Dairemizce İstinaf incelemesi, Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 355. maddesi uyarınca istinaf dilekçesinde ileri sürülen sebeplerle sınırlı olarak ve kamu düzenine ilişkin nedenler re'sen nazara alınarak ve istinaf edenin sıfatı gözetilerek yapılmıştır. 2820 sayılı Kanun’un mali sorumluluk başlıklı 71. maddesinde “Siyasi partilerin yapacakları giderler, sözleşmeler ve girişecekleri yükümlülükler; genel merkezde parti tüzel kişiliği adına, illerde il yönetim kurulu adına ve ilçelerde ilçe yönetim kurulu adına yetkili kılınan kişi veya kurulca yapılır. Siyasi partilerin il ve ilçelerdeki teşkilat kademeleri tarafından parti tüzel kişiliği adına sözleşme yapılmasına ve yükümlülük altına girilmesine ilişkin esaslar, merkez karar ve yönetim kurulunca tespit olunur....
Sulh Hukuk Mahkemesi ise, derneğin kendiliğinden sona erdiğinin tespitine, tasfiye işlemleri ise asliye hukuk mahkemesinin görev alanına girdiğinden tasfiye ile ilgili talep yönünden mahkemelerinin görevsizliğine karar verilmiştir. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun 87. Maddesi hükmü “ ...Her ilgili, sulh hâkiminden, derneğin kendiliğinden sonra erdiğinin tespitini isteyebilir.”şeklindedir. 5253 sayılı Dernekler Kanunu'nun 15. Maddesi hükmü “ Genel kurul kararı ile feshedilen veya kendiliğinden sona erdiği tespit edilen derneğin para, mal ve haklarının tasfiyesi, tüzüğünde gösterilen esaslara göre yapılır....
Dairemizce, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 355. maddesi gereğince istinaf sebepleri ile sınırlı olarak ve kamu düzenine ilişkin hususlar resen gözetilerek inceleme yapılmıştır. 2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu'nun "İl Teşkilatı" başlıklı 19. maddesinde; il kongresinin sayısı altıyüzden fazla olmamak üzere, parti tüzüğüne göre ilçe kongrelerince seçilen delegelerden oluşacağı, il kongresinin, büyük kongrenin yapılmasına engel olmayacak şekilde parti tüzüğünde gösterilen süreler içinde toplanacağı, il yönetim kurulunun, yediden az olmamak kaydıyla parti tüzüğünün göstereceği sayıda üyeden oluşacağı, geçici yönetim kurulunun nasıl oluşturulacağının parti tüzüğünde gösterileceği, el çektirme kararının, 101 inci maddenin (d - 1) bendinde gösterilen haller dışında, yetkili kurulların üye tamsayısının üçte iki çoğunluğu ve gizli oyla alınacağı, işten el çektirme kararının il yönetim kuruluna bildirilmesinden itibaren kırkbeş gün içinde il kongresi toplanarak yeni il yönetim kurulunu...
Mahkemece, davanın parti ilçe teşkilatı yönünden husumetten reddine, malik ve .....yönünden kabulüne karar verilmiştir. Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı kanıtlarla yasal gerektirici nedenlere ve özellikle kanıtların takdirinde bir isabetsizlik görülmemesine göre sair temyiz itirazları yerinde değildir. Ancak; 2820 sayılı ..... Kanununun 71. maddesinde “Siyasi partilerin yapacakları giderler, sözleşmeler ve girişecekleri yükümlülükler; genel merkezde parti tüzelkişiliği adına, illerde il yönetim kurulu adına ve ilçelerde ilçe yönetim kurulu adına yetkili kılınan kişi veya kurulca yapılır. ....ve ilçelerdeki teşkilat kademeleri tarafından parti tüzelkişiliği adına sözleşme yapılmasına ve yükümlülük altına girilmesine ilişkin esaslar, merkez karar ve yönetim kurulunca tespit olunur....
Cumhuriyet savcısı mahkemeden derneğin faaliyetinin durdurulmasına karar verilmesini de isteyebilir." hükmü; aynı kanunun 87. maddesinde ise "Dernekler, aşağıdaki hâllerde kendiliğinden sona erer: 1. Amacın gerçekleşmesi, gerçekleşmesinin olanaksız hâle gelmesi veya sürenin sona ermesi, 2. İlk genel kurul toplantısının kanunda öngörülen sürede yapılmamış ve zorunlu organların oluşturulmamış olması, 3. Borç ödemede acze düşmüş olması, 4. Tüzük gereğince yönetim kurulunun oluşturulmasının olanaksız hâle gelmesi, 5. Olağan genel kurul toplantısının iki defa üst üste yapılamaması.” Her ilgili, sulh hâkiminden, derneğin kendiliğinden sonra erdiğinin tespitini isteyebilir." hükmüne yer verilmiştir. Somut olayda; ... tarafından derneğin kendiliğinden sona erdiğinin tespiti ile tasfiyesine karar verilmesi talep edilmektedir. Bu halde uyuşmazlığın Sulh Hukuk Mahkemesinde görülüp sonuçlandırılması gerekmektedir. SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle; 6100 sayılı HMK.'...
sona ereceği ve her ilgilinin sulh hakiminden derneğin kendiliğinden sona erdiğinin tespitini isteyebileceği hükme bağlanmıştır....
Maddesine göre de "İlk derece mahkemesinde ileri sürülmeyen iddia ve savunma istinafta dinlenemez ve istinafta yeni delillere dayanılamaz." maddeleri çerçevesinde inceleme yapılmıştır. 2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu’nun 3. maddesinde; "siyasi partilerin ülke çapında faaliyet göstermek üzere teşkilatlanan tüzel kişiliğe sahip kuruluşlar olduğu," 7. maddesinde; "siyasi partilerin teşkilatının; merkez organları ile il, ilçe ve belde teşkilatlarından; Türkiye Büyük Millet Meclisi Grubu ile il genel meclisi ve belediye meclisi gruplarından ibaret olduğu," 15/3. maddesinde, "partiyi temsil yetkisi genel başkana ait olduğu, Kanunlardaki özel hükümler saklı kalmak kaydı ile parti adına dava açma ve davada husumet yetkisinin, genel başkana veya ona izafeten bu yetkileri kullanmak üzere parti tüzüğünün göstereceği parti mercilerine ait olduğu," belirtilmiştir. Siyasi partilerin belde, ilçe ve il teşkilatlarının parti tüzelkişiliğinden ayrı ve bağımsız bir tüzelkişilikleri yoktur....
Dava dosyasının incelenmesinden, davacı siyasi parti tarafından İstanbul Valiliğine 19.10.1999 tarihli dilekçeyle başvurularak, ilişikte örneği bulunan "…" ibareli afişlerin 23.10.1999 tarihinden itibaren İstanbul il sınırları içerisinde asılacağına ilişkin bildirimde bulunulduğu, İstanbul Valiliğinin 20.10.1999 tarih ve … sayılı işlemiyle, sözkonusu afişin İstanbul il sınırları içerisinde asılmasının hukuken mümkün görülmediği belirtilerek afişin asılmasına izin verilmediği, davalı idarenin savunmasında, afişin Siyasi Partiler Kanunu'nun 81/C hükmüne aykırı olması ve kastedilen devletle ilişkilerimizi zedeleyebileceği dikkate alınarak izin verilmediğinin belirtildiği anlaşılmaktadır....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi Dernek hukukuna ilişkin davada Gölbaşı/Ankara Sulh Hukuk ve Asliye Hukuk Mahkemelerince ayrı ayrı görevsizlik kararı verilmesi nedeni ile yargı yerinin belli edilmesi için gönderilen dosya içindeki tüm belgeler incelendi, gereği düşünüldü: -K A R A R- Dava, derneğin kendiliğinden sona erdiğinin tespiti istemine ilişkindir. Asliye Hukuk Mahkemesince; derneğin kendiliğinden sona erme hallerini inceleme görevinin Türk Medeni Kanunu'nun (TMK) 87/son maddesi uyarınca sulh hukuk mahkemesine ait olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı verilmiştir. Sulh Hukuk Mahkemesi ise, TMK'nın 60/2. maddesi uyarınca fesih koşullarının oluşup oluşmadığını inceleme görevinin asliye hukuk mahkemesine ait olduğundan bahisle görevsizlik yönünde hüküm kurulmuştur. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun 87/1....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :SULH HUKUK MAHKEMESİ DAVA TÜRÜ : DERNEĞİN SONA ERDİĞİNİN TESPİTİ Dava, derneğin kendiliğinden sona erdiğinin tespiti isteğine ilişkindir. Davanın açıklanan bu niteliğine göre Yargıtay Büyük Genel Kurulu'nun 09.02.2012 gün ve 1 sayılı kararı ile kabul edilen Hukuk Dairelerine ilişkin iş bölümü uyarınca temyiz incelemesi Yargıtay 18 . Hukuk Dairesine ait bulunmaktadır. Bu nedenlerle dosyanın görevli Yargıtay 18. Hukuk Dairesi Başkanlığı'na GÖNDERİLMESİNE, 25.05.2012 gününde oybirliğiyle karar verildi....
