleşmesine dayalı tapu iptali ve tescil mümkün olmazsa tazminat, bu da mümkün olmazsa geçit hakkı kurulması talebi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın kabulüne dair verilen 09/02/2016 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü: K A R A R Dava, gayrimenkul satış vaadi sözleşmesinden kaynaklanan tapu iptali ve tescil, ikinci kademede tazminat, mümkün olmadığı takdirde geçit hakkı kurulması istemine ilişkindir....
Buna göre, satış vaadi sözleşmesine dayalı olarak satış vaadini kabul eden davacı satış vaadinde bulunan davalılar aleyhine tapu iptali ve tescil davası açabileceği gibi bedelin tahsili davası açabilir, satış vaadini kabul eden bu haklardan birini kullanmak üzere zorlanamaz. Ayrıca önceden tapu iptali ve tescil davası açan satış vaadini kabul eden davacı sonradan bu istemini bedele ilişkin olarak değiştirebilir ve davasını bedele dönüştürebilir. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulu'nun 16.05.21956 gün ve 1- 6 sayılı kararında da bu ilkeler aynen benimsenmiştir. Somut olayın incelenmesinde, dava dilekçesinde gayrimenkul satış vaadi sözleşmesine dayalı tapu iptali ve tescil isteminde bulunulduğu, ancak yargılamanın devamı sırasında ibraz edilen 14/05/2018 tarihli ıslah dilekçesiyle davadaki talep sonucunu bütünüyle ıslah ederek bedele ilişkin olarak değiştirdiği (davayı bedele dönüştürdüğü) anlaşılmaktadır....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Taraflar arasındaki tapu kaydındaki şerhin terkini davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kabulüne yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davalı vekilince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü. - K A R A R - Davacı vekili, taraflar arasında akdedilen arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi nedeniyle tapu kaydına işlenen Bina Yapımına Ait Sözleşme şerhinin hukuka aykırı olarak devam ettiğini ileri sürerek, tapu kaydındaki şerhin kaldırılmasına karar verilmesini talep ve dava etmiştir. Davalı vekili, taraflar arasında arsa payı karşılığı inşaat yapım sözleşmesinden kaynaklı davacıların edimlerini yerine getirmemesi sebebiyle derdest davaların devam ettiğini, bu nedenle şerhin kaldırılmaması gerektiğini savunarak, davanın reddini istemiştir....
Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; Talep ettikleri tapu kaydındaki şerhin terkini isteminin ihtiyati tedbir mahiyetinde olduğu, tedbire göre mahkeme yetkisinin tayin olunamayacağı, kaldı ki mahkemenin tedbir taleplerinin reddine karar verdiğinden anılan şakilde yetkisizlik kararı verilmesinin usul ve yasaya aykırı olduğundan kararın kaldırılmasını istinaf yolu ile talep etmiştir. İstinaf sebepleri ile sınırlı dosya üzerinde yapılan inceleme sonucunda; Tapu kaydındaki, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi şerhinin terkini esas mahiyette bir talep olup, ayni hakları etkileyecek niteliktedir....
