Noterliğince doğrudan düzenlenen 17.02.1995 tarih ve 2951 yevmiye numaralı “Düzenleme Şeklinde Kat Karşılığı İnşaat ve Gayrimenkul Satış Vaadi Mukavelesi” başlıklı sözleşme, Borçlar Kanunu’nun 355. maddesinde tanımlanan eser sözleşmesinin bir türü olup, karşılıklı hak ve borçları içeren, tam iki yanlı niteliğindeki arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesidir. Edremit Sulh Hukuk Mahkemesi’nin 2005/153-182 sayılı veraset ilâmına göre, 17.02.2005 tarihinde vefat eden İdris Niyazi Kıranoğlu tarafından arsa sahibi; SS Altınoluk Ufuk Kent Konut Yapı Kooperatifi yönetim organınca da yüklenici sıfatlarıyla yanlar arasındaki arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi imzalanmıştır. Yüklenici kooperatif, sözleşme konusu (107) numaralı parsele sözleşmede öngörülen koşullarla 48 adet tripleks villa yapmayı ve 16 adedini arsa sahibine teslim etmeyi yüklenmiştir....

Somut uyuşmazlıkta taraflar arasında Bergama ilçesi Ertuğrul Mahallesi Gazhane Caddesi 48 ada 12 parsel sayılı taşınmaz üzerinde inşaat yapılması için Bergama 2.Noterliğinin 31.01.2012 tarih 1260 yevmiye sayılı işlemi ile kat karşılığı inşaat sözleşmesi inşaat sözleşmesi imzalandığı, davacı yüklenici tarafından inşaat çalışmaları yürütülürken davalı arsa sahibinin Bergama 2.Noterliğinin 06.11.2012 tarihli işlemi ile kat karşılığı inşaat sözleşmesini tek taraflı olarak feshederek dava dışı Yörükoğlu İnşaat firması ile yeni bir sözleşme yaptığı, davalı arsa sahibinin kat karşılığı inşaat sözleşmesini tek taraflı olarak feshetmesi mümkün değil ise de davacı yüklenicinin dava açarak sözleşmenin feshi nedeniyle menfi zararlarını talep ettiği, böylelikle tarafların iradelerinin sözleşmenin feshi konusunda birleştiği kanaatine varılmıştır....

- K A R A R - Davacı vekili, arsa sahibi müvekkili ile davalı yüklenici ... şirketi arasında arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi düzenlendiğini, müvekkili tarafından sözleşme gereği 7 no'lu parselin devredildiğini ancak taşınmaza herhangi bir inşaat yapılmadığını, buna rağmen davalının 7 no'lu parseli bir kaç kez el değiştirdikten sonra davalı ...'e muvazaalı olarak devrettiğini, sözleşme yapıldıktan sonra davalı şirketin reklam tabelasının inşaata asıldığını, bu sebeple davalı ...'in arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinden haberdar olduğunu ileri sürerek, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin geriye etkili olarak feshi ile davalı adına ek tapu kayıtlarının iptal edilerek müvekkili adına tapuya tesciline ve kira vs'den oluşan şimdilik 5.000,00 TL'nin reeskont faizi ile davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir....

Katılma yoluyla istinaf eden davacılar vekili istinaf başvuru ve istinafa cevap dilekçesinde özetle; Müvekkiller ile davalı arasında müvekkiller arsa sahibi sıfatıyla davalı ise yüklenici sıfatıyla Kadıköy 19. Noterliğinin 08488 yev.no.lu "Düzenleme Şeklinde Taşınmaz Satış Vaadi ve Arsa Payı Karşılığı İnşaat Sözleşmesi"ni 28.05.2014 tarihinde akdetmişlerdir. Müvekkil arsa sahipleri, sözleşme uyarınca kendi üstlerine düşen yükümlülükleri yerine getirmiş ve davalı yüklenicinin inşaat faaliyetlerine başlayabilmesi için Kadıköy 19....

Her ne kadar arsa sahibi ile dava dışı üçüncü kişi arasında 17.04.2013 tarihinde yeni bir arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi akdedilmiş ve taraflar arasındaki sözleşmenin ifasından davacı vazgeçmiş ise de, her davanın açılış tarihi itibariyle sonuçlandırılması gerektiğinden, dava tarihi itibariyle, davacının sözleşmenin feshini talep etmesi yukarıda ifade edilen gerekçeyle hukuken yerinde olmayıp, işbu fesih talebinin reddine karar verilmesi gerekirken, yüklenicinin kusuru nedeniyle sözleşmenin feshine karar verilmesi doğru görülmemiş ve bozmayı gerektirmiştir....

verdiklerinin iadesi gerektiğini ileri sürerek, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin feshi ile yükleniciye devredilen 52 ada ... no'lu parselin .../... hissenin tapu kaydının iptali ile davacı adına tescilini, sözleşmenin feshi nedeniyle uğranılan zararların karşılığı olmak üzere, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla ....000,00 TL’nin davalıdan tahsilini talep ve dava etmiş, ıslah yoluyla uyuşmazlığın hakemde çözümlenmesi gerektiğini belirterek, görevsizlik kararı verilmesini istemiştir....

Bir başka anlatımla, arsa payı devri karşılığı inşaat sözleşmelerinin feshi, taraf iradeleri fesihte birleşmediği sürece ancak mahkeme kararı ile mümkün olmaktadır. Öte yandan, tüm arsa maliklerince imzalanan ve bu şekilde geçerlilik kazanan böyle bir sözleşmenin feshi ya da iptali davası "olağanüstü tasarruf" niteliğinde olduğundan, TMK'nın 692. maddesi uyarınca, sözleşmenin tarafı olan tüm arsa sahiplerinin bu davada taraf olması zorunludur. Sözleşmeyi imzalayanların tamamının davada yer almaması durumunda dava dışı arsa sahibinin davaya karşı muvafakatının alınmasının sağlanması, muvafakatının olmaması halinde ise aleyhine dava açılıp eldeki dava ile birleştirmek üzere davacı tarafa süre verilerek taraf teşkilinin tamamlanmasından sonra işin esası hakkında karar verilmesi gerekir. Somut olayda, davacı arsa sahipleri vekili tarafından davacılar arasında yer almayan arsa sahiplerinden ...'...

Arsa payı karşılığı inşaat sözleşmeleri, tapulu taşınmazın ya da tapulu taşınmaz payının temlikini içerdiğinden, Türk Medeni Kanunu'nun 706, Türk Borçlar Kanunu'nun 237 ve Tapu Kanunu'nun .... maddeleri ile Noter Kanunu'nun 60. maddeleri hükümleri gereğince, kural olarak zorunlu şekil koşuluna uygun şekilde yapılmadıkça geçerli olmaz. Ancak, adi yazılı şekilde yapılan arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin konusu olan inşaatın yasal koşullarına uygun olarak büyük oranda tamamlanmış olması veya arsa sahiplerinin yükleniciye tapulu taşınmazın ya da paylarının kayden temlik etmesi gibi durumlarda TMK'nın .... maddesi hükmü gereğince, adi yazılı arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi, yanları bağlayıcı olur. Somut olayda, taraflar arasında, 04.07.1996, ....06.1998 ve ........2000 tarihli adi yazılı arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi ve eki niteliğindeki sözleşmeler düzenlenmiştir. Sözleşmeler gereği yapılması gereken inşaat, temel seviyesinde kalmış ve uzun süre ifa beklenmiştir....

Bu tür sözleşmelerde arsa sahibinin Tüketici Kanununda 3/k maddesindeki tüketici tanımına uymadığı açıktır. Arsa payı karşılığı inşaat sözleşmelerinde arsa sahibi açısından güdülen amaç, arsasını değerlendirmektir. Bu nedenle arsa sahibinin arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi imzalarken güttüğü saikin 6502 sayılı Yasada tanımlanan tüketicinin saikinden farklı olduğu gözden kaçırılmamalıdır. Arsa payı karşılığı inşaat sözleşmelerine konu işin üst düzey teknolojiyi gerektirmesi, sözleşme kapsamında taşınmaz satış vaadi ve inşaat sözleşmelerinin de bulunduğu nazara alındığında 6502 sayılı Kanunda kanun koyucunun salt kullanma ve tüketme amacına yönelik mutfak, dolap yaptırmak araç tamiri yapmak gibi dar kapsamlı eser sözleşmelerini kastettiği, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmelerinin ise bu kapsamda olmadığının kabulü gerekir....

Kaldı ki, yüklenicinin hak ettiği arsa payı ile arsa sahiplerine bırakılacak pay oranının belirlenmesi tarafların dava ve mahsup taleplerini karşılayacak, infaz kabiliyeti olan hüküm kurulacaktır. Dosyada mevcut bilirkişi raporunda inşaatın gerçekleştirme seviyesinin %87 olarak tespit edilmiş olduğu, yargılama sırasında davalı yüklenicinin inşaatı bitirmeye yönelik eylemi olmadığı da anlaşılmaktadır. Bu durumda mahkemece, taraflar arasındaki arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin inşaatı gerçekleştirme seviyesi dikkate alınarak geriye etkili feshi ile sözleşme gereğince davalı ...’e verilmiş dava konusu taşınmaza ilişkin tapu kaydının iptaline karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiştir....