Gerçekte var olmayan bir borç ya da geçersiz bir hukuki ilişki nedeniyle icra takibine maruz kalması muhtemel olan veya icra takibine maruz kalan bir kimsenin (borçlunun) gerçekte borçlu bulunmadığını ispat için açacağı dava, menfi tespit olarak adlandırılmaktadır. 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu(İİK)'nun “Menfi tespit ve istirdat davaları” başlıklı 72. maddesi:“Borçlu, icra takibinden önce veya takip sırasında borçlu bulunmadığını ispat için menfi tespit davası açabilir.” düzenlemesini içermektedir. Anılan maddeden anlaşıldığı üzere borçlu, icra takibinden önce veya takip sırasında borçlu bulunmadığını ispat için menfi tespit davası açabilir ve takip konusu alacağın borçlusu olmadığının tespiti isteyebilir. Borçlu, belirtilen şekilde takipten önce veya sonra alacaklıya karşı bir menfi tespit davası açar; bu davayı kazanırsa, hakkındaki icra takibi iptal edilir ve borcu ödemekten kurtulur. Somut uyuşmazlıkta davacı icra takibinden önce menfi tespit davası açmıştır....
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ GEREKÇELİ KARAR ESAS NO : 2021/723 Esas KARAR NO : 2021/1132 DAVA : İtirazın İptali (Ticari Satımdan Kaynaklanan) DAVA TARİHİ : 08/09/2021 KARAR TARİHİ : 15/12/2021 KARARIN YAZILMA TARİHİ : 03/01/2022 Mahkememizde görülmekte olan İtirazın İptali (Ticari Satımdan Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda, GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: Davacı vekili tarafından sunulan dava dilekçesinde ÖZETLE; müvekkili ile davalı şirket arasında yapılan ticari alışveriş neticesinde müvekkil şirket cari hesap alacağından dolayı şirketten 72.600,00TL alacaklı olduğunu, davalı şirket tarafından müvekkil işrketin iş bu alacağı ödenmediğinden Bakırköy ......... İcra dairesinin ......... esas sayılı dosyası ile takip başlatıldığı, davalının itirazı üzerine durduğunu, arabuluculuk görüşmelerinden de netice alınamadığından itirazın iptali ve takibin devamına karar verilmesini talep ve dava etmiştir....
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ ESAS NO : 2022/756 Esas KARAR NO : 2023/269 DAVA : Menfi Tespit (Kambiyo Senetlerinden Kaynaklanan) DAVA TARİHİ : 16/11/2022 KARAR TARİHİ : 18/04/2023 Mahkememizde görülmekte bulunan Menfi Tespit (Kambiyo Senetlerinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılamasının sonunda, GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:Davacı vekili mahkememize verdiği dava dilekçesinde özetle; Davalı şirketin haksız ve gerçek dışı düzenlenen çek hakkında icra takibi başlattığını, söz konusu icra takibine konu çek sebebiyle müvekkilinin davalıya herhangi bir borcunun bulunmadığını, davalı şirketin müvekkili aleyhine ... dairesi ... sayılı dosyası ile icra takibi başlattığını, müvekkilinin yasal süresi içerisinde elde olmayan sebeplerle itiraz edememesi nedeniyle takibin kesinleştiğini, bahse konu çekin müvekkilinin iş yerinde gerçekleşen hırsızlık fiilinden sonra takibe konulduğunu, ... cumhuriyet başsavcılığının ... soruşturma numaralı dosyasında müvekkiline ait ... plakalı motosikletinin, 1 adet...
Delillerin Değerlendirilmesi ve Gerekçe; Eldeki dava ticari ilişki kaynaklı borçtan sorumlu olunmadığına ilişkin menfi tespit davasıdır. Davacının da kabulü olduğu üzere taraflar arasında aynı alacak konusuna ilişkin itirazın iptali davası derdesttir. Bir davada savunma olarak ileri sürülebilecek hususlara ilişkin ayrıca dava açılması mümkün değildir. Yerleşik Yargıtay uygulaması da aynı taraflar arasındaki aynı konuya ilişkin derdest bir itirazın iptali davasının bulunması halinde açılacak menfi tespit davasında hukuki yararın olmadığı yönünde olduğundan davanın hukuki yarar yokluğundan reddi gerekmiştir....
ASIL VE BİRLEŞEN DAVANIN KONUSU :Menfi Tespit-İtirazın İptali(Eser Sözleşmesinden Kaynaklanan)| KARAR TARİHİ : 22/12/2021 KARAR YAZIM TARİHİ : 22/12/2021 Asıl ve birleşen davada davacı vekili tarafından davalı taraf aleyhine açılan eser sözleşmesinden kaynaklanan menfi tespit istemli asıl ve itirazın iptali istemli birleşen davada Dairemizce verilen karar asıl davada davacı-birleşen davada davalı vekilince temyiz edilmesi sonunda verilen bozma kararı üzerine yapılan yargılama sonucunda; GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: Asıl davada davacı vekili; Müvekkili ......
Huzurda görülen dava itirazın iptali davası olup, müddeabihi takip konusu yapılmış ve borçlunun itiraz etmiş olduğu alacak olan normal bir eda davasıdır. Mahkemenin davanın reddi ya da kabulü yönünde vereceği karar, maddi anlamda kesin hüküm teşkil edeceğinden davanın reddi halinde alacaklı, borçluya karşı aynı alacaktan dolayı yeni bir alacak davası açamayacağı gibi davanın kabulü halinde borçlu da alacaklıya karşı bir menfi tespit veya istirdat davası açamayacaktır. Bu nedenle mahkeme itirazın iptali davasında tarafların iddia ve savunmalarını genel hükümlere göre inceleyerek borcun varlığını ve miktarını araştırmak zorundadır. Yasal dayanağını İcra ve İflas Kanunu’nun (İİK) 67. maddesinden alan itirazın iptali davası, alacaklının icra takibine karşı borçlunun yaptığı itirazın iptali ile İİK’nın 66. maddesine göre itiraz üzerine duran takibin devamını sağlamayı amaçlamaktadır....
Takip dayanağı senedin 15/10/2011 vade tarihli olduğu, menfi tespit davasının 10/12/2013 tarihinde açıldığı, 08/03/2018 tarihinde davanın reddedildiği, menfi tespit davası açılmasıyla zamanaşımının kesildiği, menfi tespit davasına karşı savunmada bulunulması nedeniyle alacak iradesinin ortaya konulduğu, takipten sonra zamanaşımına koşullarının oluşmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir....
Asliye ticaret mahkemesinde görüldüğünü, Borçlunun itirazın iptali davasında genel hükümlere göre savunma sebeplerini ileri sürdüğünü, bu menfi tespit davasının itirazın iptali davasından sonra açıldığını, her iki dosyanın temelinde aynı hukuki ilişki bulunduğundan ve açılan itirazın iptali davası derdest olduğundan, sonradan açılan davanın usulden reddinin gerektiğini, bu nedenle davanın derdestlik nedeniyle dava şartı yokluğundan usulden reddine, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davacı taraf üzerinde bırakılmasına karar verilmesini talep ettiği görülmüştür. İNCELEME ve GEREKÇE: Dava, menfi tespit ve çek iptali istemine ilişkindir. Dilekçeler aşaması tamamlanmış, ön inceleme duruşmasında dava şartları ve ilk itirazlar incelenerek tarafların sulh olma imkanının bulunmadığının tespiti ile uyuşmazlık noktaları belirlenmiş, tahkikat aşamasına geçilerek taraf delilleri toplanmıştır....
"İçtihat Metni" Mahkemesi :Tüketici Mahkemesi Uyuşmazlık, bankacılık işleminden kaynaklanan alacağın tahsili istemine ilişkin olup, davanın menfi tespit ya da itirazın iptali biçiminde açılmamış bulunmasına göre, kararın temyiz incelemesi Dairemizin görevi dışındadır. SONUÇ : Yukarıda açıklanan nedenlerle dosyanın temyiz incelemesini yapmakla görevli Yüksek 11.Hukuk Dairesi Başkanlığına gönderilmesine, 20.07.2007 gününde oybirliğiyle karar verildi....
Dairemiz çoğunluğunca “davacının davadan önce takibe yaptığı itiraz sonucu takibin durmuş bulunması, böylece borçluyu menfi tesbit davası açmaya zorlayacak bir tehlike ve belirsizliğin bulunmaması nedeniyle açılan davanın hukuki yarar yokluğu nedeniyle reddi gerektiği gerekçesiyle bozulmasına karar verilmiştir. Davacının icra takibine itiraz etmesi sonucu, takibin durması ve davalının süresi içinde itirazın iptali davası açmamış bulunması, davalının daha sonra alacağın tahsili için dava açmasına engel değildir. Bu bakımından davacının menfi tespit davası açmakta hukuki yararı bulunmaktadır. (Bkz. Y13HD. 13.04.20109, 2009/12886,2010/4979, YHGK. 17.03.2010, 2010/19-123-154) Yukarıda belirttiğim nedenlerle yüksek çoğunluğun bozma gerekçesine katılamıyorum....
