ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ TARİHİ : 31/03/2022 NUMARASI : 2020/52 ESAS, 2022/148 KARAR DAVA KONUSU : Önalım Hakkından Kaynaklanan Tapu İptali Ve Tescil KARAR : Yukarıda yazılı ilk derece mahkemesi kararına karşı davacı tarafça istinaf kanun yoluna başvurulmuş olmakla HMK' nın 352 ve devamı maddeleri uyarınca dosya incelendi....
HUKUKİ SEBEPLER ve GEREKÇE: Taraflar arasındaki dava, ön alım hakkına dayalı olarak açılan tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir. Hakimler ve Savcılar Kurulu Birinci Dairesi'nin 01/09/2020 tarihinden itibaren geçerli Hakimler ve Savcılar Kurulu Birinci Dairesi'nin 564 ve 568 sayılı İş Bölümü Kararları gereği, 4. Hukuk Dairesi iş bölümünün 9. maddesinde; "Taşınmaz mülkiyetini devir hakkının kısıtlamalarından (TMK m.732- 736: Önalım hakkı, sözleşmeden doğan önalım hakkı ve alımgeri alım hakları) kaynaklanan davalar sonucu verilen hüküm ve kararlar," şeklindeki düzenleme yer almıştır. Bu düzenleme karşısında istinaf talebini inceleme görevi Adana Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi'ne aittir. HMK 352/1 maddesinde ''Bölge Adliye Mahkemesi Hukuk Dairesince dosya üzerinde yapılacak ön inceleme sonunda incelemenin başka bir dairece yapılması gerektiği tespit edilen dosyalar hakkında öncelikle gerekli karar verilir.'' hükmü öngörülmüştür....
Asliye Hukuk Mahkemesinin 2004/725 esaslı davası nedeniyle 22.10.2004 tarih ve 8187 yevmiye numaralı işlem ile tedbir konulduğu, ... tarafından 88 parsel sayılı taşınmazdaki Dursun payı için 08.12.2005 tarihinde Niğde Sulh Hukuk Mahkemesinin 2005/1476 esas sayılı ön alım hakkından kaynaklı tapu iptali ve tescili davasının açıldığı, davanın kabulüne karar verildiği, kararın derecattan geçerek 27.04.2009 tarihinde kesinleştiği ve 17.02.2011 tarihinde infaz edildiği anlaşılmaktadır. Somut olayda, dava konusu 88 parsel sayılı taşınmaz hakkında ... tarafından ön alım hakkından kaynaklı tapu iptali ve tescili davasının açıldığı 08.12.2005 tarihi itibariyle taşınmazın tapu kaydı üzerinde Niğde 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2004/725 Esas sayılı davası nedeniyle ihtiyati tedbir bulunduğu, diğer yandan ön alım hakkı sahibi ...’ın taşınmazın paydaşı olduğu ve taşınmazın yolsuz tescil ile intikal ettiğini bilen veya bilmesi gereken kişi konumunda bulunduğu kuşkusuzdur....
Asliye Hukuk Mahkemesinin 2018/99 esas 2019/162 karar sayılı ilamının kaldırılmasını ve talepleri doğrultusunda karar verilmesini istemiştir. Dava ön alım hakkına dayalı tapu iptal ve tescil isteğinden ibarettir. HMK'nun 355.maddesi gereğince istinaf incelemesi; belirtilen istinaf sebepleri ve kamu düzeni ile ilgili konularla sınırlı olarak yapılmıştır. Önalım hakkı paylı mülkiyet hükümlerine tabi taşınmazlarda bir paydaşın taşınmaz üzerindeki payını kısmen veya tamamen üçüncü bir kişiye satması halinde diğer paydaşlara bu satılan payı öncelikle satın alma yetkisi veren bir haktır. Bu hak paylı mülkiyet ilişkisi kurulduğu anda doğar ve satışın yapılmasıyla kullanılabilir hale gelir. 5403 sayılı toprak koruma ve arazi kullanım kanununun 8/i maddesi ile komşu taşınmaz malikine de ön alım hakkı tanınmıştır....
Taraflar arasındaki ön alım hakkına dayalı tapu iptali ve tescil davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir. Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Y A R G I T A Y K A R A R I Dava, ön alım hakkı nedeniyle tapu iptali ve tescil, olmadığı takdirde alacak istemine ilişkindir. Davanın bu niteliğine göre, inceleme görevi Yargıtay 14.Hukuk Dairesinindir. Bu itibarla dosyanın gerekli inceleme yapılmak üzere Yüksek 14.Hukuk Dairesine gönderilmesine, 22.01.2015 gününde oybirliğiyle karar verildi....
Bu hüküm gereğince davacının dava açma hakkı kalmamıştır.'' şeklinde belirtmiş ise de, önceki satışta ön alım hakkının kullanılmaması sonraki satışta ön alım hakkının kullanılmasına engel teşkil etmediğinden ve davaya konu satış tarihi 01.03.2021, dava tarihi ise 15/03/2021 olduğundan hak düşürücü süre içerisinde davacının ön alım hakkını kullandığı anlaşılmış, davacının dava konusu payın satış bedeli ile ödenmesi zorunlu harç ve masrafların toplamını verilen süre içerisinde mahkeme veznesine depo ettiği görülmüş ve davanın kabulüne dair aşağıdaki şekilde karar verilmiştir." gerekçesiyle; " DAVANIN KABULÜ İLE; 1- Yozgat ili, Sorgun ilçesi, Bahçelievler Mahallesi 1368 ada 12 parsel deki davalı adına kayıtlı olan 1/6 hissenin iptali ile davacı adına TAPUYA TESCİLİNE, " şeklinde karar verilmiştir....
HUKUKİ SEBEPLER ve GEREKÇE: Taraflar arasındaki dava, Önalım Hakkından Kaynaklanan Tapu İptali ve Tescil istemine ilişkindir. Hakimler ve Savcılar Kurulu Birinci Dairesi'nin 01/09/2021 tarihinden itibaren geçerli 431 sayılı İş Bölümü Kararı gereği, 14. Hukuk Dairesi iş bölümünün 9. maddesinde; "Taşınmaz mülkiyetini devir hakkının kısıtlamalarından (TMK m.732- 736: Önalım hakkı, sözleşmeden doğan önalım hakkı ve alım-geri alım hakları) kaynaklanan davalar sonucu verilen hüküm ve kararlar" şeklindeki düzenleme yer almıştır. Bu düzenleme karşısında istinaf talebini inceleme görevi Adana Bölge Adliye Mahkemesi 14. Hukuk Dairesi'ne aittir. HMK 352/1 maddesinde ''Bölge Adliye Mahkemesi Hukuk Dairesince dosya üzerinde yapılacak ön inceleme sonunda incelemenin başka bir dairece yapılması gerektiği tespit edilen dosyalar hakkında öncelikle gerekli karar verilir.'' hükmü öngörülmüştür....
Payı kalmayan davacı yönünden tescil hükmü kurulması hatalıdır; şeklinde beyanda bulunarak hükmü temyiz etmiştir. C. Gerekçe 1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık; ön alım hakkından kaynaklanan tapu iptal ve tescil istemine ilişkindir. 2. İlgili Hukuk Paylı mülkiyet nedeniyle doğan yasal ön alım hakkı, ancak paylı mülkiyet ilişkisi devam ettiği sürece söz konusudur. Ön alım davalarında davacı açısından paydaşlığın yargılama sonuna kadar devam etmesi dava şartıdır. Bu nedenle dava konusu taşınmazda payı kalmayan davacının dava hakkı ortadan kalkar. Zira ön alım hakkının konuluş amacı paydaş olmayan üçüncü kişinin ortaklığa girmesine engel olmaktır. Paylı mülkiyete tabi bir taşınmazda payın üçüncü kişiye satılması halinde diğer paydaşlar ön alım hakkını kullanabilecektir....
, hukukun üstünlüğüne, yargının bağımsızlığına aykırılık oluşturacağını, bağımsız mahkemenin karar verirken, yürütme erkinin idari teşkilatındaki bakanlığın kuruluşu olan genel müdürlüğün talimatını uygulanacağını düşünmenin anayasaya, yasalara, hukukun genel ilkelerine, yargı etiği ilkelerine aykırı olacağını, davada, 5403 Sayılı Yasa ve Medeni Kanuna uygun olarak ön alım hakkının kullanıldığını, tapudaki satış bedeli ve alıcıya düşen tapu giderinin dosyaya depo edildiğini, dava dilekçesi ekinde sunulan Yargıtay Kararında belirtildiği üzere hisseli taşınmazdaki hissedarların tamamının katılımı ile ön alım hakkı kullanılabileceğini, tüm hissedarların katılımı ile ön alım hakkının kullanıldığını, davalının tapudaki işlemin tarafı olup, muvazaa iddiasında bulunamayacağını kendi muvazaasına dayanamayacağını, ön alım hakkının yenilik doğuran, kullanılmakla sonuç doğuran bir hak olduğunu, ön alım davasını açmakla, satım akdinde davalının yerine geçtiğini ve davaya konu taşınmazın maliki olduğunu...
