SULH HUKUK MAHKEMESİ TARİHİ : 26/02/2019 NUMARASI : 2017/356 ESAS 2019/237 KARAR DAVA KONUSU : İtirazın İptali (Ticari Nitelikteki Taşınmaz Kira Sözleşmesinden Kaynaklanan) KARAR : Sakarya 1. Sulh Hukuk Mahkemesi'nin 26/02/2019 tarihli 2017/356 esas 2019/237 karar sayılı kararına karşı davalı vekilince istinaf talebinde bulunulması ile mahkemesince dosya dairemize gönderilmiş olmakla HMK.'...
O nedenle kira parasının tesbiti bir sınırlamadır ve hakim kira parasını takdir ederken bunun bir sınırlama olduğunu gözetmelidir. 18.11.1964 gün ve 2/4 sayılı Y.İ.B.K. ve yerleşik Yargıtay uygulamalarına göre “hak ve nesafet” ilkesi uyarınca hakim bu sınırlamayı yaparken, öncelikle tarafların tüm delilleri varsa emsal kira sözleşmeleri aslı veya onaylı örnekleri dosyaya alınmalı, bilirkişi marifetiyle kiralanan taşınmaz ve taraf emsalleri ... ... görülüp incelenmeli, böylece elde edilen veriler somutlaştırılarak, dava konusu yer ile ayrı ayrı (konumu, çevresi, niteliği, kullanım şekli, kira başlangıç tarihi, kira süreleri vb.)...
kira parasına etki eden tüm nitelikleri karşılaştırılmalı, emsal kira bedellerinin niçin uygun emsal olup olmadığı somut gerekçelerle açıklanmalı, dava konusu taşınmazın yeniden kiraya verilmesi halinde getirebileceği kira parası belirlenmeli, hakimce bu kira parası dikkate alınmak suretiyle hak ve nesafete; özellikle tarafların kira sözleşmesinden bekledikleri amaçlarına uygun makul bir kira parasına hükmedilmelidir.Somut olayda; 3 bilirkişiden rapor alınmış, her biri ayrı rapor düzenlemiş ve düzenledikleri raporlarında da, yukarıdaki ilkeler gözetilmemiştir....
kira parasına etki eden tüm nitelikleri karşılaştırılmalı, emsal kira bedellerinin niçin uygun emsal olup olmadığı somut gerekçelerle açıklanmalı, dava konusu taşınmazın yeniden kiraya verilmesi halinde getirebileceği kira parası belirlenmeli, mahkemece bu kira parası dikkate alınmak suretiyle hak ve nesafete; özellikle tarafların kira sözleşmesinden bekledikleri amaçlarına uygun makul bir kira parasına hükmedilmelidir. Hükme esas alınan 15.07.2009 başlangıç tarihli ve 1 yıl süreli kira sözleşmesi hususunda taraflar arasında bir uyuşmazlık bulunmamaktadır. Kira sözleşmesinin başlangıç tarihi ve süresi dikkate alındığında kira bedelinin tesbitinin istendiği dönem hak ve nesafet dönemidir. Mahkemece, kira bedelinin tespiti için taşınmaz mahallinde keşif yapılmış; bilirkişi kurulunun raporunda, dava konusu taşınmazın boş olarak yeniden kiralanması halinde getirebileceği aylık kira parasının net 9.520 TL olabileceğini belirtmişlerdir....
kira parasına etki eden tüm nitelikleri karşılaştırılmalı, emsal kira bedellerinin niçin uygun emsal olup olmadığı somut gerekçelerle açıklanmalı, dava konusu taşınmazın yeniden kiraya verilmesi halinde getirebileceği kira parası belirlenmeli, mahkemece bu kira parası dikkate alınmak suretiyle hak ve nesafete; özellikle tarafların kira sözleşmesinden bekledikleri amaçlarına uygun makul bir kira parasına hükmedilmelidir. Hükme esas alınan 20/01/2003 başlangıç tarihli ve 1 yıl süreli kira sözleşmesi hususunda taraflar arasında bir uyuşmazlık bulunmamaktadır. Sözleşmede artış hükmüne yer verilmemiştir. Kira sözleşmesinin başlangıç tarihi ve süresi dikkate alındığında kira bedelinin tesbitinin istendiği dönem hak ve nesafet dönemidir....
kira parasına etki eden tüm nitelikleri karşılaştırılmalı, emsal kira bedellerinin niçin uygun emsal olup olmadığı somut gerekçelerle açıklanmalı, dava konusu taşınmazın yeniden kiraya verilmesi halinde getirebileceği kira parası belirlenmeli, hakimce bu kira parası dikkate alınmak suretiyle hak ve nesafete; özellikle tarafların kira sözleşmesinden bekledikleri amaçlarına uygun makul bir kira parasına hükmedilmelidir. Öyle ise mahkemece, yukarıdaki ilke ve esaslar ile taşınmazın nitelikleri, tarafların temyiz dilekçelerindeki iddiaları dikkate alınarak, yapılacak yargılama neticesinde makul bir kiraya karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm tesisi bozmayı gerektirmiştir....
Somut olayda uyuşmazlık; kira sözleşmesinden kaynaklanıyor olmasına karşın davacının talepleri arasında akdin feshi, tahliye ve tespit istemi bulunmamaktadır. Davacı, taşınmaz kira sözleşmesine ve kat malikleri kurulu kararına aykırı olarak fazla kira bedelinin tahsil edildiğini belirterek yaptığı fazla ödenme tutarı 368.129,08 TL'nin istirdatını dava konusu etmiştir. Mahkemenin görevi, dava dilekçesindeki talepler esas alınmak suretiyle dava değerine göre belirlenecektir. Dava değeri itibariyle davaya bakmak HUMK.'nun 1-8 maddeleri gereği Asliye (Ticaret) Hukuk Mahkemesinin görevi içindedir. Bu nedenle mahkemece görev yönünden davanın reddine karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde işin esası hakkında karar verilmesi usul ve yasaya aykırıdır. Hüküm bu nedenle bozulmalıdır....
kira parasına etki eden tüm nitelikleri karşılaştırılmalı, emsal kira bedellerinin niçin uygun emsal olup olmadığı somut gerekçelerle açıklanmalı, dava konusu taşınmazın yeniden kiraya verilmesi halinde getirebileceği kira parası belirlenmeli, hakimce bu kira parası dikkate alınmak suretiyle hak ve nesafete; özellikle tarafların kira sözleşmesinden bekledikleri amaçlarına uygun makul bir kira parasına hükmedilmelidir. Bunun için dava konusu yerin yeniden kiralanması halinde getirebileceği kira parası bilirkişiler tarafından belirlenmelidir. Böyle bir belirleme yapılırken benzer yerlerin kira sözleşmeleri incelenmeli (res’en emsal araştırması yapmak, ya da taraflardan emsal göstermeleri istenmek suretiyle) dava konusu yer ile ayrı ayrı kararlaştırılmalı, kira parasına etki eden hususlar üzerinde de ayrıca durulmalıdır....
Hakim bu sınırlamayı yaparken öncelikle tarafların tüm delilleri varsa emsal kira sözleşmesinin aslı veya onaylı örnekleri dosyaya alınmalı, bilirkişi marifeti ile kiralanan taşınmaz ve taraf emsalleri tek tek görülüp incelenmeli, böylece elde edilen veriler somutlaştırılarak, dava konusu yer ile ayrı ayrı konumu, çevresi, niteliği, kullanım şekli, kira başlangıç tarihi, kira süreleri gibi kira bedeline etki eden tüm nitelikleri karşılaştırılmalı, emsal kira bedellerinin niçin uygun emsal olup olmadığı somut gerekçelerle açıklanmalı, dava konusu taşınmazın yeniden kiraya verilmesi halinde getirebileceği kira bedeli belirlenmeli, hakim tarafından bu kira bedeli dikkate alınarak hak ve nesafete; özellikle tarafların kira sözleşmesinden bekledikleri amaçlarına uygun makul bir kira bedeline karar verilmelidir.Hükme esas alınan bilirkişi raporunda, davacının gösterdiği tek emsalin incelendiği, re'sen emsal araştırması yapılmadığı anlaşılmaktadır....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Taraflar arasındaki uyuşmazlık, zorunlu mali mesuliyet sigortasından kaynaklana rücuen tazminat istemine ilişkindir. Uyuşmazlığın niteliğine ve tarafların sıfatına göre, dosyanın temyiz incelemesi, Yargıtay 17. Hukuk Dairesinin görevine girmektedir. SONUÇ : Yukarıdaki açıklanan nedenlerle, dosyanın görevli Yargıtay 17. Hukuk Dairesi Başkanlığı’na GÖNDERİLMESİNE, 07.12.2011 tarihinde oybirliğiyle karar verildi....
