Geçit hakkı verilmesine ilişkin davalarda, bu hak taşınmaz leh ve aleyhine kurulacağından leh ve aleyhine geçit istenen taşınmaz maliklerinin tamamının davada yer alması zorunludur. Ancak, yararına geçit istenen taşınmaz paylı mülkiyete konu ise dava paydaşlardan biri veya birkaçı tarafından açılabilir. Türk Medeni Kanununun 747/2 maddesi gereğince geçit isteği, önceki mülkiyet ve yol durumuna göre en uygun komşuya, bu şekilde ihtiyacın karşılanmaması halinde geçit tesisinden en az zarar görecek olana yöneltilmelidir. Zira geçit hakkı taşınmaz mülkiyetini sınırlayan bir irtifak hakkı olmakla birlikte, özünü komşuluk hukukundan alır. Bunun doğal sonucu olarak yol saptanırken komşuluk hukuku ilkeleri gözetilmelidir....
Davalı T3 vekili istinaf dilekçesinde özetle; kararda aleyhine geçit hakkı tesis edilen 173 ada 12 parsel numaralı taşınmazın müvekkiline ait olduğunu, bilirkişi raporlarında birinci alternatif olarak belirlenen ve geçit hakkı kurulması daha olanaklı olan parsel 173 ada 11 parsel numaralı taşınmazın malik hanesinin boş olması nedeniyle değerlendirmeye alınmadığını bu parsele ilişkin Kaş Kadastro Mahkemesi'nin 2010/410 Esas numaralı dosyasının sonucunun beklenmesi gerektiğini, 11 numaralı parselin halihazırda davalı olmasının geçit hakkı tesis edilmesine engel olmadığını, davacıya ait taşınmazın mutlak geçit ihtiyacının ve acil bir durumun varlığının tespit edilemediğini, bilirkişi raporlarında üçüncü alternatif olarak belirlenen 12 ve 13 numaralı parsele ilişkin yapılan değerlendirmede evler, evlerin eklentileri ve müştemilatların geçit hakkı güzergahı içerisinde kaldığı ve yıkılması gerektiği, 12 ve 13 numaralı parsellerde geçit hakkı kurulacak alanların bir kısım evlere çok yakın geçeceğinden...
Uygulama ve doktrinde genellikle bunlardan ilkine "mutlak geçit ihtiyacı" veya "geçit yoksunluğu", ikincisine de "nispi geçit ihtiyacı" ya da "geçit yetersizliği" denilmektedir. Geçit hakkı verilmesine ilişkin davalarda, bu hak taşınmaz leh ve aleyhine kurulacağından leh ve aleyhine geçit istenen taşınmaz maliklerinin tamamının davada yer alması zorunludur. Ancak, yararına geçit istenen taşınmaz paylı mülkiyete konu ise dava paydaşlardan biri veya birkaçı tarafından açılabilir. Geçit tesisi davalarında başlangıçta davacı tarafından öngörülemediğinden dava dilekçesinde talep edilen yer dışındaki güzergahlardan da geçit kurulması gerekebilir....
Davalı vekili işletme bütünlüğünün korunması ve taşınmazın bölünmesinin önlenmesi bakımından su havuzu bedelinin davacılar tarafından ödenerek ve yolun devamının davacılara ait parsellerden devam etmesi gerektiği nedenleri ile ve re'sen görülecek yönlerden temyiz etmiştir. Dava, yeni Medeni Kanunun 747.maddesi gereğince geçit hakkı tesisi isteğine ilişkindir. Dosyada yer alan pafta ve Dairemizin 10.04.2006 tarihli iade ilamı ile getirtilen tapu kayıtlarında davalı 1363 sayılı parsele bitişik dava dışı 1366 sayılı parselin davacılara ait olduğu görülmektedir. Bu durumda davalı 1363 parsel sayılı taşınmazın 15.07.2005 tarihli keşif krokisinde ( D ) harfi ile gösterilen ve batı sınırından devam eden geçit güzergahının davalının sınıra yakın havuzu nedeniyle davalı taşınmazı güzergah olarak bu kesimde ikiye bölmesi doğru görülmemiştir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen hükmün Yargıtay'ca incelenmesi istenilmekle; temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldı, inceleme raporu ve dosyadaki belgeler okundu, GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ: Kadastro sonucu ... Köyü çalışma alanında bulunan 113 ada 33, 34, 35, 36, 37, 38, 39 ve 40 parsel sayılı taşınmazlar irsen intikal, taksim ve kazandırıcı zamanaşımı zilyetliği nedeniyle davacı ve davalılar adına tespit ve tescil edilmiştir. Davacı ..., dava konusu taşınmazların sınırlarının mirasçılar arasında yapılan taksime uygun olarak anayol ile bağlantısı sağlanacak şekilde belirlenmesi istemiyle tapu iptali ve tescil istemiyle dava açmıştır. Mahkemece yapılan yargılama sonunda davanın ... Tapu Sicil Müdürlüğü yönünden husumet yokluğu ve diğer davalılar yönünden hukuki yarar yokluğu nedeniyle reddine karar verilmiş; hüküm, davacı tarafından temyiz edilmiştir....
taşınmaz lehine yine aynı yer 1125 parsel sayılı taşınmaz aleyhine 02/07/2018 tarihli raporun ekinin krokide 1 nolu güzergah olarak gösterilen alan üzerinde geçit hakkı tesisine, İzmir ili Kemalpaşa ilçesi Bağyurdu Mahallesi Sarıceviz mevkii 1148 parsel sayılı taşınmaz lehine yine aynı yer 1125 parsel sayılı taşınmaz aleyhine 02/07/2018 tarihli raporun ekinin krokide 1 nolu güzergah olarak gösterilen alan üzerinde geçit hakkı tesisine, kurulan geçit hakkının TMK 748/3 ve 1012.maddesi ile yeni tapu sicil tüzüğünün" irtifak hakları ve taşınmaz yükünün tescili" başlıklı 30.maddesi gereğince kütük sayfasında ayrılan özel sütuna tesciline," dair karar verilmiştir....
Bu parsellerden 547 numaralı olanı zaten davacılar adına tapuya kayıtlı bulunduğuna göre sadece külfet yüklenecek parseller 548 ve 549 numaralı olanlar olup onların belirtilen yönünde bir inceleme yaptırılarak hükme konu edilen geçit yeri ile mukayesesi yapıldıktan sonra uygun olan seçeneğin saptanıp buna göre hüküm verilmesi gerekir. 548 ve 549 parseller uygun geçit güzergahı olarak kabul edilirse bu iki parsel için hükmen geçit kurulmazdan evvel davacılara ait 550 ve 570 parseller yararına 547 parsel üzerinden tapu sicilinde davacılar iradesiyle akdi bir geçit tesisi kurulduktan sonra diğer parseller üzerindeki geçide karar vermek uygun olacağı...." gerekçesiyle bozulmuştur. Bozma ilamına uyularak yapılan inceleme neticesinde davacıya ait 550 ve 570 sayılı parsellerin yararına, davalıya ait 552 sayılı parselden geçit tesisine karar verilmiştir. Hükmü, 552 sayılı parselin maliki davalı ... vekili temyiz etmiştir....
Mevkii, 1730 parsel numaralı taşınmaz lehine, 24/02/2015 tarihli bilirkişi heyetinin 1. alternatif yol olarak belirlediği ... Mevkii, 1723, 1726, 1721 parsel sayılı taşınmazlar aleyhine geçit hakkı kurulmasına karar verilmiştir. Hükmü, bir kısım davalılar temyiz etmiştir. Bu tür davalar ülkemizde arazi düzenlenmesinin sağlıklı bir yapıya kavuşmamış olması ve her taşınmazın yol ihtiyacına cevap verilmemesi nedeniyle zorunlu olarak açılmaktadır. Geçit hakkı verilmesiyle genel yola bağlantısı olmayan veya yolu bulunsa bile bu yol ile ihtiyacı karşılanamayan taşınmazın genel yolla kesintisiz bağlantısı sağlanır. Uygulama ve doktrinde genellikle bunlardan ilkine "mutlak geçit ihtiyacı" veya "geçit yoksunluğu", ikincisine de "nispi geçit ihtiyacı" ya da "geçit yetersizliği" denilmektedir. Yukarıda açıklanan ilkeler ışığında somut olaya gelince; davacı maliki olduğu 1730 parsel sayılı taşınmaz lehine geçit hakkı tesisi istemiştir....
Bu tür davalar ülkemizde arazi düzenlenmesinin sağlıklı bir yapıya kavuşmamış olması ve her taşınmazın yol ihtiyacına cevap verilmemesi nedeniyle zorunlu olarak açılmaktadır, Geçit hakkı verilmesiyle genel yola bağlantısı olmayan veya yolu bulunsa bile bu yol ile ihtiyacı karşılanamayan taşınmazın genel yolla kesintisiz bağlantısı sağlanır. Uygulama ve doktrinde genellikle bunlardan ilkine “mutlak geçit ihtiyacı” veya “geçit yoksunluğu”, ikincisine de “nispi geçit ihtiyacı” ya da “geçit yetersizliği” denilmektedir. Geçit tesisi davalarında başlangıçta davacı tarafından öngörülemediğinden dava dilekçesinde talep edilen yer dışındaki güzergahlardan da geçit kurulması gerekebilir....
Taşınmazın kullanım bütünlüğünün bozulmasının zorunlu olduğu hallerde bu husus gerekçelendirilerek geçit hakkı tesisi edilmelidir. Yararına geçit kurulacak taşınmazın tapuda kayıtlı niteliği ve kullanım amacı nazara alınarak, özellikle tarım alanların nihayet bir tarım aracının geçeceği genişlikte (emsaline göre 2,5-3 m.) geçit hakkı tesisine karar vermek gerekir. Bu miktarı aşan bir yol verilecekse bunun gerekçesi kararda dayanakları ile birlikte gösterilmelidir. Kurulan geçit hakkının Medeni Kanunun 748/3. maddesi uyarınca Tapu Siciline kaydı da gereklidir....
